sagliksal
Aktif Üye
Bayanların Aile Planması formlarından Vajinal Halka kullanmasının İncelenmesi Hakan Nazik1 Evşen Nazik2 Murat Api3 Şule Gökyıldız4 Şule Gül5 1. Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Bayan Hastalıkları ve Doğum Kısmı, Adana 2. Çukurova Üniversitesi Adana Sıhhat Yüksek Okulu, Hemşirelik Kısmı, Adana 3. Zeynep Kamil Bayan ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Bayan Hastalıkları ve Doğum Kısmı, İstanbul 4. Çukurova Üniversitesi Adana Sıhhat Yüksek Okulu, Ebelik Kısmı, Adana 5. Niğde Bayan ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Niğde Sorumlu Müellif: Dr. Hakan Nazik Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Bayan Hastalıkları ve Doğum Kısmı Posta Kodu: 01360, Adana, Türkiye fax: +903222472654 Telefon: +905426861120 e-mail: [email protected] ÖZET: Emel: Bu çalışma kontraseptif tesir gösteren vajinal halkanın, bayanlarda kabul görme oranı, metot kullanmasına devamlılık ve prosedüre bağlı yan tesirleri ortaya koymak emeliyle planlanmıştır. Gereç ve usuller: Araştırma Adana vilayetine bağlı üç hastanenin Aile Planlaması Ünitesine başvuran, 18-36 yaş aralığında, hormonal kontrasepsiyon istemi olan, 141 bayan ile tamamlanmıştır. Datalar Şubat-Aralık 2011 tarihleri içinde, araştırmacılar tarafınca hazırlanan sosyo-demografik özellikler ve vajinal halka kullanmasına yönelik soruları içeren bilgi formu ile toplanmıştır. Danışmanlık daha sonrası vajinal halka kullanmayı kabul eden bayanlarla, kendileri temin etmek kaidesiyle, çalışmaya devam edilmiş ve bayanlar telefonla ayda bir kere olmak üzere 2 ay takip edilmiştir. Bilgiler; yüzdelik, aritmetik ortalama ve standart sapma ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Bayanların yaş ortalamasının 29.17±6.43 olduğu, %99.3’ünün evli olduğu bulunmuştur. Bayanların %68.8’inin daha evvel diğer bir kontraseptif usul kullandığı, %51.8’inin eşlerinin rastgele bir korunma usulü kullanmadığı ve % 11.4’ünün eşlerinin haberi olmadan korunacağı saptanmıştır. Bayanların tamamının vajinal halkayı duymadıkları belirlenmiştir. Bayanların %27.7’sinin vajinal halka kullanmayı kabul ettiği, bunların % 43.8’i kendi başına uygulanabilir olması niçiniyle kabul ettiği belirlenmiştir. Bayanların %54.9’u kullanım zorluğu, %37.8’i eşinin huzursuz olabileceğini düşündüğü için kullanmayı kabul etmediklerini söz etmiştir. Görüşmeler sonunda bayanların tamamının vajinal halka kullanmaya devam edeceği, tamamının halkaya yönelik vajende batma hissi yaşamadıkları, %89.3’ünün münasebet esnasında hissetmediği, %10.7’sinin eşi tarafınca hissedildiği, %96.6’sının bağ sıklığının değişmediği saptanmıştır. Sonuçlar: Araştırmaya katılan bayanların vajinal halka konusundaki farkındalık oranlarının düşük olduğu fakat kullanan bayanların bu yoldan mutlu oldukları saptanmıştır. Anahtar Sözler: Vajinal halka, aile planlaması, kontrasepsiyon. ABSTRACT: Analysis of the use of family planning method vaginal ring among women Objective: The purpose of this study was to determine utilization rate of contraceptive vaginal ring, depending on the method of continuity and the side effects of the use of the method. Material and methods: The research has been performed the ages of 18-36 women who request contraseptive methods in the three hospitals family planning unit. The veri collected through the form of veri, including questions on the use of the vaginal ring and socio-demographic characteristics between the February to December 2011. Results: The average age of the women was 29.17 ± 6:43 and 99.3% of women were married. The study revealed that, 68.8% of women with the already used by another method, 51.8% of the women’s husbands did not use any contraceptive method, 11.4% of women used the method without the knowledge of her husband. All the women were heard nothing about the vaginal ring previously. 27.7% of the women agreed to use the vaginal ring, 43.8% of women were accepted due to be applied on its own. 54.9% of women in difficulty of use did not agree to use, 37.8% of these women said that her husband might be anxious. Found as a result that all women will continue to use the vaginal ring, all the women never felt stinging in the vagina, 89.3% of women did not feel during intercourse, 10.7% of women’s husband felt vaginal ring and the frequency of intercourse was not change 96.6% of women. Conclusion: The low rate of awareness of the vaginal ring has been found among women, however, the women were satisfied with this method. Keywords: Vaginal ring, family planning, contraception. GİRİŞ: Hormonal kontrasepsiyon günümüzde doğum denetim gayesiyle kullanılmakta olan yollar içinde sterilizasydaha sonrasında en tesirli olanıdır. Son 40 yıldır hormonal kontraseptiflerin tesirli ve geriye dönüşümlü bir aile planlaması yolu olarak kullanıldığı görülmektedir. Dünyada hormonal kontrasepsiyonun yaklaşık 60 milyonun üzerinde bayan tarafınca kullanıldığı hesaplanmıştır ve bu niçinle de kısa ve uzun devirdeki güvenirlikleri toplum sıhhati istikametinden büyük değer arz eder (1-4). Yeni bir hormonal doğum denetim tekniği olan vajinal halka, vajinada lokal yahut sistemik tesir elde etmek emeliyle hazırlanmış, faal unsurun denetimli ve daima salımını sağlayan bir sistemdir. İntravajinal halkalar ince, transparan (renksiz), kişinin kendi vajinasına yerleştirebileceği bir halkadır. Kombine hormon içeren vajinal halkanın çapı 54 mm, uzunluğu 4 mm’dir (5). Vajinal halkalar; ABD’de FDA tarafınca 2001 yılında onaylanmıștır. Günümüzde ABD, Kanada ve biroldukça Avrupa ülkesinde kullanılmaktadır (6-8). Aktifliği, %98-99’dur. Menstruel siklusun birinci 5 günü vajene yerleștirildikten daha sonra 3 hafta boyunca kullanılır, çabucak sonrasında çıkartılır. İkinci uygulama için 7 gün beklenir ve yeni vajinal halka uygulanır. Hormonal kontraseptiflerin bilhassa oral kontraseptiflerin doğum denetim emeliyle çeyrek yüzyılı aşkın müddettir yaygın bir biçimde kullanılmasına karşın çeşitli majör ve minör yan tesirlere yol açması yahut her gün nizamlı olarak alınması gerekliliği insanları yeni arayışlara yönlendirmiştir. Her yeni doğum denetim tekniğinin kullanıma sunulması ile kullanıcı sayısında bir artma olduğu bilinmektedir. Bu çalışma kontraseptif tesir gösteren vajinal halkanın, bayanlarda kabul görme oranı, prosedür kullanmasına devamlılık ve tekniğe bağlı yan tesirleri ortaya koymak gayesiyle yapılmıştır. GEREÇ VE USULLER: Araştırma, Adana vilayetine bağlı üç hastanenin Aile Planlaması Ünitesine başvuran, 18-36 yaş aralığında, hormonal kontrasepsiyon istemi olan, hormonal kontrasepsiyon için kontrendike durumu bulunmayan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 141 bayan ile tamamlanmıştır. Gebelik, diabetes mellitus, karaciğer hastalığı, sebebi bilinmeyen vaginal kanama, göğüs kanseri, tromboemboli yahut venöz tromboz hikayesi çalışmadan dışlanma kriterleri olarak belirlenmiştir. Datalar Şubat-Aralık 2011 tarihleri içinde, araştırmacılar tarafınca hazırlanan sosyodemografik özellikler ve vajinal halka kullanmasına yönelik soruları içeren data formu ile toplanmıştır. Belirtilen merkezlere başvuran bayanlara evvela vajinal halkayı da içeren hormonal metotlarla ilgili danışmanlık yapılmıştır. Vajinal halka (NuvaRing, Organon, Oss, The Netherlands) kullanmayı tecih eden hastalara menstruel siklusun birinci 5 günü vajinaya yerleștirildikten daha sonra 3 hafta boyunca kullanmaları, ondan sonrasında çıkarmaları, ikinci uygulama için 7 gün beklenmesi, sekizinci gün yeni vajinal halka uygulamaları anlatıldı. Danışmanlık daha sonrası vajinal halka kullanmayı kabul eden bayanlarla, kendileri temin etmek koşuluyla, çalışmaya devam edilmiş ve bayanlar telefonla ayda bir defa olmak üzere 2 ay takip edilmiştir. Çalışmanın yapıldığı kurumlardan yazılı onay ve bayanlardan sözel onay alınmıştır. Datalar; SPSS 13 paket programında yüzdelik, aritmetik ortalama ve standart sapma ile değerlendirilmiştir. SONUÇLAR: Bayanların yaş ortalamasının 29.17±6.43 olduğu, %99.3’ünün evli olduğu bulunmuştur. Bayanların %68.8’inin daha evvel öteki bir kontraseptif prosedür kullandığı, %51.8’inin eşlerinin rastgele bir korunma usulü kullanmadığı ve % 11.4’ünün eşlerinin haberi olmadan korunacağı saptanmıştır. Bayanların tamamının aile planlaması formlarından vajinal halkayı duymadıkları belirlenmiştir. Bayanların %27.7’sinin vajinal halka kullanmayı kabul ettiği (Şekil 1), bunların % 43.8’i kendi başına uygulanabilir olması niçiniyle kabul ettiği belirlenmiştir (Şekil 2). Çalışmaya alınan tüm bayanların % 44’ünün ilkokul mezunu olduğu, vajinal halka kullanmayı yeğleyen bayanların ise %46.2’sinin üniversite mezunu olduğu görülmüştür (Şekil 3). Bayanların %54.9’u kullanım zorluğu, %37.8’i eşinin huzursuz olabileceğini düşündüğü için kullanmayı kabul etmediklerini söz etmiştir (Şekil 4). Vajinal halka kullanmayı kabul eden bayanların %20.5’i eşinin haberi olmadan bu yolu kullanmıştır. Görüşmeler sonunda bayanların tamamının vajinal halka kullanmaya devam edeceği, tamamının halkaya yönelik vajinada batma hissi yaşamadıkları, %89.3’ünün bağlantı esnasında hissetmediği, %10.7’sinin eşi tarafınca hissedildiği, %96.6’sının münasebet sıklığının değişmediği saptanmıştır. %28.2’sinin sistemden daha sonra orta kanamalarının olduğu, tamamının adet düzensizliği yaşamadığı, kilo artışının olmadığı ve sivilce sorunu yaşamadıkları saptanmıştır. TARTIŞMA: Vajinal halka kullanması ile ilgili daha evvel yapılan çalışmalar ekseriyetle üretici firma sponsorluğunda ve yüklü olarak Hıristiyan bayan popülasyonunda yapılmıştır. Vajinaya yerleştirilen bir halka olarak kontraseptif tesir gösteren vajinal halkanın Müslüman Türk popülasyonunda kabul görme oranı, prosedür kullanmasına devamlılık, usule bağlı yan tesir ve sistemin meydana getirebileceği beklenen değişimler ile bu değişimlerin prosedür kullanması üzerine tesirlerini ortaya koymak maksadıyla bu çalışma planlanmıştır. Mukayeseli olmayan randomize denetimli çalışmalarda hem vajinal halka birebir vakitte doğum denetim hapları için doğum denetiminde yüksek kabul edilebilirlik oranları gösterilmiştir (6,7,9,10). Bir doğum denetim sisteminin başarılı olabilmesi için kabul edilebilirlik oranının yüksek olması kıymetlidir. Vajinal halkanın vajinal yoldan kullanılması toplumda kabul edilebilirliği belirleyen değerli bir etkendir. Bizim çalışmamızda danışmanlık verilen hastaların %28’i vajinal halka kullanmayı tercih etmişlerdir. Lakin vajinal halka kullanan hastaların tümü kullanmaya devam etmek istemişlerdir. Vajinal halkanın bağlantı sırasında hissedildiğini bildiren bayanların oranı Avrupa ve Kuzey Amerika’da yapılan çalışmalarda misal olarak %32 olarak bildirilmiştir. Bizim çalışmamızda vajinal halkanın bayanların %10.7’sinin eşi tarafınca hissedildiği tespit edilmiştir (6,7). Roumen ve Dieben tarafınca Hollanda’da 854 bayan üzerinde yapılan gözlemsel bir çalışmada, vajinal halka kullanan bayanlarda kanama paternleri değerlendirilmiştir. Bu çalışmada daha evvel doğum denetim hapı kullanan ve akabinde 3 ay vajinal halka kullanan bayanlarda adet düzensizlikleri ve lekelenme şikayetlerinin %32’den %16’ya düştüğünü göstermişlerdir (10). Bizim çalışmamıza katılan bayanların %28.2’si orta kanama yahut lekelenmeden şikayet etmişlerdir. Roben ve Dieben’in çalışmasında memnuniyet için en sık bildirilen niçinler; bir kerede bir aylık tedavi alınması (% 54), düşük hormonal doz (31%) ve kullanım kolaylığı (% 27) oalarak belirtilmiştir. Bizim çalışmamızda ise vajinal halka kullanmayı kabul eden bayanların %43.8’i kendi başına uygulanabilir olması niçiniyle kabul ettiğini belirtmiştir. Tıpkı çalışmada memnuniyetsizlik için en sık bildirilen niçinler genel yan tesirler (% 16), halkanın vajinadan çıkması (% 8) ve / yahut cinsel münasebet (% 7) sırasında rahatsız olunmasıydı. Bu çalışmada bayanların %54.9’u kullanım zorluğu, %37.8’i eşinin huzursuz olabileceğini düşündüğü için kullanmayı kabul etmediklerini tabir etmiştir. Bir yıl vajinal halka kullanmasından daha sonra daha düzgün cinsellik yaşandığını belirten bir çalışmada, vajinal halka kullananlarda seksüel dilek ve seksüel tatmin (%75.5 ve %77.6, sırasıyla) doğum denetim hapı kullanan kümeden (%26.5 ve %46.8, sırasıyla) manalı olarak fazla bulunmuştur (P=0.005) (11). Bizim çalışmamızda bayanların %96.6’sının bağlantı sıklığının değişmediği saptanmıştır. Sonuç olarak araştırmaya katılan bayanlarda vajinal halka tercih oranlarının çok yüksek olmadığı, vajinal halka kullanan bayanların yola bağlı yan tesir yaşamadıkları ve usule devam etmek istedikleri saptanmıştır. birebir vakitte çalışmanın daha büyük örneklem kümesinde ve daha uzun mühletle yapılmasının toplumun vajinal halkayı tercih etme oranlarını daha düzgün göstereceği fikrindeyiz. KAYNAKLAR: 1. Rosenberg MJ, Waugh MS. Oral contraceptive discontinuation: a prospective evaluation of frequency and reasons. Am J Obstet Gynecol 1998;179:577– 82. 2. Rosenberg MJ, Waugh MS, Burnhill MS. Compliance, counseling and satisfaction with oral contraceptives: a prospective evaluation. Fam Plann Perspect. 1998;30:89- 92,104. 3. Rosenberg M, Waugh MS. Causes and consequences of oral contraceptive noncompliance. Am J Obstet Gynecol 1999;180: S276–9. 4. Burkman RT. Oral contraceptives: current status. Clin Obstet Gynecol 2001;44:62– 72. 5. Timmer CJ, Mulders TM. Pharmacokinetics of etonogestrel and ethinylestradiol released from a combined contraceptive vaginal ring. Clin Pharmacokinet 2000;39:233–42. 6. Roumen FJ, Apter D, Mulders TM, Dieben TO. Efficacy, tolerability and acceptability of a novel contraceptive vaginal ring releasing etonogestrel and ethinyl oestradiol. Hum Reprod 2001;16:469– 75. 7. Dieben TO, Roumen FJ, Apter D. Efficacy, cycle control, and user acceptability of a novel combined contraceptive vaginal ring. Obstet Gynecol 2002;100:585– 93. 8. Oddsson K, Leifels-Fischer B, de Melo NR, et al. Efficacy and safety of a contraceptive vaginal ring (NuvaRing) compared with a combined oral contraceptive: a 1-year randomized trial. Contraception 2005;71:176– 82. 9. Ahrendt HJ, Nisand I, Bastianelli C, et al. 2006. Effi cacy, acceptability and tolerability of the combined contraceptive ring, NuvaRing, compared with an oral contraceptive containing 30 μg ethinyl estradiol and 3 mg of drospirenone. Contraception, 74:451–7. 10.Roumen FJME, Dieben TOM. 2006. Comparison of uterine concentrations of ethinylestradiol and etonogestrel – after use of a contraceptive vaginal ring and an oral contraceptive. Fertil Steril, 85:57–62. 11. Sabatini R, Cagiano R. 2006. Comparison profi les of cycle control, side effects and sexual satisfaction of three hormonal contraceptives. Contraception, 74:220–3. Hal 1: Vajinal halka kullanmayı kabul edenlerin oranı. Form 2: Vajinal halkanın tercih edilme sebepleri. Form 3: Vajinal Halka kullanmayı yeğleyenlerin eğitim seviyesi Form 4: Vajinal halka kullanmasını red niçinleri.