sagliksal
Aktif Üye
Şu anda, 2019 sonunda Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkana kıyasla koronavirüsün epeyce daha kolay, tahminen de iki kat daha kolay yayılan bir versiyonuyla karşı karşıya olduğumuz açık.
birinci vakit içinderda İngiltere’nin Kent bölgesinde tespit edilen Alfa varyantı, bulaşıcılık açısından değerli bir basamaktı. Artık ise birinci vakit içinderda Hindistan’da ortaya çıkan Delta varyantı daha da ileri bir etaba işaret ediyor.
Bu, evrim iş başında demek.
Pekala, denetim altına alması giderek daha da zorlaşan yeni ve daha ileri varyantların hiç bitmeyen geçidini görmeye mahkum muyuz?
Bu noktada, virüsün çıktığı seyahati hatırlamaya kıymet.
Virüs, yarasalardan bize geçti.
Imperial College London’dan viroloji uzmanı Pof. Wendy Barclay virüslerin insanlara geçtiklerinde başta “nadiren eksiksiz olduklarını” söylüyor ve “Yerleşiyorlar, epey âlâ vakit geçiriyorlar” diye de ekliyor.
Barclay, grip pandemilerinden Ebola’ya tipten cinse geçiş yaptıktan daha sonra hızlanan virüs örnekleri olduğunu vurguluyor.
Reuters
Pekala, koronavirüs ne kadar ileri gidebilir?
Virüslerin saf yayılma gücünü kıyaslamanın en pak formülü R0 katsayılarına bakmak. Yani enfekte her kişinin, virüsü, bağışıklığı olmayan ve enfekte olmamak için rastgele bir ek tedbir almamış ortalama kaç şahsa bulaştırdığını incelemek.
Bu katsayı, pandemi Vuhan’da başladığında yaklaşık 2,5’tu ve Imperial College’taki modellemelere bakılırsa Delta varyantında 8’e kadar çıkabilir.
Getty Images Daha bulaşıcı Delta varyantının görüldüğü Hindistan’daki oksijen tüpleri.
Oxford Üniversitesi’nde viral evrim araştırmaları yapan Dr. Aris Katzoukaris, “Bu virüs bizi fazlaca şaşırttı. Korktuğumuz her şeyin ötesinde. Bunun 18 ay ortasında iki sefer olması, her biri yüzde 50 daha bulaşıcı olan iki varyantın ortaya çıkması fevkalade bir değişim hızı” diyor.
Dr. Katsoukaris, R0 katsayısının nerelere tırmanabileceğini iddia etmenin sıkıntı olduğunu fakat gelecek birkaç yılda virüsün daha bulaşıcı olacağını net biçimde nazaranbildiğini söylüyor. Öteki virüslerin epeyce daha yüksek R0 oranları var ve bu alanda rekor sahibi olan kızamık hala büyük salgınlara yol açabiliyor.
BBC
Prof. Barclay, “R0 oranı daha da artabilir. Kime sorduğunuza bağlı olarak kızamığın R0 oranı 14 ile 30 içinde değişiyor, bu virüste ne olacağını bilmiyorum” diyor.
Pekala, varyantlar bunu nasıl başarıyor? Virüs bulaşıcılığını birfazlaca biçimde artırabiliyor;
Dr. Katzoukaris, “En nihayetinde sonlar var ve tüm berbat mutasyonların birleşiminden oluşan harika bir virüs yok” diyor.
BBC
Dr. Katzourakis, “Virüste aşılardan kaçınmakta uygunlaşmak için ortaya çıkan değişikliklerin, mutlak bulaşıcılık kabiliyetinden ödün vermeye zorlaması epeyce olası” diyor.
Katzourakis’e göre bağışıklık sistemini aşmak için E484K isimli bir mutasyon bulunan, fakat kök salamayan Beta varyantı bunun bir örneği. Lakin Delta varyantı, hem yayılmasını sağlayacak birebir vakitte bağışıklık sisteminden kısmen kaçınabilecek mutasyonlara sahip.
Koronavirüs nasıl bir tarafa gerçek gideceğini iddia etmek hala hayli sıkıntı. Farklı virüsler, bulaşı sürdürmek için farklı teknikler kullanıyor. Kızamık birden yayılan, lakin geride ömür uzunluğu süren bir bağışıklık bıraktığı için daima enfekte edecek yeni beşerler bulmak zorunda olan bir virüs. Grip virüsünün R0 oranı ise fazlaca daha düşük, 1’in epey az üzerinde lakin bağışıklık sisteminden kaçınmak için daima mutasyonlar geçiriyor.
Prof. Barclay, “Gerçekten epeyce değişik, orta evrede ve kestirim edilemez bir yerdeyiz. Bir yıl daha sonra neler olacağını öngörmek zor” diyor.
Getty Images
Sık sık argüman edilen, lakin bilim etraflarının hayli katılmadığı bir şey daha var. Virüsün daha kolay yayılabilmek için Covid-19’u daha yavaşça geçirten bir hal aldığı. Bunun olması için virüs üzerinde fazlaca az evrimsel baskı var. Virüs, enfekte ettiği insanı öldürmedilk evvel bir daha sonraki beşere geçmiş oluyor. Ve en çok bulaşıyı gerçekleştirenler (gençler) epeyce hasta olmayanlar.
Aşılamanın düzgün gittiği güçlü ülkelerde, yaygın bağışıklık niçiniyle daha sonraki varyantların epeyce büyük bir sorun oluşturmayacağı umuluyor. Lakin bu daha bulaşıcı varyantlar, Covid’e karşı çabanın giderek daha zorlaştığı dünyanın kalanı için tam bir kabus.
birinci vakit içinderda İngiltere’nin Kent bölgesinde tespit edilen Alfa varyantı, bulaşıcılık açısından değerli bir basamaktı. Artık ise birinci vakit içinderda Hindistan’da ortaya çıkan Delta varyantı daha da ileri bir etaba işaret ediyor.
Bu, evrim iş başında demek.
Pekala, denetim altına alması giderek daha da zorlaşan yeni ve daha ileri varyantların hiç bitmeyen geçidini görmeye mahkum muyuz?
Bu noktada, virüsün çıktığı seyahati hatırlamaya kıymet.
Virüs, yarasalardan bize geçti.
Imperial College London’dan viroloji uzmanı Pof. Wendy Barclay virüslerin insanlara geçtiklerinde başta “nadiren eksiksiz olduklarını” söylüyor ve “Yerleşiyorlar, epey âlâ vakit geçiriyorlar” diye de ekliyor.
Barclay, grip pandemilerinden Ebola’ya tipten cinse geçiş yaptıktan daha sonra hızlanan virüs örnekleri olduğunu vurguluyor.
Reuters
Pekala, koronavirüs ne kadar ileri gidebilir?
Virüslerin saf yayılma gücünü kıyaslamanın en pak formülü R0 katsayılarına bakmak. Yani enfekte her kişinin, virüsü, bağışıklığı olmayan ve enfekte olmamak için rastgele bir ek tedbir almamış ortalama kaç şahsa bulaştırdığını incelemek.
Bu katsayı, pandemi Vuhan’da başladığında yaklaşık 2,5’tu ve Imperial College’taki modellemelere bakılırsa Delta varyantında 8’e kadar çıkabilir.
Getty Images Daha bulaşıcı Delta varyantının görüldüğü Hindistan’daki oksijen tüpleri.
Oxford Üniversitesi’nde viral evrim araştırmaları yapan Dr. Aris Katzoukaris, “Bu virüs bizi fazlaca şaşırttı. Korktuğumuz her şeyin ötesinde. Bunun 18 ay ortasında iki sefer olması, her biri yüzde 50 daha bulaşıcı olan iki varyantın ortaya çıkması fevkalade bir değişim hızı” diyor.
Dr. Katsoukaris, R0 katsayısının nerelere tırmanabileceğini iddia etmenin sıkıntı olduğunu fakat gelecek birkaç yılda virüsün daha bulaşıcı olacağını net biçimde nazaranbildiğini söylüyor. Öteki virüslerin epeyce daha yüksek R0 oranları var ve bu alanda rekor sahibi olan kızamık hala büyük salgınlara yol açabiliyor.
BBC
Prof. Barclay, “R0 oranı daha da artabilir. Kime sorduğunuza bağlı olarak kızamığın R0 oranı 14 ile 30 içinde değişiyor, bu virüste ne olacağını bilmiyorum” diyor.
Pekala, varyantlar bunu nasıl başarıyor? Virüs bulaşıcılığını birfazlaca biçimde artırabiliyor;
- Hücrelerimize giriş formülünü geliştirmek
- Havada daha uzun müddet hayatta kalmak
- Hastaların daha hayli virüs soluması ya da öksürmesi için viral yükü artırmak
- Bir diğer beşere geçme sürecinde değişmek
Dr. Katzoukaris, “En nihayetinde sonlar var ve tüm berbat mutasyonların birleşiminden oluşan harika bir virüs yok” diyor.
- Hindistan’da tespit edilen Delta varyantı İngiltere’de nasıl yayılıyor ve daha bulaşıcı mı?
- Hindistan varyantı İngiltere’de ‘baskın tip koronavirüs haline geldi’
- 2021’de Covid: Virüsle ilgili neler öğrendik?
BBC
Dr. Katzourakis, “Virüste aşılardan kaçınmakta uygunlaşmak için ortaya çıkan değişikliklerin, mutlak bulaşıcılık kabiliyetinden ödün vermeye zorlaması epeyce olası” diyor.
Katzourakis’e göre bağışıklık sistemini aşmak için E484K isimli bir mutasyon bulunan, fakat kök salamayan Beta varyantı bunun bir örneği. Lakin Delta varyantı, hem yayılmasını sağlayacak birebir vakitte bağışıklık sisteminden kısmen kaçınabilecek mutasyonlara sahip.
Koronavirüs nasıl bir tarafa gerçek gideceğini iddia etmek hala hayli sıkıntı. Farklı virüsler, bulaşı sürdürmek için farklı teknikler kullanıyor. Kızamık birden yayılan, lakin geride ömür uzunluğu süren bir bağışıklık bıraktığı için daima enfekte edecek yeni beşerler bulmak zorunda olan bir virüs. Grip virüsünün R0 oranı ise fazlaca daha düşük, 1’in epey az üzerinde lakin bağışıklık sisteminden kaçınmak için daima mutasyonlar geçiriyor.
Prof. Barclay, “Gerçekten epeyce değişik, orta evrede ve kestirim edilemez bir yerdeyiz. Bir yıl daha sonra neler olacağını öngörmek zor” diyor.
Getty Images
Sık sık argüman edilen, lakin bilim etraflarının hayli katılmadığı bir şey daha var. Virüsün daha kolay yayılabilmek için Covid-19’u daha yavaşça geçirten bir hal aldığı. Bunun olması için virüs üzerinde fazlaca az evrimsel baskı var. Virüs, enfekte ettiği insanı öldürmedilk evvel bir daha sonraki beşere geçmiş oluyor. Ve en çok bulaşıyı gerçekleştirenler (gençler) epeyce hasta olmayanlar.
Aşılamanın düzgün gittiği güçlü ülkelerde, yaygın bağışıklık niçiniyle daha sonraki varyantların epeyce büyük bir sorun oluşturmayacağı umuluyor. Lakin bu daha bulaşıcı varyantlar, Covid’e karşı çabanın giderek daha zorlaştığı dünyanın kalanı için tam bir kabus.