Etiyopya’nın kuzeyindeki Tigray bölgesinde son aylarda düzenlenen hava ataklarında onlarca kişi öldü.
Bu akınlardan kimilerinde silahlı insansız hava araçları (SİHA) kullanılırken sivillerin hayatını yitirmesiyle ilgili dertler artıyor.
Bir yılı aşkın bir müddetdir bölgedeki isyancılarla savaşan hükümet, uygun gördüğü silahları kullanma hakkı olduğunu ve sivilleri gaye almadığını söylüyor.
8 Ocak: Mülteci kampına atak
8 Ocak’ta Tigray’ın Dedebit bölgesinde, çatışmalar niçiniyle konutlarını terk etmiş bireylerin yerleştirildiği bir kampa hava saldırısı düzenlendi. 50’den çok kişi hayatını kaybederken 100’den çok kişi de yaralandı.
Soruşturma heyeti, yardım bakılırsavlileri tarafınca Politico’ya ulaştırılan imajlar ışığında kampın Türk imali bir Bayraktar TB2 SİHA’sından ateşlenen füzeyle vurulmuş olabileceğini düşünüyor.
Hollanda merkezli barış örgütü Pax ve Milletlerarası Af Örgütü’ne nazaran füzenin kanatları dahil modülleri bunun SİHA’lara yerleştirilen çeşitten bir füze olduğuna işaret ediyor.
Etiyopya’daki Türk SİHA’larının varlığı Aralık’ta Pax’ta misyonlu araştırmacı Wim Zwijnenburg tarafınca ortaya çıkarılmıştı.
Zwijnenburg, Tigray’daki bir ordu üssünde tutulan SİHA’ların uydu imajlarına dikkat çekmişti.
Bu imajlarda boyutları, kanat açıklığı ve uzunluğundan SİHA’nın çeşidi tespit edilebiliyor.
Son akında bu SİHA’ların kullanılıp kullanılmadığı bilinmiyor. Etiyopya hükümeti bu SİHA’ların kullanıldığını teyit etmedi.
Türkiye ve Etiyopya geçen yıl bir savunma iş birliği mutabakatı imzaladı. Muahedenin bilgileri kamuoyuna açıklanmadı.
Reuters Aralık’ta, ABD’nin Etiyopya’ya SİHA satışı niçiniyle Türk hükümetinekaygılarını ilettiğini duyurmuştu.
Alamata’da bulunan bir füze modülü
6 Ocak: Oromiya’da isyancılara hücum
Oromiya bölgesinde Tigray’daki isyancılarla ittifak halindeki Oromo Kurtuluş Ordusu’nu amaç alan Ocak başında bir taarruz düzenlendi. Atakla ilgili detaylar ve meyyit yaralı sayısı bilinmiyor.
Ancak, Gidami bölgesindeki ataktan daha sonra bulunan füze modülleri bir araştırmaya göre İran SİHA’larının kullanıldığını gösteriyor.
Geçen Aralık’taki uydu manzaralarında Harar Meda havalimanında bir İran SİHA’sı görülmüştü.
Bir araştırmacının elde ettiği uçuş izleme bilgileri Ağustos 2021’de İran’dan Harar Meda ve Bole havalimanlarına toplam 15 kargo seferi düzenlendiğini ortaya koymuştu. Uçakların ne taşıdığı bilinmiyor.
Geçen Ekim’de ABD, İran’ı SİHA ihracatı niçiniyle kınamış ve Etiyopya’nın Tahran’dan SİHA alan ülkelerden biri olduğunu açıklamıştı.
16 Aralık: Alamata’da Pazar yerine atak
Aralık 2021’de Tigray’ın güneyindeki Alamata’da bir Pazar yerine düzenlenen hava ataklarında 28 sivil hayatını yitirmişti.
Tigray’daki ana isyancı küme Tigray Halk Kurtuluş Cephesi atakta savaş uçakları ve SİHA’ların kullanıldığını söylüyor.
Bir televizyon kanalı atakta kullanıldığı öne sürülen füze modüllerinin imajını yayınladı.
Açık kaynaklar üzerinden yapılan bir araştırma, bunun SİHA’lara takılabilen Çin üretimi Blue Arrow 7 füzesinin özellikleriyle örtüştüğünü gösteriyor.
15 Aralık’ta çekilen uydu fotoğraflarında Harar Meda askeri üssünde Çin imali Wing Loong SİHA’larının olduğu tespit edilmişti. Alamata’daki atak 16 Aralık’ta düzenlendi.
Wing Loong 2, 2021’de bir fuarda sergilenmişti
Araştırmacılar, bu SİHA’ların başlangıçta Çin’den keşif maksatlı olarak alındığına inanıyor.
Uçuş izleme dataları, Çin’in Çengdu kentinden Etiyopya’ya geçen yıl Eylül ve Ekim aylarında sevkiyat yapıldığını gösteriyor. İnsansız hava aracı üreten devlete ilişkin Çengdu Uçak Endüstri’nin merkezi Çengdu’da bulunuyor.
Fakat Etiyopya’ya Birleşik Arap Emirlikleri de Wing Loong SİHA’ları ve Blue Arrow füzesi gönderiyor.
Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü SIPRI’nin silah data tabanı Birleşik Arap Emirlikleri’nin elinde Wing Loong’larla Blue Arrow füzelerinin olduğunu ortaya koyuyor.
Uçuş izleme datalarına göre geçen yıl beş aylık bir periyot ortasında Harar Meda ve Bole’ye 119 kargo seferi yapıldı. Lakin bu uçakların ne taşındığı bilinmiyor.
Etiyopya ne diyor?
Etiyopya Hükümet Sözcüsü Legesse Tulu, BBC’ye açıklamasında “Nerede olduğunu söylemeyeceğim lakin hükümet farklı vakit ve yerlerde SİHA kullandı” dedi, lakin sivilleri maksat almadıklarını söylemiş oldu.
BBC Etiyopya’ya SİHA gönderdiği ileri sürülen ülkelerle temasa geçti. Bayraktar’dan da cevap alamadık.
Halihazırda Etiyopya’ya silah ambargosu yok. Milletlerarası düzenlemeler ve mutabakatlar açısından SİHA’ların ihracatı çabucak hemen gri bir alan.
Lakin SİHA’ların çatışma bölgelerinde giderek daha ağır kullanıldığı görülüyor.
Pax’tan Wim Zwijnenburg, memleketler arası hukukun ihlaline ait savlar niçiniyle Etiyopya meselain önemli soru işaretleri doğurduğunu söylüyor.
Bu akınlardan kimilerinde silahlı insansız hava araçları (SİHA) kullanılırken sivillerin hayatını yitirmesiyle ilgili dertler artıyor.
Bir yılı aşkın bir müddetdir bölgedeki isyancılarla savaşan hükümet, uygun gördüğü silahları kullanma hakkı olduğunu ve sivilleri gaye almadığını söylüyor.
8 Ocak: Mülteci kampına atak
8 Ocak’ta Tigray’ın Dedebit bölgesinde, çatışmalar niçiniyle konutlarını terk etmiş bireylerin yerleştirildiği bir kampa hava saldırısı düzenlendi. 50’den çok kişi hayatını kaybederken 100’den çok kişi de yaralandı.
Soruşturma heyeti, yardım bakılırsavlileri tarafınca Politico’ya ulaştırılan imajlar ışığında kampın Türk imali bir Bayraktar TB2 SİHA’sından ateşlenen füzeyle vurulmuş olabileceğini düşünüyor.
Hollanda merkezli barış örgütü Pax ve Milletlerarası Af Örgütü’ne nazaran füzenin kanatları dahil modülleri bunun SİHA’lara yerleştirilen çeşitten bir füze olduğuna işaret ediyor.
Etiyopya’daki Türk SİHA’larının varlığı Aralık’ta Pax’ta misyonlu araştırmacı Wim Zwijnenburg tarafınca ortaya çıkarılmıştı.
Zwijnenburg, Tigray’daki bir ordu üssünde tutulan SİHA’ların uydu imajlarına dikkat çekmişti.
Bu imajlarda boyutları, kanat açıklığı ve uzunluğundan SİHA’nın çeşidi tespit edilebiliyor.
Son akında bu SİHA’ların kullanılıp kullanılmadığı bilinmiyor. Etiyopya hükümeti bu SİHA’ların kullanıldığını teyit etmedi.
Türkiye ve Etiyopya geçen yıl bir savunma iş birliği mutabakatı imzaladı. Muahedenin bilgileri kamuoyuna açıklanmadı.
Reuters Aralık’ta, ABD’nin Etiyopya’ya SİHA satışı niçiniyle Türk hükümetinekaygılarını ilettiğini duyurmuştu.
Alamata’da bulunan bir füze modülü
6 Ocak: Oromiya’da isyancılara hücum
Oromiya bölgesinde Tigray’daki isyancılarla ittifak halindeki Oromo Kurtuluş Ordusu’nu amaç alan Ocak başında bir taarruz düzenlendi. Atakla ilgili detaylar ve meyyit yaralı sayısı bilinmiyor.
Ancak, Gidami bölgesindeki ataktan daha sonra bulunan füze modülleri bir araştırmaya göre İran SİHA’larının kullanıldığını gösteriyor.
Geçen Aralık’taki uydu manzaralarında Harar Meda havalimanında bir İran SİHA’sı görülmüştü.
Bir araştırmacının elde ettiği uçuş izleme bilgileri Ağustos 2021’de İran’dan Harar Meda ve Bole havalimanlarına toplam 15 kargo seferi düzenlendiğini ortaya koymuştu. Uçakların ne taşıdığı bilinmiyor.
Geçen Ekim’de ABD, İran’ı SİHA ihracatı niçiniyle kınamış ve Etiyopya’nın Tahran’dan SİHA alan ülkelerden biri olduğunu açıklamıştı.
16 Aralık: Alamata’da Pazar yerine atak
Aralık 2021’de Tigray’ın güneyindeki Alamata’da bir Pazar yerine düzenlenen hava ataklarında 28 sivil hayatını yitirmişti.
Tigray’daki ana isyancı küme Tigray Halk Kurtuluş Cephesi atakta savaş uçakları ve SİHA’ların kullanıldığını söylüyor.
Bir televizyon kanalı atakta kullanıldığı öne sürülen füze modüllerinin imajını yayınladı.
Açık kaynaklar üzerinden yapılan bir araştırma, bunun SİHA’lara takılabilen Çin üretimi Blue Arrow 7 füzesinin özellikleriyle örtüştüğünü gösteriyor.
15 Aralık’ta çekilen uydu fotoğraflarında Harar Meda askeri üssünde Çin imali Wing Loong SİHA’larının olduğu tespit edilmişti. Alamata’daki atak 16 Aralık’ta düzenlendi.
Wing Loong 2, 2021’de bir fuarda sergilenmişti
Araştırmacılar, bu SİHA’ların başlangıçta Çin’den keşif maksatlı olarak alındığına inanıyor.
Uçuş izleme dataları, Çin’in Çengdu kentinden Etiyopya’ya geçen yıl Eylül ve Ekim aylarında sevkiyat yapıldığını gösteriyor. İnsansız hava aracı üreten devlete ilişkin Çengdu Uçak Endüstri’nin merkezi Çengdu’da bulunuyor.
Fakat Etiyopya’ya Birleşik Arap Emirlikleri de Wing Loong SİHA’ları ve Blue Arrow füzesi gönderiyor.
Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü SIPRI’nin silah data tabanı Birleşik Arap Emirlikleri’nin elinde Wing Loong’larla Blue Arrow füzelerinin olduğunu ortaya koyuyor.
Uçuş izleme datalarına göre geçen yıl beş aylık bir periyot ortasında Harar Meda ve Bole’ye 119 kargo seferi yapıldı. Lakin bu uçakların ne taşındığı bilinmiyor.
Etiyopya ne diyor?
Etiyopya Hükümet Sözcüsü Legesse Tulu, BBC’ye açıklamasında “Nerede olduğunu söylemeyeceğim lakin hükümet farklı vakit ve yerlerde SİHA kullandı” dedi, lakin sivilleri maksat almadıklarını söylemiş oldu.
BBC Etiyopya’ya SİHA gönderdiği ileri sürülen ülkelerle temasa geçti. Bayraktar’dan da cevap alamadık.
Halihazırda Etiyopya’ya silah ambargosu yok. Milletlerarası düzenlemeler ve mutabakatlar açısından SİHA’ların ihracatı çabucak hemen gri bir alan.
Lakin SİHA’ların çatışma bölgelerinde giderek daha ağır kullanıldığı görülüyor.
Pax’tan Wim Zwijnenburg, memleketler arası hukukun ihlaline ait savlar niçiniyle Etiyopya meselain önemli soru işaretleri doğurduğunu söylüyor.