ekonomarin
Aktif Üye
Barış ERKAYA
ABD Merkez Bankası 1965’ten bu yana toplam 15 kez nakdî sıkılaştırma uyguladı. Bu devirler içerisinde aslında bizi en hayli ilgilendirenler 1999-2000 Temmuz içindeki sıkılaştırma ve Haziran 2004-Ağustos 2006 içinde olanlar. olağan olarak daha sonrasında da Fed’in sıkılaştırma devirleri oldu ancak bu periyotlar Fed’in pek de şeffaf davranmadığı periyotlar olduğu için tapering tantrum (yani piyasaların benlenmedik sıkılaştırma uygulamaları karşısında öfke nöbetine tutulduğu) devirleriydi ve gerçek yatırımcı davranışlarını yansıttığı söylenemez.
Olağan koşullar altında mali sıkılaştırma devirleri ABD’de faizlerin de artacağı bir devri işaret ediyor. Faizin artışı da ABD tahvil getirilerinin düşeceği manasına geliyor. ABD tahvillerinden çıkış, birlikteinde yüksek getiri arayan risk fonlarının küresel arayışlarını birlikteinde getirebilir. Bu da paranın ABD hudutları haricinde getiri arayışı manasına gelebilecek bir ihtimal.
Pekala 1999-2000 periyodunda sıkılaştırma ve 2004-2006 periyotlarındaki sıkılaştırmalardan hangisi bizim bugünkü durumumuza benziyor?
Yabancı hamlesi: 2004-2006
Geçmiş iki örneğimize baktığımızda ise Türkiye’nin buna benzeri bir durumdan önemli yarar sağladığı devir 2004-2006 devri oldu. Lakin burada epey kıymetli bir nüans var. O da Fed’in nakdî sıkılaştırma devri beraberinde Türkiye’nin AB ile üyelik ve müzakere periyodunun doruğuydu.
Yani Türk pay senedi piyasaları tarihli en büyük çıpalardan birini bulmuştu. Bu da İstanbul Borsası’nın 167.67 puandan 481.92 puana kadar yükseldiği bir ralliyi tetikledi. Dolar kuru ise birebir periyotta 1.5035 TL’den yalnızca 1.5095 TL’ye kadar çıkmıştı. Zira piyasalara döviz yağmış, sıkılaştırmanın olduğu 27 ay boyunca Borsa İstanbul’a net 6 milyar dolar yabancı alımı akmıştı. Hatta yükseliş bu vakitten daha sonra da sürmüş ve BİST-100 endeksi 2007 Ekim ayında 588 puana kadar tırmanmıştı.
YALNIZCA YERLİLERİN OLDUĞU DENEYİM: 1999-2000
Ekonomik krizin gümbür gümbür geldiği, başarısız koalisyonların tesiriyle siyasi istikrarın en büyük soru işareti olduğu, AK Parti’nin tek başına iktidara ilerlediği 1999-2000 periyodundaki sıkılaştırmada ise tam karşıtı bir durum yaşanmıştı. 1998 Ocak ayından itibaren aslına bakarsan 515 milyon dolarlık satış yapan yabancı yatırımcılar 1999 Temmuz-2000 Temmuz içinde 1.4 milyar dolarlık daha pay satmıştı. Bu satışlar 2002 Kasım seçimlerine kadar sürdü. Birinci bariz alımlar da o devirde başladı. Ancak İMKB-100 o periyotta de 51.6 puandan 206.18 puana kadar yükselmiş, buna karşılık dolar 12 ayda yüzde 46 kıymet kazanmıştı. Yalnızca yerli yatırımcı gücüyle tepe yapan Borsa’da çöküş gecikmedi endeks 68 puana kadar geri düştü. Bu nakdî sıkılaştırma devirlerinden hangisinin bugünkü Türkiye ve Borsa İstanbul’a misal olduğuna siz karar verin. kuvvetli bir çıpa, yabancı sermaye akını, kuvvetli bir TL’nin olduğu periyotta miyiz, önümüzde gerçek bir yatırım hikayesi var mı? Bu sorunun karşılığı BIST için hangi senaryonun daha gerçek olduğunu da gösterebilir.
ABD Merkez Bankası 1965’ten bu yana toplam 15 kez nakdî sıkılaştırma uyguladı. Bu devirler içerisinde aslında bizi en hayli ilgilendirenler 1999-2000 Temmuz içindeki sıkılaştırma ve Haziran 2004-Ağustos 2006 içinde olanlar. olağan olarak daha sonrasında da Fed’in sıkılaştırma devirleri oldu ancak bu periyotlar Fed’in pek de şeffaf davranmadığı periyotlar olduğu için tapering tantrum (yani piyasaların benlenmedik sıkılaştırma uygulamaları karşısında öfke nöbetine tutulduğu) devirleriydi ve gerçek yatırımcı davranışlarını yansıttığı söylenemez.
Olağan koşullar altında mali sıkılaştırma devirleri ABD’de faizlerin de artacağı bir devri işaret ediyor. Faizin artışı da ABD tahvil getirilerinin düşeceği manasına geliyor. ABD tahvillerinden çıkış, birlikteinde yüksek getiri arayan risk fonlarının küresel arayışlarını birlikteinde getirebilir. Bu da paranın ABD hudutları haricinde getiri arayışı manasına gelebilecek bir ihtimal.
Pekala 1999-2000 periyodunda sıkılaştırma ve 2004-2006 periyotlarındaki sıkılaştırmalardan hangisi bizim bugünkü durumumuza benziyor?
Yabancı hamlesi: 2004-2006
Geçmiş iki örneğimize baktığımızda ise Türkiye’nin buna benzeri bir durumdan önemli yarar sağladığı devir 2004-2006 devri oldu. Lakin burada epey kıymetli bir nüans var. O da Fed’in nakdî sıkılaştırma devri beraberinde Türkiye’nin AB ile üyelik ve müzakere periyodunun doruğuydu.
Yani Türk pay senedi piyasaları tarihli en büyük çıpalardan birini bulmuştu. Bu da İstanbul Borsası’nın 167.67 puandan 481.92 puana kadar yükseldiği bir ralliyi tetikledi. Dolar kuru ise birebir periyotta 1.5035 TL’den yalnızca 1.5095 TL’ye kadar çıkmıştı. Zira piyasalara döviz yağmış, sıkılaştırmanın olduğu 27 ay boyunca Borsa İstanbul’a net 6 milyar dolar yabancı alımı akmıştı. Hatta yükseliş bu vakitten daha sonra da sürmüş ve BİST-100 endeksi 2007 Ekim ayında 588 puana kadar tırmanmıştı.
YALNIZCA YERLİLERİN OLDUĞU DENEYİM: 1999-2000
Ekonomik krizin gümbür gümbür geldiği, başarısız koalisyonların tesiriyle siyasi istikrarın en büyük soru işareti olduğu, AK Parti’nin tek başına iktidara ilerlediği 1999-2000 periyodundaki sıkılaştırmada ise tam karşıtı bir durum yaşanmıştı. 1998 Ocak ayından itibaren aslına bakarsan 515 milyon dolarlık satış yapan yabancı yatırımcılar 1999 Temmuz-2000 Temmuz içinde 1.4 milyar dolarlık daha pay satmıştı. Bu satışlar 2002 Kasım seçimlerine kadar sürdü. Birinci bariz alımlar da o devirde başladı. Ancak İMKB-100 o periyotta de 51.6 puandan 206.18 puana kadar yükselmiş, buna karşılık dolar 12 ayda yüzde 46 kıymet kazanmıştı. Yalnızca yerli yatırımcı gücüyle tepe yapan Borsa’da çöküş gecikmedi endeks 68 puana kadar geri düştü. Bu nakdî sıkılaştırma devirlerinden hangisinin bugünkü Türkiye ve Borsa İstanbul’a misal olduğuna siz karar verin. kuvvetli bir çıpa, yabancı sermaye akını, kuvvetli bir TL’nin olduğu periyotta miyiz, önümüzde gerçek bir yatırım hikayesi var mı? Bu sorunun karşılığı BIST için hangi senaryonun daha gerçek olduğunu da gösterebilir.