Gülsen Solaker
Dünya gündeminin birinci sırasında Rusya-Ukrayna gerginliği var. Gerginliğin sıcak çatışmaya dönüşmesi riski sürerken Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yarın Ukrayna’ya yapacağı ziyaret hem vakit içindeması tıpkı vakitte görüşmelerde verilecek iletiler açısından kritik görülüyor.
Erdoğan’ın ziyareti aslında iki ülke içinde sistemli olarak yapılan yüksek seviyeli stratejik kurul çerçevesinde, fakat son gelişmeler ışığında diğer bir değer kazanmış durumda.
Erdoğan ziyaret öncesi “Rusya ile Ukrayna içinde bir barışın olması için Türkiye’nin arabulucu olabileceği” iletisini vermişti.
Cumhurbaşkanlığı’ndan bugün yapılan açıklamada, görüşmelerde ikili ilgilerin yanı sıra bölgesel ve milletlerarası problemlerin ele alınacağı belirtilerek “Konsey Toplantısı vesilesiyle ikili bağlantıların ahdi tabanına kıymetli katkılar sağlayacak çeşitli muahede ve mutabakat metinlerinin imzalanması da gündemdedir” denildi.
Ziyaret yumuşamaya katkı sağlar mı?
Pekala Erdoğan’ın ziyareti ve görüşmelerinde Ukrayna tarafına aktaracağı bildiriler, tüm dünyanın gözlerinin çevrildiği bu krizin yumuşamasına katkı sağlayabilir mi?
Dış siyaset uzmanı Aydın Sezer’e bakılırsa Türkiye kendisini şimdiye kadar taraf olarak belirlediği için arabuluculuk üzere bir rolü oynaması sıkıntı fakat görüşmelerde verebileceği bildiriler kıymetli olabilir.
Sezer, “Türkiye’nin işi hakikaten epeyce fakat epeyce güç. Erdoğan’ın Zelenski’ye tansiyonu azaltma konusunda telkinde bulunmasının beklenebileceğini düşünüyorum. Lakin bu ne kadar sağlanabilir ya da ABD, NATO ve İngiltere buna ne kadar ön ayak olabilir, bu da başka bir tartışma konusu” değerlendirmesinde bulunuyor.
Maltepe Üniversitesi Milletlerarası Alakalar Kısmı Prof. Dr. Hasan Ünal ise bilinen manada bir arabuluculuk olmasa da Türkiye’nin oynayabileceği rol olduğunu düşünüyor. Ünal, Türkiye’nin tansiyonu düşürmeye yönelik bir şeyler yapabileceğini belirterek şu biçimde konuşuyor:
“Aslında Ukrayna açısından ömrün gerçeklerini söyleyen kıymetli bir ülke Türkiye. Rusya açısından da bakıldığında da NATO üyesi bulunmasına karşın tarafsızlığını ulusal çıkarları ile bütünleştirmiş bir ülke.”
Okan Üniversitesi’nden Dr. Habibe Özdal ise Türkiye’nin muhtemel bir krizden en çok etkilenecek ülkelerden biri olduğuna işaret ederek arabuluculuk teşebbüsünün bu açıdan kıymetli olduğunu söylüyor. Bugünlerde Türkiye’nin arabuluculuğundan çok AGİT çerçevesindeki görüşmelerin İstanbul’da yapılmasının gündeme getirildiğini anımsatan Özdal, “ötürüsıyla Türkiye açısından arabuluculuk değilse de görüşmelere mesken sahipliği yapması mümkün bir gelişme olarak karşımızda duruyor” ihtimaline işaret ediyor.
Ukrayna’nın doğusundaki gerginliğin giderilmesi için oluşturulan ve son toplantısını iki yıl evvel yapan Ukrayna-Rusya-Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Üçlü Temas Kümesi’nin yeni toplantısına Türkiye’nin mesken sahipliği yapması gündeme gelmişti.
Maksat ticaret hacmini 10 milyar dolara çıkarmak
birlikteinde fazlaca sayıda bakan ve iş insanı ile Kiev’e gidecek olan Erdoğan’ın ziyareti kapsamında iki ülke içinde çeşitli mutabakatlara imza atılacak.
Bu mutabakatların başında özgür ticaret muahedesi (STA) geliyor. Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenski dün yaptığı açıklamada, “Türkiye ile bir STA imzalayarak kuvvetli bir ekonomik sinyal vermeye hazırlanıyoruz. Gruplarımız çalışıyor ve anlaşacağımızdan eminim” demişti.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş da bugün yaptığı açıklamada Ukrayna ile imzalanacak STA ile ticaret hacmini 10 milyar dolara çıkartılmasının hedeflendiğini deklare etti.
Alakaların 30. yıldönümüne denk getirilen ziyaret kapsamında gündeme gelecek bir başka değerli bahis ise iki ülke içinde hala düzgün seviyede olan ve Rusya’yı rahatsız eden savunma işbirliği.
Hava ve deniz platformlarında kullanılacak motorların temini için Ukrayna ile yapılan mutabakatlara ek olarak, Bayraktar silahlı insansız hava araçları (SİHA) da Ukrayna’ya ihraç ediliyor.
Savunma işbirliği daha da gelişir mi?
DW Türkçe’ye konuşan savunma siyasetleri uzmanı Arda Mevlütoğlu, Ukrayna’nın bir müddetdir Türkiye’nin en değerli savunma sanayi partnerlerinden biri olduğunu hatırlatarak “Bunda, Türkiye’nin bir müddetdir Batılı ülkelerle yaşadığı tedarik meseleleri muhakkak bir rol oynamış üzere görünüyor. Öte yandan Batılı ülkelerin uyguladıkları çeşitli kısıtlama ve yaptırımların Türkiye’yi alternatif arayışlarına ittiği de bilinen bir gerçek” diyor.
Mevlütoğlu, iki ülkenin karşılıklı ihtiyaçlarının savunma alanında süratle güçlenen bir işbirliğini doğurduğunu söyleyerek “Bu işbirliğinin daha da derinleşerek devam etmesi beklenebilir” değerlendirmesini yapıyor. Lakin Mevlütoğlu’nun dikkat çektiği değerli bir konu Türkiye’nin bir müddetdir hem kendi siyaseti birebir vakitte müşteri ülkelerin talepleri doğrultusunda savunma sanayii ile ilgili ihracat, ortak proje üzere alanlarda ketum davranıyor olması.
Bu niçinle mevcut Rusya-Ukrayna tansiyonu de göz önüne alındığında ziyaret kapsamında yeni işbirliği alanları olsa bile iki ülkenin ketum davranabileceği belirtiliyor.
Bu ortada tansiyonun bu kadar yüksek olduğu bir periyotta Kış Olimpiyatları’nın bitmesinin akabinde Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in de Türkiye’ye gelmesi gündemde. Bu kapsamda Rusya ile de üst seviye işbirliği kurulu toplantısı gerçekleştirilmesi bekleniyor.
Dünya gündeminin birinci sırasında Rusya-Ukrayna gerginliği var. Gerginliğin sıcak çatışmaya dönüşmesi riski sürerken Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yarın Ukrayna’ya yapacağı ziyaret hem vakit içindeması tıpkı vakitte görüşmelerde verilecek iletiler açısından kritik görülüyor.
Erdoğan’ın ziyareti aslında iki ülke içinde sistemli olarak yapılan yüksek seviyeli stratejik kurul çerçevesinde, fakat son gelişmeler ışığında diğer bir değer kazanmış durumda.
Erdoğan ziyaret öncesi “Rusya ile Ukrayna içinde bir barışın olması için Türkiye’nin arabulucu olabileceği” iletisini vermişti.
Cumhurbaşkanlığı’ndan bugün yapılan açıklamada, görüşmelerde ikili ilgilerin yanı sıra bölgesel ve milletlerarası problemlerin ele alınacağı belirtilerek “Konsey Toplantısı vesilesiyle ikili bağlantıların ahdi tabanına kıymetli katkılar sağlayacak çeşitli muahede ve mutabakat metinlerinin imzalanması da gündemdedir” denildi.
Ziyaret yumuşamaya katkı sağlar mı?
Pekala Erdoğan’ın ziyareti ve görüşmelerinde Ukrayna tarafına aktaracağı bildiriler, tüm dünyanın gözlerinin çevrildiği bu krizin yumuşamasına katkı sağlayabilir mi?
Dış siyaset uzmanı Aydın Sezer’e bakılırsa Türkiye kendisini şimdiye kadar taraf olarak belirlediği için arabuluculuk üzere bir rolü oynaması sıkıntı fakat görüşmelerde verebileceği bildiriler kıymetli olabilir.
Sezer, “Türkiye’nin işi hakikaten epeyce fakat epeyce güç. Erdoğan’ın Zelenski’ye tansiyonu azaltma konusunda telkinde bulunmasının beklenebileceğini düşünüyorum. Lakin bu ne kadar sağlanabilir ya da ABD, NATO ve İngiltere buna ne kadar ön ayak olabilir, bu da başka bir tartışma konusu” değerlendirmesinde bulunuyor.
Maltepe Üniversitesi Milletlerarası Alakalar Kısmı Prof. Dr. Hasan Ünal ise bilinen manada bir arabuluculuk olmasa da Türkiye’nin oynayabileceği rol olduğunu düşünüyor. Ünal, Türkiye’nin tansiyonu düşürmeye yönelik bir şeyler yapabileceğini belirterek şu biçimde konuşuyor:
“Aslında Ukrayna açısından ömrün gerçeklerini söyleyen kıymetli bir ülke Türkiye. Rusya açısından da bakıldığında da NATO üyesi bulunmasına karşın tarafsızlığını ulusal çıkarları ile bütünleştirmiş bir ülke.”
Okan Üniversitesi’nden Dr. Habibe Özdal ise Türkiye’nin muhtemel bir krizden en çok etkilenecek ülkelerden biri olduğuna işaret ederek arabuluculuk teşebbüsünün bu açıdan kıymetli olduğunu söylüyor. Bugünlerde Türkiye’nin arabuluculuğundan çok AGİT çerçevesindeki görüşmelerin İstanbul’da yapılmasının gündeme getirildiğini anımsatan Özdal, “ötürüsıyla Türkiye açısından arabuluculuk değilse de görüşmelere mesken sahipliği yapması mümkün bir gelişme olarak karşımızda duruyor” ihtimaline işaret ediyor.
Ukrayna’nın doğusundaki gerginliğin giderilmesi için oluşturulan ve son toplantısını iki yıl evvel yapan Ukrayna-Rusya-Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Üçlü Temas Kümesi’nin yeni toplantısına Türkiye’nin mesken sahipliği yapması gündeme gelmişti.
Maksat ticaret hacmini 10 milyar dolara çıkarmak
birlikteinde fazlaca sayıda bakan ve iş insanı ile Kiev’e gidecek olan Erdoğan’ın ziyareti kapsamında iki ülke içinde çeşitli mutabakatlara imza atılacak.
Bu mutabakatların başında özgür ticaret muahedesi (STA) geliyor. Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenski dün yaptığı açıklamada, “Türkiye ile bir STA imzalayarak kuvvetli bir ekonomik sinyal vermeye hazırlanıyoruz. Gruplarımız çalışıyor ve anlaşacağımızdan eminim” demişti.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş da bugün yaptığı açıklamada Ukrayna ile imzalanacak STA ile ticaret hacmini 10 milyar dolara çıkartılmasının hedeflendiğini deklare etti.
Alakaların 30. yıldönümüne denk getirilen ziyaret kapsamında gündeme gelecek bir başka değerli bahis ise iki ülke içinde hala düzgün seviyede olan ve Rusya’yı rahatsız eden savunma işbirliği.
Hava ve deniz platformlarında kullanılacak motorların temini için Ukrayna ile yapılan mutabakatlara ek olarak, Bayraktar silahlı insansız hava araçları (SİHA) da Ukrayna’ya ihraç ediliyor.
Savunma işbirliği daha da gelişir mi?
DW Türkçe’ye konuşan savunma siyasetleri uzmanı Arda Mevlütoğlu, Ukrayna’nın bir müddetdir Türkiye’nin en değerli savunma sanayi partnerlerinden biri olduğunu hatırlatarak “Bunda, Türkiye’nin bir müddetdir Batılı ülkelerle yaşadığı tedarik meseleleri muhakkak bir rol oynamış üzere görünüyor. Öte yandan Batılı ülkelerin uyguladıkları çeşitli kısıtlama ve yaptırımların Türkiye’yi alternatif arayışlarına ittiği de bilinen bir gerçek” diyor.
Mevlütoğlu, iki ülkenin karşılıklı ihtiyaçlarının savunma alanında süratle güçlenen bir işbirliğini doğurduğunu söyleyerek “Bu işbirliğinin daha da derinleşerek devam etmesi beklenebilir” değerlendirmesini yapıyor. Lakin Mevlütoğlu’nun dikkat çektiği değerli bir konu Türkiye’nin bir müddetdir hem kendi siyaseti birebir vakitte müşteri ülkelerin talepleri doğrultusunda savunma sanayii ile ilgili ihracat, ortak proje üzere alanlarda ketum davranıyor olması.
Bu niçinle mevcut Rusya-Ukrayna tansiyonu de göz önüne alındığında ziyaret kapsamında yeni işbirliği alanları olsa bile iki ülkenin ketum davranabileceği belirtiliyor.
Bu ortada tansiyonun bu kadar yüksek olduğu bir periyotta Kış Olimpiyatları’nın bitmesinin akabinde Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in de Türkiye’ye gelmesi gündemde. Bu kapsamda Rusya ile de üst seviye işbirliği kurulu toplantısı gerçekleştirilmesi bekleniyor.