sagliksal
Aktif Üye
“Malum, her şey üzere terapi fiyatları de aldı başını gitti”, “Terapi fiyatları için kredi çekmek zorunda kalacaksın bu biçimde gidersen”, “Bazı özel hastanelerde uygun terapi fiyatları oluyordu fakat artık her yer pahalı”, “Terapi fiyatları zıvanadan çıkmış durumda. Bir denetim düzeneği yok mu bunun?”
Bunlar, Twitter’da terapi fiyatları yazınca çıkan bildirilerden kimileri.
Özel daldaki psikoterapi fiyatlarının düzeyi Türkiye’de yıllardır tartışılan bir mevzu.
Ancak son periyotta artan ekonomik meselelerden dolayı bu tenkitlerin yaygınlaştığı görülüyor.
Peki bu tenkitlere sebep olan sorun niye kaynaklanıyor ve bunun tahlili ne olabilir?
Psikoterapi fiyatları epey mu yüksek?
Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı, 2021-2023 yılları ortasını kapsayan ‘Ulusal Ruh Sıhhati Hareket Planı’na göre, 2020 yılı itibariyle Türkiye’de her 100 bin şahsa düşen psikiyatrist sayısına bakıldığında, ruh sıhhati ve hastalıkları uzmanı sayısının 3,43; çocuk ve ergen ruh sıhhati ve hastalıkları uzmanı sayısının ise 1,63 olduğu görülüyor.
Her 100 bin bireye düşen psikolog sayısı ise 5,04.
Ruh sıhhati alanında tüm çalışanlar açısından ise her 100 bin şahsa düşen çalışan sayısı 16,33.
Raporda, Türkiye’de bu alandaki insan gücünün son 10 yılda besbelli bir artış gösterdiği lakin hala Avrupa ortalamalarının altında olunduğu belirtiliyor.
Ruh sıhhati alanında her 100 bin bireye düşen çalışan sayısı Avrupa ülkelerinde 43,5.
“Eğitimleri pahalı”
BBC Türkçe’ye konuşan Türk Psikologlar Derneği Etik Heyet Üyesi Ümit Taş, muhakkak ilerlemelere karşın Türkiye’de ruh sıhhati alanındaki talebe karşılık verme konusunda hem kamu tıpkı vakitte özel dalda yetersizlik olduğunu söylüyor.
Psikoloji ve psikiyatri alanındaki meslek örgütlerinden uzman isimler, yurttaşların özel bölümde terapiye ulaşmada ekonomik güçten kaynaklanan meseleler yaşadıklarını da kabul ediyor lakin sorunu terapi fiyatlarının yüksek olması olarak tanımlamayı yanlışsız bulmuyor.
BBC Türkçe’ye konuşan Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Lideri Prof. Dr. Ejder Akgün Yıldırım, insanların günümüzde terapiye erişim konusunda bir ekonomik zorluk yaşadığını belirtiyor ancak buna iki istikametli bakmayı öneriyor:
“Öncelikle bu hizmet, Türkiye’deki tüm sıhhat hizmetleri içerisinde kıymetli mı? Örneğin bir tıbbi muayene ortalama yirmi beş dakikadır. Bir psikoterapi muayenesi 45-50 dakikadır. Yani olağanın aslına bakarsanız iki katı bir emek vardır.
“İkincisi, burada bir yıpranma sorunu var. Psikoterapi tek seferlik değil, devamlılığı olması gereken müdahaleler ve işin gerçeği fazlaca da sıkıntı müdahaleler. Dışarıdan sohbet, konuşmakmış üzere görünse de işin içine hayli önemli tekniklerin girdiği, terapi uygulayan kişinin de önemli emek ve kaynak ayırması gereken bir süreçten bahsediyoruz. Siz bir yas ya da travma dinliyorsanız, ondan etkilenmemeniz mümkün değil, o yüzden psikoterapi fazlaca yıpratan bir uygulamadır. Karşıdaki insanın tüm duygusal yükünü karşılamak ve onu taşımak zorunda olmanız lazım.
“Üçüncüsü, eğitimleri epey değerlidir. Gerçek manada bir psikoterapi eğitimi alacaksanız, kurumlarda epey uzun müddet çalışıp fazlaca hasta görmeniz ve ekstradan da eğitimler almanız gerekir. Daima eğitim aldığınız, daima muhteşem vizyonda olduğunuz, daima bunun için de kaynak ayırmanız gereken bir durumdan bahsediyoruz.”
Türk Psikologlar Derneği’nden Ümit Taş da eğitim konusunda, “Psikoterapi eğitimleri epeyce uzun yıllar süren ve kıymetli eğitimler. Ben 20 yıllık bir psikoloğum, hâlâ takıldığım yerde süpervizyon alıyorum. örneğin bir eğitimimiz sekiz, on bin lira. Şu an klinik psikoloji yüksek lisans meblağları 90 bin, 100 bin lira. Bu beşerler niye bu eğitimleri alıyor? Bu işi yanlışsız yapmak için.”
Prof. Dr. Ejder Akgün Yıldırım, bütün bunlar birlikte değerlendirildiğinde terapinin başka tıbbi hizmetler ya da yurt haricindeki terapilere kıyasla kıymetli olmadığını söylüyor:
“Şimdi o denli baktığımızda mesela özeldeki bir dahili branş muayenesine nazaran, müddet açısından bakıldığında kıymetli değil kararı çıkıyor. İkiyle çarparsanız müddet bağlamında tıpkı fiyata gelir. Yurt haricindeki fiyatlarla kıyasladığınızda ise Türkiye’dekilerin kimileri ucuz kalmaktadır zira yurt haricinde bu hizmet fazlaca değerlidir.”
Ancak Prof. Dr. Yıldırım’a göre ortada bir sorun yok değil.
“Psikoterapi nitekim ulaşılması güç bir noktaya yanlışsız gidiyor. Bundan asıl şikayetçi olanlar bizleriz esasen” diyen psikiyatrist, ortadaki sorunun kıymetli niçinlerinden birinin insanların alım gücünün düşmesi olduğunu söylüyor.
“Bunun karşılığında tahlil, emeğin ucuzlatılması mı olmalıdır? Hayır bu da olmamalıdır” dedikten daha sonra ekliyor Prof. Dr. Yıldırım: “Buna kesinlikle sıhhat sistemi ve ekonomik sistem bir tahlil bulmalıdır.”
Ücretlere yetişeme meselesine tahlil ne olabilir?
Peki ruh sıhhati hizmetlerine erişimi de azalttığı düşünülen fiyatlarla ilgili bu sorunun tahlili neler?
Meslek örgütlerinden uzman isimlerin tekliflerinden biri, yurt haricindeki kimi ülkelerde olduğu üzere, özel sıhhat sigortalarının psikoterapiyi de kapsaması.
Prof. Dr. Ejder Akgün Yıldırım, “Özelde çalışan psikiyatristlerin sigorta sistemi içerisinde psikoterapi uygulayabilir olmaları değerli olabilir. Bu epeyce kıymetli bir sistem, Türkiye’nin buna süratlice geçeceğini pek zannetmiyoruz fakat geçmeli” diyor.
Türk Psikologlar Derneği’den Ümit Taş, Sıhhat Bakanlığı’na da teklif olarak sundukları bu sistemle problemlerin yarısından birçoklarının çözüleceği kanısında:
“Avrupa’da bu işler özel sıhhat sigortasıyla da karşılanıyor. Özel sıhhat sigortaları bunu karşıladığı vakit beşerler epey rahatlıkla özelde de bu imkânı yaşayacak. bu biçimdece devletin ve devlet kurumlarının üstündeki yük de kalkacak. Avrupa’da bu karşılanıyor. Terapi paketleri var, seans fiyatları var; özel sıhhat sigortaları tarafınca karşılanıyor. Bunu yaptığınız vakit aslında bu sorunların yüzde 50, 60’ını halletmiş oluyoruz.”
Bir öbür teklif ise birinci basamak sıhhat kuruluşları kapsamındaki aile hekimliklerinde psikoterapi hizmeti verilmesi.
“Mahallenizdeki aile hekimliğinizde, yani konutunuzun tabanındaki aile hekimliğinde bir psikolog olduğunu düşünün. Ne kadar hoş olur değil mi?” diyen Taş, bunun maddi sıkıntıları da çözeceğini savunuyor:
“Bugün şayet siz aile hekimliklerine, birinci basamak sıhhat kuruluşlarına psikolog ataması yaparsanız hem arzı hem talebi buluşturmuş olursunuz. bu biçimdece ikinci ve üçüncü basamaktaki hastanelerdeki yoğunluk, hizmet alamama ortadan kalkmış olacak. bu biçimdece maddi durumu güzel olan da hizmet alabilecek, olmayan da alabilecek.”
Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Lideri Prof. Dr. Ejder Akgün Yıldırım, ortadaki sorunun tahlili için sıhhat sistemi ortasında yapılacaklar haricinde ekonomik olarak yurttaşların alım gücünün artması gerektiğini de ekliyor.
‘Merdiven altı terapi’ uyarısı
Uzmanlar, Türkiye’de son devirde klinik terapi konusunda ehil olmayan biroldukça kişinin terapi hizmeti sunduğunu gördüklerini, bu bireylerin ‘ucuza terapi’ ilanı verdiklerini ve bu durumun büyük bir sorun olduğunu savunup yurttaşları uyarıyor.
“Klinik psikologları meslektaşları olarak gördüklerini” belirten Prof. Dr. Yıldırım, söylüyor.
Ümit Taş ise kimi şahısların birtakım bireylerin halkın ruh sıhhatiyle oynadığı kanısında:
“İnsanlar yetki olmadan merdiven altı eğitimlerle kendini psikoterapist ilan ediyor. Hudutlarını aşabiliyor, hudut ihlali yapıyor, unvan kullanıyorlar. Bizim şu an yüzlerce davamız var. Kendine psikoterapist diyor, psikolog diyor, halkın ruh sağlıyla oynuyor. Bu yüzden diyoruz ki kesinlikle diplomasını sorun; bu kişi kimdir, bu işte ehil midir? Hangi eğitimleri almıştır? Şu an tahminen de Türkiye’de en çok ihlal edilen alanlardan biri ruh sıhhatidir.
“Şu an akreditasyonu olmayan, merdiven altı diye tabir ettiğimiz yerler var. örneğin görüyorsunuz adam fizikçi, ‘Psikoterapistim’ diyor; biyolog, ‘Psikoterapistim’ diyor; hayat koçu ‘Psikoterapistim’ diyor. Biz her insanın alanına hürmet duyuyoruz. her insanın de bizim alanımıza hürmet duymasını istiyoruz. Disiplinler ortası etkileşime evet ancak alan ihlaline hayır.”
Ümit Taş, bu sorunun tahlili için de bir meslek yasasının çıkarılmasını, Psikologlar Birliği’nin kurulmasını ve bu meslek örgütünün bu merkezleri denetlemesini öneriyor.
Bunlar, Twitter’da terapi fiyatları yazınca çıkan bildirilerden kimileri.
Özel daldaki psikoterapi fiyatlarının düzeyi Türkiye’de yıllardır tartışılan bir mevzu.
Ancak son periyotta artan ekonomik meselelerden dolayı bu tenkitlerin yaygınlaştığı görülüyor.
Peki bu tenkitlere sebep olan sorun niye kaynaklanıyor ve bunun tahlili ne olabilir?
Psikoterapi fiyatları epey mu yüksek?
Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı, 2021-2023 yılları ortasını kapsayan ‘Ulusal Ruh Sıhhati Hareket Planı’na göre, 2020 yılı itibariyle Türkiye’de her 100 bin şahsa düşen psikiyatrist sayısına bakıldığında, ruh sıhhati ve hastalıkları uzmanı sayısının 3,43; çocuk ve ergen ruh sıhhati ve hastalıkları uzmanı sayısının ise 1,63 olduğu görülüyor.
Her 100 bin bireye düşen psikolog sayısı ise 5,04.
Ruh sıhhati alanında tüm çalışanlar açısından ise her 100 bin şahsa düşen çalışan sayısı 16,33.
Raporda, Türkiye’de bu alandaki insan gücünün son 10 yılda besbelli bir artış gösterdiği lakin hala Avrupa ortalamalarının altında olunduğu belirtiliyor.
Ruh sıhhati alanında her 100 bin bireye düşen çalışan sayısı Avrupa ülkelerinde 43,5.
“Eğitimleri pahalı”
BBC Türkçe’ye konuşan Türk Psikologlar Derneği Etik Heyet Üyesi Ümit Taş, muhakkak ilerlemelere karşın Türkiye’de ruh sıhhati alanındaki talebe karşılık verme konusunda hem kamu tıpkı vakitte özel dalda yetersizlik olduğunu söylüyor.
Psikoloji ve psikiyatri alanındaki meslek örgütlerinden uzman isimler, yurttaşların özel bölümde terapiye ulaşmada ekonomik güçten kaynaklanan meseleler yaşadıklarını da kabul ediyor lakin sorunu terapi fiyatlarının yüksek olması olarak tanımlamayı yanlışsız bulmuyor.
BBC Türkçe’ye konuşan Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Lideri Prof. Dr. Ejder Akgün Yıldırım, insanların günümüzde terapiye erişim konusunda bir ekonomik zorluk yaşadığını belirtiyor ancak buna iki istikametli bakmayı öneriyor:
“Öncelikle bu hizmet, Türkiye’deki tüm sıhhat hizmetleri içerisinde kıymetli mı? Örneğin bir tıbbi muayene ortalama yirmi beş dakikadır. Bir psikoterapi muayenesi 45-50 dakikadır. Yani olağanın aslına bakarsanız iki katı bir emek vardır.
“İkincisi, burada bir yıpranma sorunu var. Psikoterapi tek seferlik değil, devamlılığı olması gereken müdahaleler ve işin gerçeği fazlaca da sıkıntı müdahaleler. Dışarıdan sohbet, konuşmakmış üzere görünse de işin içine hayli önemli tekniklerin girdiği, terapi uygulayan kişinin de önemli emek ve kaynak ayırması gereken bir süreçten bahsediyoruz. Siz bir yas ya da travma dinliyorsanız, ondan etkilenmemeniz mümkün değil, o yüzden psikoterapi fazlaca yıpratan bir uygulamadır. Karşıdaki insanın tüm duygusal yükünü karşılamak ve onu taşımak zorunda olmanız lazım.
“Üçüncüsü, eğitimleri epey değerlidir. Gerçek manada bir psikoterapi eğitimi alacaksanız, kurumlarda epey uzun müddet çalışıp fazlaca hasta görmeniz ve ekstradan da eğitimler almanız gerekir. Daima eğitim aldığınız, daima muhteşem vizyonda olduğunuz, daima bunun için de kaynak ayırmanız gereken bir durumdan bahsediyoruz.”
Türk Psikologlar Derneği’nden Ümit Taş da eğitim konusunda, “Psikoterapi eğitimleri epeyce uzun yıllar süren ve kıymetli eğitimler. Ben 20 yıllık bir psikoloğum, hâlâ takıldığım yerde süpervizyon alıyorum. örneğin bir eğitimimiz sekiz, on bin lira. Şu an klinik psikoloji yüksek lisans meblağları 90 bin, 100 bin lira. Bu beşerler niye bu eğitimleri alıyor? Bu işi yanlışsız yapmak için.”
Prof. Dr. Ejder Akgün Yıldırım, bütün bunlar birlikte değerlendirildiğinde terapinin başka tıbbi hizmetler ya da yurt haricindeki terapilere kıyasla kıymetli olmadığını söylüyor:
“Şimdi o denli baktığımızda mesela özeldeki bir dahili branş muayenesine nazaran, müddet açısından bakıldığında kıymetli değil kararı çıkıyor. İkiyle çarparsanız müddet bağlamında tıpkı fiyata gelir. Yurt haricindeki fiyatlarla kıyasladığınızda ise Türkiye’dekilerin kimileri ucuz kalmaktadır zira yurt haricinde bu hizmet fazlaca değerlidir.”
Ancak Prof. Dr. Yıldırım’a göre ortada bir sorun yok değil.
“Psikoterapi nitekim ulaşılması güç bir noktaya yanlışsız gidiyor. Bundan asıl şikayetçi olanlar bizleriz esasen” diyen psikiyatrist, ortadaki sorunun kıymetli niçinlerinden birinin insanların alım gücünün düşmesi olduğunu söylüyor.
“Bunun karşılığında tahlil, emeğin ucuzlatılması mı olmalıdır? Hayır bu da olmamalıdır” dedikten daha sonra ekliyor Prof. Dr. Yıldırım: “Buna kesinlikle sıhhat sistemi ve ekonomik sistem bir tahlil bulmalıdır.”
Ücretlere yetişeme meselesine tahlil ne olabilir?
Peki ruh sıhhati hizmetlerine erişimi de azalttığı düşünülen fiyatlarla ilgili bu sorunun tahlili neler?
Meslek örgütlerinden uzman isimlerin tekliflerinden biri, yurt haricindeki kimi ülkelerde olduğu üzere, özel sıhhat sigortalarının psikoterapiyi de kapsaması.
Prof. Dr. Ejder Akgün Yıldırım, “Özelde çalışan psikiyatristlerin sigorta sistemi içerisinde psikoterapi uygulayabilir olmaları değerli olabilir. Bu epeyce kıymetli bir sistem, Türkiye’nin buna süratlice geçeceğini pek zannetmiyoruz fakat geçmeli” diyor.
Türk Psikologlar Derneği’den Ümit Taş, Sıhhat Bakanlığı’na da teklif olarak sundukları bu sistemle problemlerin yarısından birçoklarının çözüleceği kanısında:
“Avrupa’da bu işler özel sıhhat sigortasıyla da karşılanıyor. Özel sıhhat sigortaları bunu karşıladığı vakit beşerler epey rahatlıkla özelde de bu imkânı yaşayacak. bu biçimdece devletin ve devlet kurumlarının üstündeki yük de kalkacak. Avrupa’da bu karşılanıyor. Terapi paketleri var, seans fiyatları var; özel sıhhat sigortaları tarafınca karşılanıyor. Bunu yaptığınız vakit aslında bu sorunların yüzde 50, 60’ını halletmiş oluyoruz.”
Bir öbür teklif ise birinci basamak sıhhat kuruluşları kapsamındaki aile hekimliklerinde psikoterapi hizmeti verilmesi.
“Mahallenizdeki aile hekimliğinizde, yani konutunuzun tabanındaki aile hekimliğinde bir psikolog olduğunu düşünün. Ne kadar hoş olur değil mi?” diyen Taş, bunun maddi sıkıntıları da çözeceğini savunuyor:
“Bugün şayet siz aile hekimliklerine, birinci basamak sıhhat kuruluşlarına psikolog ataması yaparsanız hem arzı hem talebi buluşturmuş olursunuz. bu biçimdece ikinci ve üçüncü basamaktaki hastanelerdeki yoğunluk, hizmet alamama ortadan kalkmış olacak. bu biçimdece maddi durumu güzel olan da hizmet alabilecek, olmayan da alabilecek.”
Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Lideri Prof. Dr. Ejder Akgün Yıldırım, ortadaki sorunun tahlili için sıhhat sistemi ortasında yapılacaklar haricinde ekonomik olarak yurttaşların alım gücünün artması gerektiğini de ekliyor.
‘Merdiven altı terapi’ uyarısı
Uzmanlar, Türkiye’de son devirde klinik terapi konusunda ehil olmayan biroldukça kişinin terapi hizmeti sunduğunu gördüklerini, bu bireylerin ‘ucuza terapi’ ilanı verdiklerini ve bu durumun büyük bir sorun olduğunu savunup yurttaşları uyarıyor.
“Klinik psikologları meslektaşları olarak gördüklerini” belirten Prof. Dr. Yıldırım, söylüyor.
Ümit Taş ise kimi şahısların birtakım bireylerin halkın ruh sıhhatiyle oynadığı kanısında:
“İnsanlar yetki olmadan merdiven altı eğitimlerle kendini psikoterapist ilan ediyor. Hudutlarını aşabiliyor, hudut ihlali yapıyor, unvan kullanıyorlar. Bizim şu an yüzlerce davamız var. Kendine psikoterapist diyor, psikolog diyor, halkın ruh sağlıyla oynuyor. Bu yüzden diyoruz ki kesinlikle diplomasını sorun; bu kişi kimdir, bu işte ehil midir? Hangi eğitimleri almıştır? Şu an tahminen de Türkiye’de en çok ihlal edilen alanlardan biri ruh sıhhatidir.
“Şu an akreditasyonu olmayan, merdiven altı diye tabir ettiğimiz yerler var. örneğin görüyorsunuz adam fizikçi, ‘Psikoterapistim’ diyor; biyolog, ‘Psikoterapistim’ diyor; hayat koçu ‘Psikoterapistim’ diyor. Biz her insanın alanına hürmet duyuyoruz. her insanın de bizim alanımıza hürmet duymasını istiyoruz. Disiplinler ortası etkileşime evet ancak alan ihlaline hayır.”
Ümit Taş, bu sorunun tahlili için de bir meslek yasasının çıkarılmasını, Psikologlar Birliği’nin kurulmasını ve bu meslek örgütünün bu merkezleri denetlemesini öneriyor.