Rusya’nın Batı’yla artan tansiyonunun merkezinde bulunan, isyancıların elindeki iki bölgeden pek bir haber alınamıyor. Bu, 2014’te ele geçirildiğinde Donetsk’ten kaçtıktan daha sonra bir ziyaret için geri dönen bir kent sakininin kıssası. Güvenlikleri için isimlerini açıklamıyoruz.
Ukrayna’nın başşehri Kiev’in ana tren garından, Donetsk’e giden bir yataklı vagon vardı evvelden. Fakat artık bu seyahati, üzerinde rastgele bir işaret olmayan bir minibüsle yapmak zorundasınız.
Seyahat 27 saati bulabiliyor. Avrupa’dan Yeni Zelanda’ya seyahat kadar lakin fazlaca daha konforsuz.
Doğu’daki çatışmalardan evvel, Kiev’den binilen bir tren Donetsk’e gidişin en kolay yoluydu.
Rusya’nın desteklediği isyancıların elindeki bölgelere direkt Ukrayna’dan girme müsaadem yok. ötürüsıyla, Rusya üzerinden, uzun yoldan gitmek zorundayım.
Ukrayna vatandaşlarının bu yoldan gitmesi teknik olarak yasadışı, ötürüsıyla Rusya hududuna ulaştığımızda, sürücümüz yakındaki bir Rus kasabasında yapılan düğüne gittiğimizi söylememizi istedi.
Ukrayna’da isyancıların elindeki bölgelere geçmek için, bir öbür araca geçiyoruz.
Plakaları, dış dünya tarafınca tanınmayan kelamda Donetsk Halk Cumhuriyeti ya da DNR tarafınca verilmiş. Sürücü bize 24 saattir direksiyon başında olduğunu söylüyor.
Sona ulaştığımızda, “dahili” Ukrayna pasaportumla geçebiliyorum, zira hala Donetsk’teki bir adreste kayıtlı gözüküyorum.
Çok sayıda Ukraynalı, isyancıların elindeki bölgelere Rusya üzerinden gitmek zorunda
Pasaportlarımız bizden alınıyor ve kısa müddet daha sonra benimki hariç her insanınki geri veriliyor.
Birtakım soruları yanıtlamam için minibüsten inmem isteniyor. Bir masa ile eski bir bilgisayar monitörü bulunan bir kabine gdolayılüyorum ve gergin görünmemeye çalışıyorum.
Deri ceketli, düzgün konuşan bir adam beni yakından incelerken, oturmamı söylüyorlar. Kaç yaşında olduğumu, nerede çalıştığımı ve DNR’ı sık ziyaret edip etmediğimi sordu. Kısa müddet daha sonra, minibüsteki yolcuların yanına gitmeme müsaade veriliyor.
Hududu geçiyoruz ve eski kentime yalnızca 120 kilometre kalmış oluyor.
Neredeyse evdeyim lakin Donestk benim bildiğim üzere değil.
Yalnızca 10 yıl evvel Donetsk, Ukrayna ve Polonya’nın ortaklaşa düzenlediği Avrupa Futbol Şampiyonası’nın esas kentlerinden bir tanesiydi.
Donetsk, turnuvaya hazırlık kapsamında değerli bir bir daha inşa gördü. Yeni bir havaalanı yapıldı, yollar tamir edildi ve ışıltılı, yeni oteller kapılarını açtı.
Euro 2012 boyunca kentte İngiliz, Fransız, İspanyol ve Portekizli taraftarlar vardı. Sevinçli bir Avrupa kenti üzere hissettiriyordu.
Donetsk’te Euro 2012 için bir yeni bir stadyum yapılmıştı, lakin 2014’ten bu yana maç oynanmadı.
Artık, 2022’nin başında, kentim tanınmayacak kadar değişmiş.
Kent merkezindeki büyük Stalinist bina, isyancı cumhuriyetin vergi bakanlığına mesken sahipliği yapıyor. Bina güzel durumda ve bakımlı çiçeklerle çevrili. Lakin yakındaki birfazlaca dükkan ve kafe kapalı, pencereleri de tahta perdelerle kaplı. Boş bir çocuk parkında otlar uygunca büyümüş.
Yakındaki spor merkezinin açık tenis kortlarında çürümeye dair öbür izler var. Otların uzunluğu benim kadar.
Dev Beyaz Kuğu alışveriş merkezi olağanda müşterilerle dolup, taşardı. Ancak ayakkabıcılardan, kuyumculara akla gelen her türlü dükkanın bulunduğu yerde, artık bir hayalet bina var.
Donetsk’in büsbütün hayatın durduğunu söylemek yanlış olur. Kent merkezinin bir diğer kısmında, epeyce sayıda restoran ve kafe müşterilerle dolu. Tiyatrolarda, turnedeki Rus toplulukların şovları oynanıyor ve bilet bulunamadığını söylüyorlar.
Fakat merkezden uzaklaşıp, kuzeydoğuya gerçek gitgide caddeler terk edilmiş apartmanlarla dolu caddeler var. Kimi apartmanlarda top mermisi ve mermi izleri görmek mümkün.
Bu bölge, Eylül 2014’te Donetsk Havaalanı için verilen çatışmada büyük hasar almıştı.
Donetsk Havaalanı civarındaki birtakım binalar büsbütün yok oldu.
Merkeze yakın kimi binalar tamir edildi ancak bir birden fazla çürümeye terk edildi.
Gündüzleri Donetsk caddelerinin bir birden fazla savaştan evvel olduğu kadar kalabalık lakin karanlık çöktüğünde neredeyse büsbütün terk edilmiş üzere.
Herkes 23:00-05:00 içindeki sokağa çıkma yasağından evvel meskenlerine girmek istiyor.
Yasak sıkı bir biçimde uygulanıyor ve çöp çıkartmak için dışarı çıkan insanların bile gözaltına alındığı öyküler duydum.
BBC Donetsk’te artık kapalı bulunan Kaffa kafe
Donetsk’in eski çağdaş sanatlar merkezi, kent merkezinden birkaç kilometre uzakta. Kentimin Londra’daki Tate Çağdaş müzesine verdiği karşılık “tecrit” olmuştu. Burada yatanlara nazaran bina berbat şöhretli bir hapishaneydi.
Savaştan evvel burada bulunan Benetton, Nike, Zara ya da Adidas üzere memleketler arası markaların hepsi gitti.
Birfazlaca kent sakini kıyafet, ayakkabı ya da konut eşyası alabilmek için hududu geçip, Rusya’ya gitmek zorunda. Bu seyahati karşılayamayanlarsa, seçimin kısıtlı olduğu pazarlara ve dükkanlar gidiyor.
Süpermarketlerin rafları alkol ve yiyeceklerle dolu, lakin daha kaliteli eserler değerli. İthal Tennessee viskisi şişelerinin çabucak yanında, onda biri fiyatlı Red Daniels markalı bir şişe de var.
Donetsk’ten ayrılmadan evvelki son akşamlarından birinde, bir okul arkadaşımla buluşup, Lenin Meydanı’daki bir kafeye gittik.
McDonalds 2014 ilkbaharında Donetsk’teki şubelerini kapattı, lakin üçü yeni DonMac ismiyle bir daha açıldı.
Memleketler arası zincir markaların yerini, yerli alternatifleri aldı
Hamburger, patates kızartması ve kahve sipariş ettik. Olağan fast food’dan ne kadar farklı olduğunu söylemeden edemedim.
Arkadaşım “Buradaki her şey gibi” diye şikayet etti ve “Daha evvel sahip olduğumuz her şeyin yerine düşük kaliteli, çakma versiyonu geldi” dedi:
“İnsanların zar güç hayatta kalabildiği fakat sokak sloganlarının daima parlak bir gelecekten bahsetmiş olduğu bir distopyada yaşıyoruz”
Donbas’ın Ukrayna’ya hiç geri dönüp dönmeyeceğini merak ediyorum ve arkadaşım omuzlarını silkip, birçok kent sakininin artık Rus pasaportu olduğuna ve 2014’ten bu yana yeni bir neslin dünyaya geldiğine dikkat çekiyor.
“DNR hükümetinde ya da memuriyetinde çalışan hiç kimse Ukrayna’ya geri dönmek istemeyecektir. Her geçen yıl geri dönüşün giderek daha da düşük bir ihtimal olduğuna inanıyoruz.”
Ukrayna’nın başşehri Kiev’in ana tren garından, Donetsk’e giden bir yataklı vagon vardı evvelden. Fakat artık bu seyahati, üzerinde rastgele bir işaret olmayan bir minibüsle yapmak zorundasınız.
Seyahat 27 saati bulabiliyor. Avrupa’dan Yeni Zelanda’ya seyahat kadar lakin fazlaca daha konforsuz.
Doğu’daki çatışmalardan evvel, Kiev’den binilen bir tren Donetsk’e gidişin en kolay yoluydu.
Rusya’nın desteklediği isyancıların elindeki bölgelere direkt Ukrayna’dan girme müsaadem yok. ötürüsıyla, Rusya üzerinden, uzun yoldan gitmek zorundayım.
Ukrayna vatandaşlarının bu yoldan gitmesi teknik olarak yasadışı, ötürüsıyla Rusya hududuna ulaştığımızda, sürücümüz yakındaki bir Rus kasabasında yapılan düğüne gittiğimizi söylememizi istedi.
Ukrayna’da isyancıların elindeki bölgelere geçmek için, bir öbür araca geçiyoruz.
Plakaları, dış dünya tarafınca tanınmayan kelamda Donetsk Halk Cumhuriyeti ya da DNR tarafınca verilmiş. Sürücü bize 24 saattir direksiyon başında olduğunu söylüyor.
Sona ulaştığımızda, “dahili” Ukrayna pasaportumla geçebiliyorum, zira hala Donetsk’teki bir adreste kayıtlı gözüküyorum.
Çok sayıda Ukraynalı, isyancıların elindeki bölgelere Rusya üzerinden gitmek zorunda
Pasaportlarımız bizden alınıyor ve kısa müddet daha sonra benimki hariç her insanınki geri veriliyor.
Birtakım soruları yanıtlamam için minibüsten inmem isteniyor. Bir masa ile eski bir bilgisayar monitörü bulunan bir kabine gdolayılüyorum ve gergin görünmemeye çalışıyorum.
Deri ceketli, düzgün konuşan bir adam beni yakından incelerken, oturmamı söylüyorlar. Kaç yaşında olduğumu, nerede çalıştığımı ve DNR’ı sık ziyaret edip etmediğimi sordu. Kısa müddet daha sonra, minibüsteki yolcuların yanına gitmeme müsaade veriliyor.
Hududu geçiyoruz ve eski kentime yalnızca 120 kilometre kalmış oluyor.
Neredeyse evdeyim lakin Donestk benim bildiğim üzere değil.
Yalnızca 10 yıl evvel Donetsk, Ukrayna ve Polonya’nın ortaklaşa düzenlediği Avrupa Futbol Şampiyonası’nın esas kentlerinden bir tanesiydi.
Donetsk, turnuvaya hazırlık kapsamında değerli bir bir daha inşa gördü. Yeni bir havaalanı yapıldı, yollar tamir edildi ve ışıltılı, yeni oteller kapılarını açtı.
Euro 2012 boyunca kentte İngiliz, Fransız, İspanyol ve Portekizli taraftarlar vardı. Sevinçli bir Avrupa kenti üzere hissettiriyordu.
Donetsk’te Euro 2012 için bir yeni bir stadyum yapılmıştı, lakin 2014’ten bu yana maç oynanmadı.
Artık, 2022’nin başında, kentim tanınmayacak kadar değişmiş.
Kent merkezindeki büyük Stalinist bina, isyancı cumhuriyetin vergi bakanlığına mesken sahipliği yapıyor. Bina güzel durumda ve bakımlı çiçeklerle çevrili. Lakin yakındaki birfazlaca dükkan ve kafe kapalı, pencereleri de tahta perdelerle kaplı. Boş bir çocuk parkında otlar uygunca büyümüş.
Yakındaki spor merkezinin açık tenis kortlarında çürümeye dair öbür izler var. Otların uzunluğu benim kadar.
Dev Beyaz Kuğu alışveriş merkezi olağanda müşterilerle dolup, taşardı. Ancak ayakkabıcılardan, kuyumculara akla gelen her türlü dükkanın bulunduğu yerde, artık bir hayalet bina var.
Donetsk’in büsbütün hayatın durduğunu söylemek yanlış olur. Kent merkezinin bir diğer kısmında, epeyce sayıda restoran ve kafe müşterilerle dolu. Tiyatrolarda, turnedeki Rus toplulukların şovları oynanıyor ve bilet bulunamadığını söylüyorlar.
Fakat merkezden uzaklaşıp, kuzeydoğuya gerçek gitgide caddeler terk edilmiş apartmanlarla dolu caddeler var. Kimi apartmanlarda top mermisi ve mermi izleri görmek mümkün.
Bu bölge, Eylül 2014’te Donetsk Havaalanı için verilen çatışmada büyük hasar almıştı.
Donetsk Havaalanı civarındaki birtakım binalar büsbütün yok oldu.
Merkeze yakın kimi binalar tamir edildi ancak bir birden fazla çürümeye terk edildi.
Gündüzleri Donetsk caddelerinin bir birden fazla savaştan evvel olduğu kadar kalabalık lakin karanlık çöktüğünde neredeyse büsbütün terk edilmiş üzere.
Herkes 23:00-05:00 içindeki sokağa çıkma yasağından evvel meskenlerine girmek istiyor.
Yasak sıkı bir biçimde uygulanıyor ve çöp çıkartmak için dışarı çıkan insanların bile gözaltına alındığı öyküler duydum.
BBC Donetsk’te artık kapalı bulunan Kaffa kafe
Donetsk’in eski çağdaş sanatlar merkezi, kent merkezinden birkaç kilometre uzakta. Kentimin Londra’daki Tate Çağdaş müzesine verdiği karşılık “tecrit” olmuştu. Burada yatanlara nazaran bina berbat şöhretli bir hapishaneydi.
Savaştan evvel burada bulunan Benetton, Nike, Zara ya da Adidas üzere memleketler arası markaların hepsi gitti.
Birfazlaca kent sakini kıyafet, ayakkabı ya da konut eşyası alabilmek için hududu geçip, Rusya’ya gitmek zorunda. Bu seyahati karşılayamayanlarsa, seçimin kısıtlı olduğu pazarlara ve dükkanlar gidiyor.
Süpermarketlerin rafları alkol ve yiyeceklerle dolu, lakin daha kaliteli eserler değerli. İthal Tennessee viskisi şişelerinin çabucak yanında, onda biri fiyatlı Red Daniels markalı bir şişe de var.
Donetsk’ten ayrılmadan evvelki son akşamlarından birinde, bir okul arkadaşımla buluşup, Lenin Meydanı’daki bir kafeye gittik.
McDonalds 2014 ilkbaharında Donetsk’teki şubelerini kapattı, lakin üçü yeni DonMac ismiyle bir daha açıldı.
Memleketler arası zincir markaların yerini, yerli alternatifleri aldı
Hamburger, patates kızartması ve kahve sipariş ettik. Olağan fast food’dan ne kadar farklı olduğunu söylemeden edemedim.
Arkadaşım “Buradaki her şey gibi” diye şikayet etti ve “Daha evvel sahip olduğumuz her şeyin yerine düşük kaliteli, çakma versiyonu geldi” dedi:
“İnsanların zar güç hayatta kalabildiği fakat sokak sloganlarının daima parlak bir gelecekten bahsetmiş olduğu bir distopyada yaşıyoruz”
Donbas’ın Ukrayna’ya hiç geri dönüp dönmeyeceğini merak ediyorum ve arkadaşım omuzlarını silkip, birçok kent sakininin artık Rus pasaportu olduğuna ve 2014’ten bu yana yeni bir neslin dünyaya geldiğine dikkat çekiyor.
“DNR hükümetinde ya da memuriyetinde çalışan hiç kimse Ukrayna’ya geri dönmek istemeyecektir. Her geçen yıl geri dönüşün giderek daha da düşük bir ihtimal olduğuna inanıyoruz.”