Çin’in Sincan bölgesinde Uygurlu Türklerin maruz bırakıldığı hak ihlalleri, “yine eğitim kampları” ismiyle açılan- biroldukça kaynağa göre aslında toplama kampları olan gözaltı merkezlerindeki koşullar, Uygur nüfusunun sistematik olarak azaltılması uzun müddettir insan hakları savunucularının gündeminde. Eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Fransa Parlamentosu’nun yanı sıra birfazlaca rapor da Çin’in Uygur siyasetini ‘soykırım’ olarak nitelendiriyor. Birfazlaca insan hakları kümesi Çin’deki rejimin Uygurlara yönelik makûs muamelesini ortaya çıkarmak için epeyce ağır bir mesai harcıyor. Çin, Uygurlara yönelik ihlallerin konvansiyonel medyada memleketler arası boyutta daha hayli yer bulmasıyla Sincan konusunda önemli bir enformasyon savaşı başlattı. Türkiye’de de Çin diplomatik misyonları bir müddetdir haber merkezlerine “Sincan’da hayatın ne kadar hoş olduğunu” anlatan kitaplar gönderiyor; destekledikleri ‘Avrasyacı’ yayınlarda sistemli olarak Uygurlarla ilgili haberlerin gerçek olmadığını argüman eden ek yayınlar yapılıyor.
Sincan’da doğup büyüyen, genç yaşta ABD’ye giden, burada bir panelde Uygurların durumunu anlattıktan daha sonra Sincan’da emekli bir hekim olan kız kardeşini kaybedilen Rushan Abbas, Çin’in Uygur siyasetini, kurduğu insan hakları kümesi Campaign of Uyghur’u ve şahsi deneyimlerini T24’e anlattı.
Sincan’daki Uygurların “Toplama kamplarına gdolayıldüğünü, köle olarak çalıştırıldığını, bayanların sterilize edildiğini ve onlara zorla kürtaj yaptırıldığını” söyleyen Abbas, “Uygur çocuklar konutlarından alınıyorlar. Uygur kız ve bayanlar zorla Hun Çinlilerle evlendirilmeye çalışılıyor; reddederlerse Müslüman olmayan biriyle evlenmeyi kabul etmedikleri söylenerek ‘radikal’ olarak damgalanıyorlar” dedi.
Türkiye hükümetinin Uygurlar bahsiyle “haberdar olduğu sürece” en epey ilgilenen ve ses çıkaranlardan olduğunu belirten Abbas, buna minnettar olduklarını lisana getirdi.
Abbas, “Çin Halk Cumhuriyeti, İslam’a ve Uygurlara savaş açmış durumda” ve “Dinin tedavi gerektiren bir akıl hastalığı olduğunu söylüyorlar. Yani Uygurlar dini, etnik kimliği ve kültürü niçiniyle ‘yine eğitiliyor” değerlendirmesinde bulundu.
Abbas, kurucuları içinde eski ABD Lideri Ronald Reagan’ın da bulunduğu Ulusal Demokrasi Vakfı(NED) tarafınca fonlanıyor olmalarının soru işareti yaratmaması gerektiğini, zira NED’in “neyi savunduklarına” müdahale etmediğini belirtti. “Türkiye ve Orta Doğu’da biroldukca ülkede beşerler NED’i CIA ile özdeşleştiriyor” diyen Abbas, bunun yanlışsız olmadığını ve hareketi ayakta tutabilmek için maddi takviyeye muhtaçlıkları olduğunu söylemiş oldu.
Abbas’ın T24’ün sorularına verdiği cevaplar şöyleki…
Biraz şahsi seyahatinizden kelam ederek başlayalım. Çin’de, Sincan’da büyüdünüz ve sonrasındasında ABD’ye taşındınız…
Ben Doğu Türkistan’ın başşehri Urumci’de doğup büyüdüm. Çin’de büyürken bile insan hakları savunuculuğuna başlamıştım. Sincan Üniversitesi öğrencileri tarafınca gerçekleştirilen 12 Aralık 1985 protestolarının organizatörlerinden bir tanesiydim. Bu aksiyonlarda sokaklarda 20 binden çok Uygur öğrenci, Çin’deki Komünist rejimin Uygurlara yönelik siyasetlerini protesto etti. Basına getirilen kısıtlamalara, topraklarımızda nükleer silahların denenmesine, ayrımcılığa, hatalı Çinli Hunluların topraklarımıza bırakılmasına karşı yürüdüler. 10’dan fazla münasebetimiz vardı. ondan sonrasında 1988 aksiyonunda tekrar rol oynadım.
ABD’ye birinci vakit içinderda 1989 yılında konuk akademisyen olarak geldim. Ben ABD’ye geldikten daha sonra Uygurlu çiftçilere yönelik bir katliam yapıldı. Bu katliamdan daha sonra ben ABD Kongre üyesi Sid Morrison ile temas kurdum. Kendisi benim okulumun olduğu Washington eyaletinin temsilcisiydi. ABD’li siyasetçilerle insan hakları savunuculuğu için birinci temasım bu biçimde oldu. 1990 yılıydı. O günden beri ABD’li Kongre üyeleriyle yakından çalışıyorum ve Uyguların haklarını savunuyorum. ABD siyasilerini Çin’in Uygurlara yönelik cürümleri hakkında eğitiyorum.
“Pekin utanmıyor; söylemiş olduği palavraları bile unutuyor”
Pekala yakınlarınız ve tanıdıklarınızın Sincan’da yaşadıklarından konuşabilir miyiz?
İnsan hakları savunuculuğu çalışmalarım kapsamında Washington D.C.’deki bir niyet kuruluşuna katkı sağlıyordum. Çin’in soykırım siyaseti 2017 yılında başladıktan daha sonra 1 milyon insanın kamplarda tutulduğunu duyduk. Ben de bu mevzuyu Eylül 2018’de D.C.’deki bir fikir kuruluşunun panelinde gündeme getirdim. Kamplardaki durum ve Çin’in soykırım siyaseti hakkında konuştuğum panel aslında eşimin ailesinin durumunu da ilgilendiriyordu. Zira eşimin tüm ailesi toplama kamplarına gdolayıldü. Bu durumdan kelam ettim. Panel internette yayınlandı ve yayıldı. 6 gün daha sonra emekli bir tıp hekimi olan kardeşim benim aktivizmim niçiniyle gözaltına alındı. 1994’ten beri ABD vatandaşıyım; yani özgür bir ülkede tabir özgürlüğü hakkımı kullanıyordum, lakin bunun bedelini benim kız kardeşim özgürlüğüyle ödedi. 42 aydır pozisyonunu bilmediğimiz bir yerde gözaltında tutuluyor. Gizlice palavra suçlamalarla suçlandı ve epey ağır bir cezaya çarptırıldı. Duyduğumuza bakılırsa ona 20 yıl mahpus cezası verildi. Bu sırada Çin idaresi, beni kayıp kardeşim hakkında palavra söylemekle suçladı. O tutuklandıktan daha sonra ben sessiz kalmadım; Washington Post’a köşe yazdım, New York Times’a, CNN’e ve daha biroldukca büyük medya organına söyleşi verdim, ayrıyeten gittiğim her yere onun fotoğrafını taşıdım.
Abbas, kaçırılan kardeşi Gülşen Abbas’ın fotoğrafıyla
çabucak sonrasında Çin devlet medyası; China Küresel News ağı beni yalancılık, dedikodu yaymak ve diğerlerinin fotoğrafını çalıp kardeşimmiş üzere göstermekle suçlayan bir makale yayımladı. Yani aslında kardeşimin olmadığını ve öbür birinin fotoğrafını taşıdığımı sav ediyorlardı. Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı resmi Twitter hesabından benim fotoğrafımı paylaşıp üzerine ‘CIA’, ‘yalancı’ yazılı etiketler yapıştırdı. Bu Aralık 2019’da, kardeşim gözaltına alındıktan bir yıldan uzun mühlet daha sonra yaşandı.
Bundan da bir yıl daha sonra, Aralık 2020’de Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Pekin’de Reuters muhabiri kendisine benim kardeşimi sorunca ismini vererek ‘Gülşen Abbas Çin maddelerine uygun olarak hatalı bulunmuştur’ dedi. Eee? Bir yıl evvel kardeşimin var olmadığını, o denli birini tutuklamadığınızı ve benim palavra söylemiş olduğimi söylüyordunuz…
Bu Çin’in yaydığı yanlış bilgilere bir örnek. Palavra söylemekten utanmıyorlar. Hatta kendi palavralarını unutup bunu da umursamıyorlar.
“Çin idaresi şu anda etkin bir soykırım yürütüyor”
Şu anda Sincan’daki Uygurlar nasıl muamelelerle karşı karşıya?
Toplama kamplarına gdolayılüyorlar, köle olarak çalıştırılıyorlar, Uygur bayanlar sterilize ediliyor, onlara zorla kürtaj yaptırılıyor. Uygur çocuklar konutlarından alınıyorlar. Uygur kız ve bayanlar zorla Hun Çinlilerle evlendirilmeye çalışılıyor; reddederlerse Müslüman olmayan biriyle evlenmeyi kabul etmedikleri söylenerek ‘radikal’ olarak damgalanıyorlar. Ne niçinle evlenmeyi reddettikleri kıymetli değil, ne olursa olsun münasebet bu gösteriliyor. ‘Radikal İslamcı’ ilan edildikten daha sonra da tüm aileleri ile bir arada toplama kamplarına gönderiliyorlar. Çin hükümeti, milyonlarca Uygurun toplama kamplarında tutulmasını ‘bu insanların radikal olduğunu ve ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğunu; yasadışı İslami uygulamalar gerçekleştirdiklerini söyleyerek’ gerekçelendiriyor. Yasadışı İslami uygulamalar dedikleri şeyler namaz kılmak, Ramazan’da oruç tutmak, domuz yememek yahut alkol tüketmemek, sakal bırakmak, bayanların başörtüsü takması… Bunlar dinin epeyce temel noktaları. Bunlar radikal yahut yasadışı şeyler değil. Lakin Çin bunların yasadışı olduğunu söylüyor.
Çin idaresi şu anda etkin bir soykırım yürütüyor. Biz buna etkin soykırım diyoruz; zira Çin devletinin kendi sızan evrakları bile soykırım siyasetlerinden kelam ediyor. Uygur bayanlar sterilize edildiği için yahut kürtaja zorlandığı için Uygur bebeklerin doğmadığını, Uygur nüfusunun düştüğünü söyleyen Batılı akademisyenler var. Toplama kamplarının yanına krematoryumlar inşa edildiğine dair haberler var. Biz Müslümanız. Biz ölülerimizi yakmayız, gömeriz. niye toplama kamplarının yanına krematoryumlar inşa ediliyor?
Pekin, Sincan’da bir ‘yine eğitim’ programı uygulandığını söylüyor. Bunu biraz açabilir misiniz?
Program kapsamında içeride ‘yeniden eğittikleri’ insanlara bir bakalım. Kamplarda profesörler, üniversite rektörleri, tabipler, ünlü akademisyenler, muharrirler, şairler, öğrenciler, öğretmenler, atletler, işletmeciler, hayırseverler tutuluyor. Bu cins insanların bir dokuma işiyle ilgili nasıl bir ‘yeniden eğitim’ alması gerekebilir ki? Bu insanların ‘yine eğitilmeye’ gereksinimi yok. Benim emekli hekim olan kardeşimin ‘yine eğitilmeye’ gereksinimi yok. Benim profesörlerim, okul arkadaşlarım orada… Bunlar tabipler, ünlü akademisyenler… Türkiye’de, ABD’de eğitim görmüş beşerler. niye yeniden eğitime gereksinim duysunlar?
Bunların tamamı palavra. Temelde Çin Halk Cumhuriyeti, İslam’a ve Uygurlara savaş açmış durumda. Dinin tedavi gerektiren bir akıl hastalığı olduğunu söylüyorlar. Yani Uygurlar dini, etnik kimliği ve kültürü niçiniyle ‘yine eğitiliyor’. Çin tez ettiği üzere ‘onların iş bulabilmesi için’ bir eğitim vermiyor. Çin onların etnik kimliğini silerek Hun Çinlilere dönüşmelerini sağlamaya çalışıyor.
Sincan’daki bir ‘bir daha eğitim’ kampı. Birfazlaca kişi buraların toplama kampları olduğunu vurguluyor
“Çin halkı da idarenin Uygurlar hakkındaki palavralarının kurbanı oldu”
Çin’in Sincan konusunda bir enformasyon savaşı yürüttüğünü biliyoruz. Farklı ülkelerdeki Çin büyükelçilikleri bu mevzuda bültenler ve kitapçıklar hazırlıyor. Öte yandan Batı medyasında Çin’in ihlalleri sıkça haber oluyor. Pekala Çin’de yaşayanların Sincan’da olanlar hakkındaki farkındalık düzeyi nedir?
Şu anda yapılan soykırıma giden farklı safhalar vardı; tıpkı Holokost’a giden süreçte Musevilere yapıldığı üzere. birinci vakit içinderda Uygurları ‘diğerleri’ diye damgaladılar. ondan sonrasında da Uygurları ‘şeytan’ üzere göstermeyi çalıştılar. Uygurları medeniyetsiz, makûs beşerler üzere gösterdiler. Çin idaresi şuurlu olarak dinimizi ve etnik kimliğimizi lekelemeye çalıştı. Uygur halkını radikal insanlarmış üzere gösterip, Çinlilerin Uygurlardan nefret etmesini sağladılar.
Yani Çin Komünist Partisi Uygurlara soykırım yaparken, Çin halkı da idarenin Uygurlar hakkındaki palavralarının kurbanı oldu. Maalesef Çin’de durum hakkında farkındalık düzeyleri epey düşük.
Hatta Türkiye’de de durum bu biçimde. Birfazlaca Türk, Çin’in yaydığı yanlış ayrıntıların kurbanı oluyor. Sincan’da hakikaten ne olduğunun farkında değiller. Zira Uygurlarla ilgili haberler anaakım medyada yer almıyor yahut geniş bir biçimde yer almıyor. Yani biroldukça Türk de bugün Uygurlu Türki kardeşlerinin yaşadıklarından haberdar değil.
Pekala Türk devletinin ihlallerle uğraş konusunda kâfi efor sarf ettiğini düşünüyor musunuz?
Durumdan haberdar olduklarında evet. bu biçimdelarda ellerinden gelen her şeyi yapmaya çalışıyorlar ve dayanak veriyorlar. Bu takviye bizi epey memnun ediyor zira Türkiye Türkleri bizim en yakın akrabalarımız. Çok emsal lisanlar konuşuyoruz, kültürlerimiz epey misal.
Türk devleti, Birleşmiş Milletler ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi olup bu mevzuyu gündeme getiren sayılı ülkelerden. Sayın Erdoğan ve Sayın Çavuşoğlu, Çin’in Uygurlara yönelik cürümlerini New York’ta, BM’de gündeme getirdi.
“Türkiye haricinde hiç bir Müslüman devlet ses çıkarmıyor”
Dünyada 56 yahut 57 tane nüfusu sıklıkla Müslüman olan ülke var, Türkiye haricinde hiç biri ses çıkarmıyor. Ancak yapılanlar kâfi mi? Hayır, bu nizami limit. Ben Türk halkına ve devlete yalvarıyorum; buna yalnızca Uygurlu Türk kardeşleriniz için değil, insanlık ismine ses çıkarın. Türkiye’nin geleceği ismine ses çıkarın. Zira Çin hükümeti yalnızca Uygurlardan kurtulmakla kalmayacak; onların gayesi tüm Türki dünyayı ele geçirmek. aslına bakarsanız Kırgızistan, Türkmenistan, Kazakistan ve Özbekistan üzere Orta Asya’daki Türki devletlerde hayli etkililer. Çin idaresi Türkiye’yi de manipüle etmeye çalıştı fakat Türkiye fazlaca kuvvetli; rastgele bir Müslüman nüfus yoğunluklu Orta Doğu ülkesi yahut bir Orta Asya ülkesi üzere değil. Türkiye’nin fazlaca uzun bir tarihi ve şu an epeyce kuvvetli bir önderi var. Türk hükümeti Çin hükümetinin yaptığını fark ediyor ve anlıyor. Bu bizi hayli keyifli ediyor. Umuyorum Türkiye bu mevzuda ABD, Kanada, Britanya, Avustralya üzere Batılı ülkelerle ve Avrupa Parlamentosu ile işbirliği yapar. Fransa’da parlamento yakın vakitte Çin’in Uygurlara soykırım yaptığını tanıdı, Britanya’daki bağımsız Uygur Tribünali delillerle Çin’in etnik paklık yaptığı kararına vardı. Umuyorum Türkiye de Batılı ittifaklarla işbirliği yaparak Çin’in insanlığa karşı işlediği hataları durdurur. Bu yapılanlar yalnızca Uygurlara karşı değil, insanlığa karşı işlenmiş bir kabahattir. Bu yüzden inanıyorum ki Türkiye, Çin’e karşı dik duracaktır.
Erdoğan, çabucak hemen başbakan olduğu 2012 yılında Sincan’a gitmiş, periyodun Sincan Uygur Özerk Bölge valisi Parıltı Bekri ile görüşmüştü
“NED’in CIA ile özdeşleştirilmesi gerçek değil”
Enformasyon savaşları konusunda biraz daha durmak istiyorum. Biroldukca Uygur insan hakları kümesi ABD üzere Batılı ülkeler tarafınca fonlanıyor. Sizce bu durum, Doğu ülkelerinde onlara itimadı negatif etkiliyor mu?
Bu Çin’in sıkça kullandığı telaffuzlardan biri. Evet, biroldukca Uygur tertibi Ulusal Demokrasi Vakfı (NED) tarafınca fonlanıyor. Biroldukça insan NED’in CIA’ye bağlı olduğunu söylüyor lakin bu gerçek değil. NED bize insan hakları savunuculuğunu sürdürmemiz için platform sağlıyor.
örneğin Campaign for Uyghurs olarak biz Uygur bayan ve gençleri desteklemeye çalışıyoruz. Onlara haklarını ve demokratik haklarını öğretmeye, ses çıkarmalarını sağlamaya çalışıyoruz. Yani NED, bizim neyi savunduğumuza karar vermiyor. Bizim paraya muhtaçlığımız var. örneğin ben Campaign for Uyghurs’u kurduğumda tam vakitli bir işim vardı. Çok itibarlı bir mimarlık firması için memleketler arası iş geliştirme yöneticisiydim. daha sonrasında da bir danışmanlık firmasıyla çalıştım. Evvelki mesleğimde tekraren Türkiye’ye geldim ve Mehmet Şimşek, Cevdet Yılmaz, İsmet Yılmaz üzere biroldukça bakanla görüştüm. Demek istediğim ben yalnızca para kazanmaya çalışan biri değildim. aslına bakarsan bir meslek sahibiydim. 2018’in Eylül ayında kardeşimi aldıklarında bu danışmanlık şirketinde Orta Doğu bölgesinden sorumluydum. Birinci yılımda Campaign for Uyghurs için hiç para almadım lakin hem tam vakitli çalışıyordum birebir vakitte maaşımı insan hakaları savunculuğu faaliyetlerim ve bu kapsamında yaptığım seyahatler için kullanıyordum. Kardeşimin kaçırılmasının birinci yıldönümünde NED’ye fon müracaatında bulundum. Kabul edilince işimden istifa ettim ve tam vakitli aktivistlik yapmaya başladım. Zira bizim Çin’in insanlığa karşı işlediği cürümleri ortaya çıkarmamız gerekiyor. Türkiye ve Orta Doğu’da birfazlaca ülkede beşerler NED’i CIA ile özdeşleştiriyor, ABD’nin Çin’e karşı NED’i kullandığını düşünüyorlar, Uygur davasını para elde etmek için kullandığımızı tez ediyorlar. Bunu bizim için söylüyorlarsa biz parayı almaya başlamadan evvel tutuklanan aile fertlerimiz konusunda ne diyecekler? Pekala ya Türkiye yahut diğer ülkelerdeki yüz binlerce insan? Onlar da mı ABD’den para alıyorlar? Hayır! Binlerce Uygurun aile fertleri kayıp durumda. Dünyanın rastgele bir yerindeki Uygurla konuşun; en az birkaç aile üyelerinin kayıp olduğunu söyleyecektir. Örneğin benim yalnızca kardeşim değil; eşimin tüm ailesi kayıp; ebeveynleri, 3 kız kardeşi ve onların eşleri, erkek kardeşi ve onun eşi, 14 yeğeni- hepsi kayıp. Bunlara ne demeli?
CIA, ABD’nin komplosu vs., bunlar daima Çin’in yaymaya çalıştığı yanlış bilgiler. Soykırımı kamuyu manipüle ederek reddetmeye çalışıyorlar.
Çin’in kendisi birtakım ülkelerde araştırmacılara, siyasetçilere para veriyor. Hatta geçersiz gazeteciler ve araştırmacılar yaratıyorlar, bu düzmece isimler ismine makaleler yayımlanıyor. örneğin İsveç’te ve Fransa’da geçersiz gazeteciler yarattılar. Bunlar uydurma fotoğraflar ve fotoğraflarla düzmece bilgi yaydılar. İsveç Büyükelçiliği, ‘Çin’de bu biçimde bir İsveç vatandaşı varmış, lakin bizim haberimiz yok. Onu arıyoruz’ diye tweet atmak zorunda kaldı. Uygurluları makûs göstermek için her türlü oyunu oynuyorlar.
“Pekin, insanların Çin Komünist Partisi’ni İlah olarak görmesini istiyor”
ABD’nin eski Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, geçen senelerda Sincan’da olanları ‘Soykırım’ olarak nitelendirdi. Bölgede Soykırım yapıldığını söyleyen araştırma ve yayınlar da var. Çin, niye Sincan’da soykırım yapmaya çalışıyor?
Zira biz o epeyce güçlü ve jeopolitik olarak kıymetli toprağın gerçek sahipleriyiz. Binlerce yıldır orada yaşıyoruz. bununla birlikte biz etnik ve dini kimliğimizi koruyarak Çin’e asimile olmadık. Çin hükümeti Çin’de 56 farklı etnik kimlik olduğunu savunuyor. Pekala Uygurlar ve İç Moğolistanlılar haricinde hangileri hala kimliğini koruyor? hiç biri, hepsi asimile edildiler. Çin hükümeti yıllardır halkları kolonize ve asimile edip onları Hun Çinli yapmaya çalışıyor. Farklı bir lisan konuşursanız, farklı bir etnik kimlik yahut din sahibiyseniz sizi Çin Komünist Partisi’ne tehdit olarak görüyorlar. Çin bir tek parti rejimi. Dini bir tehdit olarak görürler, zira her insanın Çin Komünist Partisi’ni İlah olarak görmesini ve itaat etmesini isterler. Şayet sizin Allah’ınız var ise bu onlara nazaran kabul edilebilir değildir. Bir niye bu.
İkincisi ise dediğim üzere toprağın jeopolitik olarak fazlaca kıymetli bir yerde olması. Çin ‘Bir Jenerasyon, Bir Yol’ teşebbüsünü 2013 yılında duyurdu. Soykırım 2014’te başladı. niye biliyor musunuz? Projenin Orta Doğu, Afrika, Avrupa ve Orta Asya’ya giden dört kıymetli ayağı da bizim memleketimizden geçiyordu. O yüzden Sincan jeopolitik olarak hayli kıymetli bir hale geldi.
Özet geçecek olursak: 1- Biz Çin işgali altında olan Doğu Türkistan’ın gerçek sahipleriyiz. 2- O topraklar Pekin için stratejik olarak fazlaca kıymetli hale geldi. Bizden kurtulup orayı sonsuza kadar ellerinde tutmak istiyorlar. Bir başka niye de bizi asimile edememeleri.
Sızan dokümanlarda bundan ‘nihai çözüm’ diye kelam ettikleri bile görülüyor. Tıpkı Hitler’in Museviler için dediği üzere.
Sincan’da doğup büyüyen, genç yaşta ABD’ye giden, burada bir panelde Uygurların durumunu anlattıktan daha sonra Sincan’da emekli bir hekim olan kız kardeşini kaybedilen Rushan Abbas, Çin’in Uygur siyasetini, kurduğu insan hakları kümesi Campaign of Uyghur’u ve şahsi deneyimlerini T24’e anlattı.
Sincan’daki Uygurların “Toplama kamplarına gdolayıldüğünü, köle olarak çalıştırıldığını, bayanların sterilize edildiğini ve onlara zorla kürtaj yaptırıldığını” söyleyen Abbas, “Uygur çocuklar konutlarından alınıyorlar. Uygur kız ve bayanlar zorla Hun Çinlilerle evlendirilmeye çalışılıyor; reddederlerse Müslüman olmayan biriyle evlenmeyi kabul etmedikleri söylenerek ‘radikal’ olarak damgalanıyorlar” dedi.
Türkiye hükümetinin Uygurlar bahsiyle “haberdar olduğu sürece” en epey ilgilenen ve ses çıkaranlardan olduğunu belirten Abbas, buna minnettar olduklarını lisana getirdi.
Abbas, “Çin Halk Cumhuriyeti, İslam’a ve Uygurlara savaş açmış durumda” ve “Dinin tedavi gerektiren bir akıl hastalığı olduğunu söylüyorlar. Yani Uygurlar dini, etnik kimliği ve kültürü niçiniyle ‘yine eğitiliyor” değerlendirmesinde bulundu.
Abbas, kurucuları içinde eski ABD Lideri Ronald Reagan’ın da bulunduğu Ulusal Demokrasi Vakfı(NED) tarafınca fonlanıyor olmalarının soru işareti yaratmaması gerektiğini, zira NED’in “neyi savunduklarına” müdahale etmediğini belirtti. “Türkiye ve Orta Doğu’da biroldukca ülkede beşerler NED’i CIA ile özdeşleştiriyor” diyen Abbas, bunun yanlışsız olmadığını ve hareketi ayakta tutabilmek için maddi takviyeye muhtaçlıkları olduğunu söylemiş oldu.
Abbas’ın T24’ün sorularına verdiği cevaplar şöyleki…
Biraz şahsi seyahatinizden kelam ederek başlayalım. Çin’de, Sincan’da büyüdünüz ve sonrasındasında ABD’ye taşındınız…
Ben Doğu Türkistan’ın başşehri Urumci’de doğup büyüdüm. Çin’de büyürken bile insan hakları savunuculuğuna başlamıştım. Sincan Üniversitesi öğrencileri tarafınca gerçekleştirilen 12 Aralık 1985 protestolarının organizatörlerinden bir tanesiydim. Bu aksiyonlarda sokaklarda 20 binden çok Uygur öğrenci, Çin’deki Komünist rejimin Uygurlara yönelik siyasetlerini protesto etti. Basına getirilen kısıtlamalara, topraklarımızda nükleer silahların denenmesine, ayrımcılığa, hatalı Çinli Hunluların topraklarımıza bırakılmasına karşı yürüdüler. 10’dan fazla münasebetimiz vardı. ondan sonrasında 1988 aksiyonunda tekrar rol oynadım.
ABD’ye birinci vakit içinderda 1989 yılında konuk akademisyen olarak geldim. Ben ABD’ye geldikten daha sonra Uygurlu çiftçilere yönelik bir katliam yapıldı. Bu katliamdan daha sonra ben ABD Kongre üyesi Sid Morrison ile temas kurdum. Kendisi benim okulumun olduğu Washington eyaletinin temsilcisiydi. ABD’li siyasetçilerle insan hakları savunuculuğu için birinci temasım bu biçimde oldu. 1990 yılıydı. O günden beri ABD’li Kongre üyeleriyle yakından çalışıyorum ve Uyguların haklarını savunuyorum. ABD siyasilerini Çin’in Uygurlara yönelik cürümleri hakkında eğitiyorum.
“Pekin utanmıyor; söylemiş olduği palavraları bile unutuyor”
Pekala yakınlarınız ve tanıdıklarınızın Sincan’da yaşadıklarından konuşabilir miyiz?
İnsan hakları savunuculuğu çalışmalarım kapsamında Washington D.C.’deki bir niyet kuruluşuna katkı sağlıyordum. Çin’in soykırım siyaseti 2017 yılında başladıktan daha sonra 1 milyon insanın kamplarda tutulduğunu duyduk. Ben de bu mevzuyu Eylül 2018’de D.C.’deki bir fikir kuruluşunun panelinde gündeme getirdim. Kamplardaki durum ve Çin’in soykırım siyaseti hakkında konuştuğum panel aslında eşimin ailesinin durumunu da ilgilendiriyordu. Zira eşimin tüm ailesi toplama kamplarına gdolayıldü. Bu durumdan kelam ettim. Panel internette yayınlandı ve yayıldı. 6 gün daha sonra emekli bir tıp hekimi olan kardeşim benim aktivizmim niçiniyle gözaltına alındı. 1994’ten beri ABD vatandaşıyım; yani özgür bir ülkede tabir özgürlüğü hakkımı kullanıyordum, lakin bunun bedelini benim kız kardeşim özgürlüğüyle ödedi. 42 aydır pozisyonunu bilmediğimiz bir yerde gözaltında tutuluyor. Gizlice palavra suçlamalarla suçlandı ve epey ağır bir cezaya çarptırıldı. Duyduğumuza bakılırsa ona 20 yıl mahpus cezası verildi. Bu sırada Çin idaresi, beni kayıp kardeşim hakkında palavra söylemekle suçladı. O tutuklandıktan daha sonra ben sessiz kalmadım; Washington Post’a köşe yazdım, New York Times’a, CNN’e ve daha biroldukca büyük medya organına söyleşi verdim, ayrıyeten gittiğim her yere onun fotoğrafını taşıdım.
Abbas, kaçırılan kardeşi Gülşen Abbas’ın fotoğrafıyla
çabucak sonrasında Çin devlet medyası; China Küresel News ağı beni yalancılık, dedikodu yaymak ve diğerlerinin fotoğrafını çalıp kardeşimmiş üzere göstermekle suçlayan bir makale yayımladı. Yani aslında kardeşimin olmadığını ve öbür birinin fotoğrafını taşıdığımı sav ediyorlardı. Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı resmi Twitter hesabından benim fotoğrafımı paylaşıp üzerine ‘CIA’, ‘yalancı’ yazılı etiketler yapıştırdı. Bu Aralık 2019’da, kardeşim gözaltına alındıktan bir yıldan uzun mühlet daha sonra yaşandı.
Bundan da bir yıl daha sonra, Aralık 2020’de Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Pekin’de Reuters muhabiri kendisine benim kardeşimi sorunca ismini vererek ‘Gülşen Abbas Çin maddelerine uygun olarak hatalı bulunmuştur’ dedi. Eee? Bir yıl evvel kardeşimin var olmadığını, o denli birini tutuklamadığınızı ve benim palavra söylemiş olduğimi söylüyordunuz…
Bu Çin’in yaydığı yanlış bilgilere bir örnek. Palavra söylemekten utanmıyorlar. Hatta kendi palavralarını unutup bunu da umursamıyorlar.
“Çin idaresi şu anda etkin bir soykırım yürütüyor”
Şu anda Sincan’daki Uygurlar nasıl muamelelerle karşı karşıya?
Toplama kamplarına gdolayılüyorlar, köle olarak çalıştırılıyorlar, Uygur bayanlar sterilize ediliyor, onlara zorla kürtaj yaptırılıyor. Uygur çocuklar konutlarından alınıyorlar. Uygur kız ve bayanlar zorla Hun Çinlilerle evlendirilmeye çalışılıyor; reddederlerse Müslüman olmayan biriyle evlenmeyi kabul etmedikleri söylenerek ‘radikal’ olarak damgalanıyorlar. Ne niçinle evlenmeyi reddettikleri kıymetli değil, ne olursa olsun münasebet bu gösteriliyor. ‘Radikal İslamcı’ ilan edildikten daha sonra da tüm aileleri ile bir arada toplama kamplarına gönderiliyorlar. Çin hükümeti, milyonlarca Uygurun toplama kamplarında tutulmasını ‘bu insanların radikal olduğunu ve ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğunu; yasadışı İslami uygulamalar gerçekleştirdiklerini söyleyerek’ gerekçelendiriyor. Yasadışı İslami uygulamalar dedikleri şeyler namaz kılmak, Ramazan’da oruç tutmak, domuz yememek yahut alkol tüketmemek, sakal bırakmak, bayanların başörtüsü takması… Bunlar dinin epeyce temel noktaları. Bunlar radikal yahut yasadışı şeyler değil. Lakin Çin bunların yasadışı olduğunu söylüyor.
Çin idaresi şu anda etkin bir soykırım yürütüyor. Biz buna etkin soykırım diyoruz; zira Çin devletinin kendi sızan evrakları bile soykırım siyasetlerinden kelam ediyor. Uygur bayanlar sterilize edildiği için yahut kürtaja zorlandığı için Uygur bebeklerin doğmadığını, Uygur nüfusunun düştüğünü söyleyen Batılı akademisyenler var. Toplama kamplarının yanına krematoryumlar inşa edildiğine dair haberler var. Biz Müslümanız. Biz ölülerimizi yakmayız, gömeriz. niye toplama kamplarının yanına krematoryumlar inşa ediliyor?
Pekin, Sincan’da bir ‘yine eğitim’ programı uygulandığını söylüyor. Bunu biraz açabilir misiniz?
Program kapsamında içeride ‘yeniden eğittikleri’ insanlara bir bakalım. Kamplarda profesörler, üniversite rektörleri, tabipler, ünlü akademisyenler, muharrirler, şairler, öğrenciler, öğretmenler, atletler, işletmeciler, hayırseverler tutuluyor. Bu cins insanların bir dokuma işiyle ilgili nasıl bir ‘yeniden eğitim’ alması gerekebilir ki? Bu insanların ‘yine eğitilmeye’ gereksinimi yok. Benim emekli hekim olan kardeşimin ‘yine eğitilmeye’ gereksinimi yok. Benim profesörlerim, okul arkadaşlarım orada… Bunlar tabipler, ünlü akademisyenler… Türkiye’de, ABD’de eğitim görmüş beşerler. niye yeniden eğitime gereksinim duysunlar?
Bunların tamamı palavra. Temelde Çin Halk Cumhuriyeti, İslam’a ve Uygurlara savaş açmış durumda. Dinin tedavi gerektiren bir akıl hastalığı olduğunu söylüyorlar. Yani Uygurlar dini, etnik kimliği ve kültürü niçiniyle ‘yine eğitiliyor’. Çin tez ettiği üzere ‘onların iş bulabilmesi için’ bir eğitim vermiyor. Çin onların etnik kimliğini silerek Hun Çinlilere dönüşmelerini sağlamaya çalışıyor.
Sincan’daki bir ‘bir daha eğitim’ kampı. Birfazlaca kişi buraların toplama kampları olduğunu vurguluyor
“Çin halkı da idarenin Uygurlar hakkındaki palavralarının kurbanı oldu”
Çin’in Sincan konusunda bir enformasyon savaşı yürüttüğünü biliyoruz. Farklı ülkelerdeki Çin büyükelçilikleri bu mevzuda bültenler ve kitapçıklar hazırlıyor. Öte yandan Batı medyasında Çin’in ihlalleri sıkça haber oluyor. Pekala Çin’de yaşayanların Sincan’da olanlar hakkındaki farkındalık düzeyi nedir?
Şu anda yapılan soykırıma giden farklı safhalar vardı; tıpkı Holokost’a giden süreçte Musevilere yapıldığı üzere. birinci vakit içinderda Uygurları ‘diğerleri’ diye damgaladılar. ondan sonrasında da Uygurları ‘şeytan’ üzere göstermeyi çalıştılar. Uygurları medeniyetsiz, makûs beşerler üzere gösterdiler. Çin idaresi şuurlu olarak dinimizi ve etnik kimliğimizi lekelemeye çalıştı. Uygur halkını radikal insanlarmış üzere gösterip, Çinlilerin Uygurlardan nefret etmesini sağladılar.
Yani Çin Komünist Partisi Uygurlara soykırım yaparken, Çin halkı da idarenin Uygurlar hakkındaki palavralarının kurbanı oldu. Maalesef Çin’de durum hakkında farkındalık düzeyleri epey düşük.
Hatta Türkiye’de de durum bu biçimde. Birfazlaca Türk, Çin’in yaydığı yanlış ayrıntıların kurbanı oluyor. Sincan’da hakikaten ne olduğunun farkında değiller. Zira Uygurlarla ilgili haberler anaakım medyada yer almıyor yahut geniş bir biçimde yer almıyor. Yani biroldukça Türk de bugün Uygurlu Türki kardeşlerinin yaşadıklarından haberdar değil.
Pekala Türk devletinin ihlallerle uğraş konusunda kâfi efor sarf ettiğini düşünüyor musunuz?
Durumdan haberdar olduklarında evet. bu biçimdelarda ellerinden gelen her şeyi yapmaya çalışıyorlar ve dayanak veriyorlar. Bu takviye bizi epey memnun ediyor zira Türkiye Türkleri bizim en yakın akrabalarımız. Çok emsal lisanlar konuşuyoruz, kültürlerimiz epey misal.
Türk devleti, Birleşmiş Milletler ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi olup bu mevzuyu gündeme getiren sayılı ülkelerden. Sayın Erdoğan ve Sayın Çavuşoğlu, Çin’in Uygurlara yönelik cürümlerini New York’ta, BM’de gündeme getirdi.
“Türkiye haricinde hiç bir Müslüman devlet ses çıkarmıyor”
Dünyada 56 yahut 57 tane nüfusu sıklıkla Müslüman olan ülke var, Türkiye haricinde hiç biri ses çıkarmıyor. Ancak yapılanlar kâfi mi? Hayır, bu nizami limit. Ben Türk halkına ve devlete yalvarıyorum; buna yalnızca Uygurlu Türk kardeşleriniz için değil, insanlık ismine ses çıkarın. Türkiye’nin geleceği ismine ses çıkarın. Zira Çin hükümeti yalnızca Uygurlardan kurtulmakla kalmayacak; onların gayesi tüm Türki dünyayı ele geçirmek. aslına bakarsanız Kırgızistan, Türkmenistan, Kazakistan ve Özbekistan üzere Orta Asya’daki Türki devletlerde hayli etkililer. Çin idaresi Türkiye’yi de manipüle etmeye çalıştı fakat Türkiye fazlaca kuvvetli; rastgele bir Müslüman nüfus yoğunluklu Orta Doğu ülkesi yahut bir Orta Asya ülkesi üzere değil. Türkiye’nin fazlaca uzun bir tarihi ve şu an epeyce kuvvetli bir önderi var. Türk hükümeti Çin hükümetinin yaptığını fark ediyor ve anlıyor. Bu bizi hayli keyifli ediyor. Umuyorum Türkiye bu mevzuda ABD, Kanada, Britanya, Avustralya üzere Batılı ülkelerle ve Avrupa Parlamentosu ile işbirliği yapar. Fransa’da parlamento yakın vakitte Çin’in Uygurlara soykırım yaptığını tanıdı, Britanya’daki bağımsız Uygur Tribünali delillerle Çin’in etnik paklık yaptığı kararına vardı. Umuyorum Türkiye de Batılı ittifaklarla işbirliği yaparak Çin’in insanlığa karşı işlediği hataları durdurur. Bu yapılanlar yalnızca Uygurlara karşı değil, insanlığa karşı işlenmiş bir kabahattir. Bu yüzden inanıyorum ki Türkiye, Çin’e karşı dik duracaktır.
Erdoğan, çabucak hemen başbakan olduğu 2012 yılında Sincan’a gitmiş, periyodun Sincan Uygur Özerk Bölge valisi Parıltı Bekri ile görüşmüştü
“NED’in CIA ile özdeşleştirilmesi gerçek değil”
Enformasyon savaşları konusunda biraz daha durmak istiyorum. Biroldukca Uygur insan hakları kümesi ABD üzere Batılı ülkeler tarafınca fonlanıyor. Sizce bu durum, Doğu ülkelerinde onlara itimadı negatif etkiliyor mu?
Bu Çin’in sıkça kullandığı telaffuzlardan biri. Evet, biroldukca Uygur tertibi Ulusal Demokrasi Vakfı (NED) tarafınca fonlanıyor. Biroldukça insan NED’in CIA’ye bağlı olduğunu söylüyor lakin bu gerçek değil. NED bize insan hakları savunuculuğunu sürdürmemiz için platform sağlıyor.
örneğin Campaign for Uyghurs olarak biz Uygur bayan ve gençleri desteklemeye çalışıyoruz. Onlara haklarını ve demokratik haklarını öğretmeye, ses çıkarmalarını sağlamaya çalışıyoruz. Yani NED, bizim neyi savunduğumuza karar vermiyor. Bizim paraya muhtaçlığımız var. örneğin ben Campaign for Uyghurs’u kurduğumda tam vakitli bir işim vardı. Çok itibarlı bir mimarlık firması için memleketler arası iş geliştirme yöneticisiydim. daha sonrasında da bir danışmanlık firmasıyla çalıştım. Evvelki mesleğimde tekraren Türkiye’ye geldim ve Mehmet Şimşek, Cevdet Yılmaz, İsmet Yılmaz üzere biroldukça bakanla görüştüm. Demek istediğim ben yalnızca para kazanmaya çalışan biri değildim. aslına bakarsan bir meslek sahibiydim. 2018’in Eylül ayında kardeşimi aldıklarında bu danışmanlık şirketinde Orta Doğu bölgesinden sorumluydum. Birinci yılımda Campaign for Uyghurs için hiç para almadım lakin hem tam vakitli çalışıyordum birebir vakitte maaşımı insan hakaları savunculuğu faaliyetlerim ve bu kapsamında yaptığım seyahatler için kullanıyordum. Kardeşimin kaçırılmasının birinci yıldönümünde NED’ye fon müracaatında bulundum. Kabul edilince işimden istifa ettim ve tam vakitli aktivistlik yapmaya başladım. Zira bizim Çin’in insanlığa karşı işlediği cürümleri ortaya çıkarmamız gerekiyor. Türkiye ve Orta Doğu’da birfazlaca ülkede beşerler NED’i CIA ile özdeşleştiriyor, ABD’nin Çin’e karşı NED’i kullandığını düşünüyorlar, Uygur davasını para elde etmek için kullandığımızı tez ediyorlar. Bunu bizim için söylüyorlarsa biz parayı almaya başlamadan evvel tutuklanan aile fertlerimiz konusunda ne diyecekler? Pekala ya Türkiye yahut diğer ülkelerdeki yüz binlerce insan? Onlar da mı ABD’den para alıyorlar? Hayır! Binlerce Uygurun aile fertleri kayıp durumda. Dünyanın rastgele bir yerindeki Uygurla konuşun; en az birkaç aile üyelerinin kayıp olduğunu söyleyecektir. Örneğin benim yalnızca kardeşim değil; eşimin tüm ailesi kayıp; ebeveynleri, 3 kız kardeşi ve onların eşleri, erkek kardeşi ve onun eşi, 14 yeğeni- hepsi kayıp. Bunlara ne demeli?
CIA, ABD’nin komplosu vs., bunlar daima Çin’in yaymaya çalıştığı yanlış bilgiler. Soykırımı kamuyu manipüle ederek reddetmeye çalışıyorlar.
Çin’in kendisi birtakım ülkelerde araştırmacılara, siyasetçilere para veriyor. Hatta geçersiz gazeteciler ve araştırmacılar yaratıyorlar, bu düzmece isimler ismine makaleler yayımlanıyor. örneğin İsveç’te ve Fransa’da geçersiz gazeteciler yarattılar. Bunlar uydurma fotoğraflar ve fotoğraflarla düzmece bilgi yaydılar. İsveç Büyükelçiliği, ‘Çin’de bu biçimde bir İsveç vatandaşı varmış, lakin bizim haberimiz yok. Onu arıyoruz’ diye tweet atmak zorunda kaldı. Uygurluları makûs göstermek için her türlü oyunu oynuyorlar.
“Pekin, insanların Çin Komünist Partisi’ni İlah olarak görmesini istiyor”
ABD’nin eski Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, geçen senelerda Sincan’da olanları ‘Soykırım’ olarak nitelendirdi. Bölgede Soykırım yapıldığını söyleyen araştırma ve yayınlar da var. Çin, niye Sincan’da soykırım yapmaya çalışıyor?
Zira biz o epeyce güçlü ve jeopolitik olarak kıymetli toprağın gerçek sahipleriyiz. Binlerce yıldır orada yaşıyoruz. bununla birlikte biz etnik ve dini kimliğimizi koruyarak Çin’e asimile olmadık. Çin hükümeti Çin’de 56 farklı etnik kimlik olduğunu savunuyor. Pekala Uygurlar ve İç Moğolistanlılar haricinde hangileri hala kimliğini koruyor? hiç biri, hepsi asimile edildiler. Çin hükümeti yıllardır halkları kolonize ve asimile edip onları Hun Çinli yapmaya çalışıyor. Farklı bir lisan konuşursanız, farklı bir etnik kimlik yahut din sahibiyseniz sizi Çin Komünist Partisi’ne tehdit olarak görüyorlar. Çin bir tek parti rejimi. Dini bir tehdit olarak görürler, zira her insanın Çin Komünist Partisi’ni İlah olarak görmesini ve itaat etmesini isterler. Şayet sizin Allah’ınız var ise bu onlara nazaran kabul edilebilir değildir. Bir niye bu.
İkincisi ise dediğim üzere toprağın jeopolitik olarak fazlaca kıymetli bir yerde olması. Çin ‘Bir Jenerasyon, Bir Yol’ teşebbüsünü 2013 yılında duyurdu. Soykırım 2014’te başladı. niye biliyor musunuz? Projenin Orta Doğu, Afrika, Avrupa ve Orta Asya’ya giden dört kıymetli ayağı da bizim memleketimizden geçiyordu. O yüzden Sincan jeopolitik olarak hayli kıymetli bir hale geldi.
Özet geçecek olursak: 1- Biz Çin işgali altında olan Doğu Türkistan’ın gerçek sahipleriyiz. 2- O topraklar Pekin için stratejik olarak fazlaca kıymetli hale geldi. Bizden kurtulup orayı sonsuza kadar ellerinde tutmak istiyorlar. Bir başka niye de bizi asimile edememeleri.
Sızan dokümanlarda bundan ‘nihai çözüm’ diye kelam ettikleri bile görülüyor. Tıpkı Hitler’in Museviler için dediği üzere.