Alman siyasi partilerinin Türkiye stratejilerindeki değişimin şifreleri

UyduYayini

Global Mod
Global Mod
Almanya’da 26 Eylül seçimlerinin Türkiye ile münasebetlerde büyük değişim getirebileceği kestirim ediliyor. Partilerin seçim programları, Türkiye siyasetlerindeki değişim hakkında epey değerli ipuçları içeriyor.

Almanya’da Merkel devri kapanırken, gözler 26 Eylül seçimleri daha sonrasında Türkiye ile münasebetlerde yaşanması beklenen değişime çevrildi.

Alman siyasetinde esen değişim rüzgarının, Türkiye siyasetlerini da etkilemesi kaçınılmaz görülüyor. Kurulacak yeni koalisyon hükümetinin Türkiye ile alakalarda izleyeceği strateji, ortakları içinde yürütülecek müzakerelerde şekillenecek. Bu müzakerelerin yerini ise siyasi partilerin seçim programlarında beyan ettikleri konumları ve vaatleri oluşturuyor.

DW Türkçe olarak, Federal Meclis’e girme ihtimali bulunan tüm partilerin seçim programlarında Türkiye ile bağlantılar konusunda savundukları görüşleri ve vaatlerini mercek altına aldık:

Toplumsal Demokrat Parti (SPD):

Olaf Scholz’un başbakan adayı olduğu ve son anketlerde birinci sırada görünen SPD’nin 66 sayfalık seçim programında Türkiye’ye “Avrupa komşuluk siyasetini geliştirmek” başlığı altında yer vermesi dikkat çekiyor.

SPD, Türkiye’ye yalnızca üç satır ayırarak şu sözleri kayda geçiriyor:

“Türk hükümetinin iç ve dış siyasetteki yönelimini telaşla gözlemliyoruz. Türkiye hukuk devleti, demokrasi ve milletlerarası hukuk unsurlarına uymak zorunda. Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye içinde, bu mevzuların da eleştirel bir bakış açısıyla ele alınacağı diyaloğun ağırlaştırılması, aciliyet gerektirmektedir.”

Türkiye’nin Avrupa’nın “komşuları” başlığı altında pozisyonlandırılması, AB adaylığından, üyelik müzakerelerinden hiç bir biçimde kelam edilmeyerek “diyalog” vurgusuyla yetinilmesi, SPD’deki siyaset değişikliğinin değerli bir göstergesi olarak nitelendiriliyor. Ayrıyeten bu kısımda Türkiye için, Rusya, Çin ve İsrail üzere ülkelere kıyasla fazlaca kısa bir paragraf ayırılması dikkat çekiyor.


halbuki 2017 seçim programında SPD Türkiye’ye, “Barış Projesi Avrupa” başlığı altında yer vermiş, Türkiye’yi “biroldukça hususta kıymetli lakin bir o kadar da sıkıntı bir ortak” olarak nitelendirmişti. Toplumsal Demokratlar, 2017 programlarında Türkiye’nin AB müzakere sürecinin değerine vurgu yapmıştı. “Ne Türkiye ne de AB kısa vadede Türkiye’nin AB’ye üyeliğine hazır” görüşünü belirtmekle birlikte, “Müzakere süreci AB’nin Türkiye ile tek sistemli diyalog formatı. Türkiye’nin izole edilmesi Avrupa’nın çıkarına değil. Demokratik güçlerin, güçlendirilmesi ise bilhassa değerli. Bu niçinle sivil toplumu, Türk-Alman şirketlerinin, akademisyen, sanatçı ve gazetecilerin desteklenmesi ve seyahat kolaylığı sağlanmasını destekliyoruz” denilmişti.

Hristiyan Birlik partileri (CDU/CSU):

Armin Laschet’in başbakan adayı olduğu CDU/CSU’nun 139 sayfalık parti programı “İstikrar ve Yenilenme” başlığını taşıyor.

Oy oranları gerileyen ve son anketlere nazaran ikinci parti pozisyonunda bulunan merkez sağdaki Hristiyan Demokratlar, Türkiye ile münasebetlere “Dünya siyasetlerinde daha hayli Avrupa” başlığı altında, hayli daha geniş ve ayrıntılandırılmış bir perspektif ortaya koyarak değiniyor. Hatta Türkiye ile münasebetlerde öngörülen yeni bir yol haritasının tanımı de yapılıyor.

CDU/CSU bu kısımda evvela AB’nin genişlemesi için öngördüğü çerçeveyi tanım ediyor, Türkiye’ye farklı bir başlık açarak, Ankara’yı bu kapsam haricinde tutuyor.

AB’nin yakın komşusu pozisyonunda bulunan ülkelerle yakın ve dostça bağlantıların Almanya’nın çıkarına olduğu belirtilirken, “genişlemedilk evvel derinleşme” prensibine vurgu yapılıyor, yalnızca Batı Balkan ülkelerinin genişleme kapsamında değerlendirildiği bu ülkelerin de lakin AB’deki beraberliği zayıflatmadıkları ve tüm üyelik kriterlerini karşılamaları halinde üye olabilecekleri belirtiliyor.


Türkiye ile bağlantılar için öngörülen strateji ise çabucak bunu izleyen kısımda, “Türkiye ile bağları yeni bir nizama koymak” alt başlığında yer alıyor.

“Türkiye, Almanya ve AB için büyük stratejik ve iktisadi değere sahip” denilirken, Almanya’daki Türkiye kökenli toplum niçiniyle de Almanya ile Türkiye içinde kuvvetli bağlar bulunduğu belirtiliyor.

Bu niçinle Türkiye ile yakın bir iş birliğinin sürdürülmesini savunan CDU/CSU, “Türk liderliği ile açık, eleştirel ve yapan bir diyalogdan yana olduklarını” lisana getiriyor, Almanya’nın ikili alakaları güçlendirmeye, Türkiye’deki toplumsal çeşitliliği desteklemeye devam etmesi gerektiğini vurguluyor.

Parti programında, Türkiye’nin demokrasi, hukuk devleti ve insan haklarına hürmet üzere AB’nin üyelik için gerekli siyasi kriterlerinden uzaklaştığı tespiti aktarılırken, “Türkiye ile münasebetlerimizin, yeni bakış açılarına muhtaçlığı var. Türkiye’nin AB’ye tam üyeliği bizimle kelam konusu olmayacaktır. Bunun yerine yakın bir iştirakte anlaşacağız” tabirleri yer alıyor.

Türkiye ile ne cins bir “yakın ortaklık” öngörüldüğü de bir yol haritası ile tanım ediliyor. Buna nazaran yakınlaşma tarafında birinci vakit içinderda “ortak çıkarların tanımlanması” ve bunların hayata geçirilmesi için de “sözleşmeye dayalı bir muahedeye varılması” maksadı belirtiliyor.

Ayrıyeten NATO’nun bir kıymetler topluluğu olduğu, üyelerinin de insan hakları ve hukuk devleti unsurlarına bağlılık taahhüdünde bulunması gerektiği aktarılıyor, “Türkiye bir NATO partneri olarak kolektif güvenliğe katkısını sunmak, güvenlik siyasetleri istişareleri bağlamındaki yükümlülüklerini de yerine getirmek zorundadır” deniliyor.

2017 seçim programlarında Türkiye’nin AB üyelik kurallarını yerine getirmemesi niçiniyle AB’ye tam üyeliğine karşı olduklarını kayda geçiren CDU/CSU’nun son programında daha kesin tabirlere yer vererek, “Türkiye’nin AB’ye tam üyeliği bizimle kelam konusu olmayacaktır” demesi, artık bu mevzuda bir kırmızı çizgi çizildiği formunda yorumlanıyor.

Geçmişte Merkel’ın tam üyelik yerine ısrarla savunduğu “imtiyazlı ortaklık” bu kere parti programında yer almıyor. Lakin Hristiyan Birlik münasebetler için yeni tekliflerini “yakın bir ortaklık” olarak tanımlanıyor ve Türkiye için AB ile alakalarda üçüncü bir yol tanım ediyor.

Yeşiller Partisi:

Annalena Baerbock’un başbakan adayı olduğu ve anketlere bakılırsa üçüncü parti pozisyonunda bulunan Yeşiller Partisi, 272 sayfalık seçim programında Türkiye’ye en geniş yer veren partilerin başında yer alıyor.

Lakin Yeşiller’in Türkiye’yi, “Çok kutuplu dünyada âlâ bağlar için çalışıyoruz” başlığı altında, ABD, Çin, Rusya üzere ülkelerle birlikte, başka alt başlıklardan biri olarak konumlandırması dikkat çekiyor.

halbuki Yeşiller, geçmişte SPD ile birlikte Türkiye’nin AB üyeliğine en kuvvetli dayanağı veren partilerden olmuş, yaşanan problemlere karşın üyelik müzakerelerinin sürdürülmesinde ısrar etmişti.

2017 seçim bildirgesinde Yeşiller, demokratik bir Türkiye için AB kapılarının açık tutulması gerektiğini savunmuş, “Müzakerelerin külliyen durdurulması Türkiye’deki Avrupa yanlısı ve demokratik güçlere yanlış bir bildiri verilmesi manasına gelir” demişti.

26 Eylül seçimleri için hazırlanan programında ise Yeşiller, “Siyasi amacımız, AB üyeliği için görüşmelerin bir daha başlatılmasıdır” sözlerine yer vermekle birlikte, bunun lakin Türkiye’de demokrasi ve hukuk devletine geri dönüşü sağlayacak bir “U dönüş” ile mümkün olabileceği belirtiliyor.

“Türkiye ile AB’yi birbirinden ayıran münasebetlerden epey birbirine bağlayan niçinler var” tespitine yer bilgiler programda, toplumsal, kültürel ve ekonomik bağlara vurgu yapılıyor, ayrıyeten Türkiye-Almanya bağlarının ortak göç tarihi niçiniyle “yakın ve fazlaca yönlü” olduğu belirtiliyor.

Demokrasi ve insan hakları bahislerinde büyük hassasiyet gösteren Yeşiller, bunu parti programına da yansıtıyor. Türkiye’de son devirde hukuk devleti ve insan hakları alanındaki ihlaller kınanırken, “Türkiye’de demokrasi ve hukuk devleti, eşitlik ve insan hakları için gayret edenlerin yanında duruyoruz” sözlerine yer veriliyor.

Siyasi münasebetlerle tutuklananların hür bırakılması, Kürt meselesinde siyasi diyalog ve barış sürecine dönülmesi davetlerine yer verilen programda, AKP hükümetinin “agresif dış politikasından” vazgeçerek fazlaca taraflı dış ve güvenlik siyasetine dönmesi beklentisinin altı çiziliyor. Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkma sonucunı iptal etmesi de kayda geçirilen beklentiler içinde yer alıyor.

Türkiye’deki insan hakları örgütleri ve demokratik toplum ile görüş alışverişinin güçlendirileceğine dikkat çeken Yeşiller, gençler ile de değişim programlarının artırılacağı vaadinde bulunuyor.

Merkel periyodunda imzalanan AB-Türkiye mülteci mutabakatı, Yeşiller’in en çok eleştirdiği dış siyaset bahisleri içinde yer alıyor ve partinin önümüzdeki devirde koalisyon görüşmelerine katılması durumunda bu alanda ağır tartışmalar bekleniyor.

Yeşiller programında, Türkiye’nin AB üyesi 27 ülkenin toplamında daha fazla Suriyeli sığınmacıyı ülkesine kabul ettiğine dikkat çekerken AB-Türkiye mutabakatının, memleketler arası mülteci hukukunu ihlal eden ögeler içerdiğini vurguluyor ve “mevcut mutabakat sonlandırılmalı” vaadine yer veriyor.

AB Komitesi’nin yeni bir mutabakat için yürütülen görüşmelerinde, mutabakatın memleketler arası hukuka uygun olması koşuluna bağlı kalması gerektiği belirtilirken, AB ülkelerine sığınmacıların kabulüne ait temellerin ve kontenjanların bağlayıcı taahhütlerle belirlenmesi gerektiği aktarılıyor.

Erdoğan hükümetinin AB ile kriz yaşadığı periyotlarda sığınmacıları siyasi koz olarak kullanımını, Yunanistan sonuna göndermesini eleştiren Yeşiller, seçim programlarında yeni bir mutabakatta Türkiye’nin sığınmacıların insan haklarını garanti etmesi, entegrasyon siyasetleri uygulaması istikametinde ögeler bulunmasını talep ediyor.

Yeşiller’in programında, Türkiye ile Almanya içinde son senelerda yaşanan gerginliklere de atıfta bulunuluyor ve Erdoğan hükümetinin Almanya’daki Türkiye kökenlilere yönelik siyasetleri eleştiriliyor.

Programda, “Almanya’da yaşayanların, Türk hükümeti yahut destekçileri tarafınca araçsallaştırılmasına, gözetlenmelerine yahut tehdit edilmelerine müsaade verilmemelidir” sözleri yer alıyor.

Hür Demokrat Parti (FDP):

Seçimlerden daha sonra kurulacak koalisyon hükümetinde yer alması beklenen partilerden biri de liberal FDP. Christian Lindner’in liste başı aday olduğu FDP’nin 67 sayfalık parti programında Türkiye ile bağlantılar “AB üyelik müzakereleri bitmiş oldurilmeli ve Türkiye ile AB içinde yeni bir münasebet inşa edilmeli” başlığını taşıyor.


Alman liberaller, AB’ye adaylığı bitmiş oldurilecek Türkiye ile bağlantıların yeni bir tabanda, yakın güvenlik siyasetleri ve ekonomik iş birliği temelinde, bir daha inşa edilmesi gerektiğini savunuyor.

“Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafınca otoriter bir biçimde yönetilen bir Türkiye, biz Hür Demokratlar için AB’ye tam üyeliğe aday bir ülke olamaz” sözlerine yer verilen seçim programında, şunlar kaydediliyor:

“NATO üyesi ve AB’ye kuvvetli bir biçimde bağlı olan bir komşu ülke olarak Türkiye vazgeçilemez bir partner. Bu niçinle ittifak ortasında güvenlik siyasetleri niçiniyle yaşanan tansiyonun giderilmesinden yana hal alıyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan daha sonra da bir Türkiye var olacak. O güne, bugünden iktisat ve bilim dünyası ile sivil toplumlar içindeki alakalarla hazır hale gelinmeli.”

FDP’nin 2017 seçim programı ile bu seçimler için hazırladığı program Türkiye bağlamında epeyce büyük değişim içermiyor. Daha evvel bir daha Türkiye’nin AB için değerli bir partner olduğu vurgulanmış, “AB- Türkiye bağlantılarının orta ve uzun vadede nasıl şekilleneceğinin ucu açık” görüşüne yer verilmişti. Çok vitesli bir AB’den yana olunduğuna dikkat çekilen parti programında Türkiye’ye de farklı seçenekler sunulabileceği aktarılmıştı.

Sol Parti:

Sol Parti (Die Linke), düşük oy oranına karşın, seçimler daha sonrasında SPD liderliğinde kurulması beklenen bir koalisyon hükümeti için ismi geçen partilerden.

Geçmişte Cumhurbaşkanı Erdoğan’a karşı sert tenkitleriyle bilinen Sol Parti’nin 156 sayfalık seçim programında Türkiye’ye bir fazlaca farklı kısımda atıfta bulunuluyor.

Örneğin Sol Parti, Almanya’nın silah ihracatını eleştirdiği kısımlarda, Suudi Arabistan ve Türkiye üzere “Alman silahlarıyla savaşlar yürütenler” ile “Erdoğan rejimi üzere milletlerarası hukuku yok sayan rejimlere” silah satışını durdurması gerektiğini savunuyor. Programda, “Mısır ve Türkiye’deki üzere otoriter rejimlere silah ihracatı derhal durdurulmalı” tabirleri kayda geçiriliyor.

AB-Türkiye Mülteci Mutabakatı’nın iptal edilmesi ve benzeri mutabakatlara ve iş birliği formlarına son verilmesi gerektiğini savunan Sol Parti, programında Türkiye’de demokrasi ve insan hakları meselelerine da değiniyor.

AB’ye aday ülke pozisyonundaki Türkiye’nin anti-demokratik uygulamalara ve insan hakları ihlallerine son vermesi gerektiğine işaret eden Sol Parti’nin programında şu sözler yer alıyor:

“Türk hükümeti Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına uymalıdır, demokrasi ve niyet özgürlüğü teminat altına alınmalı, demokratik muhalefete baskıya son verilmeli, HDP’nin tüm tutuklu milletvekilleri ve belediye liderleri özgür bırakılmalıdır.”

Almanya için Alternatif (AfD) partisi:

Son anket neticelerina bakılırsa sağ popülist AfD dördüncü parti pozisyonunda. Lakin öteki partiler AfD ile rastgele bir iş birliğine girmeyi reddettikleri için, rastgele bir koalisyon hükümetinde yer alması mümkün görünmüyor. tıpkı vakitte parti, Meclis’teki konuşmaları, yürüttüğü kampanyalar ile, kamuoyu tartışmalarını etkilemeyi sürdürüyor.

AfD’nin 210 sayfalık parti programında Türkiye konusuna, “Jeopolitik değişim sürecinde kıymetli ülkelerle ilişkiler” başlığı altında yer veriliyor.

AfD de öbür partilere emsal bir konum takınarak, “Türkiye ile bağlantılar sıkıntı ve bu alakalara bir daha biçim verilmeli” görüşünü aktarıyor.

Birtakım siyasetçiler ve siyasi gözlemciler tarafınca göçmen aksisi, çok sağcı olmakla suçlanan AfD, programında “Türkiye kültürel olarak Avrupa’ya ilişkin değil” vurgusunu yapıyor.

Partinin seçim programında, “Türkiye’nin artan biçimde İslamlaşması tasaya sebep oluyor ve bununla birlikte bu ülkenin Avrupa ve Batılı pahalar topluluğundan uzaklaştığını gösteriyor. Bu niçinle AfD Türkiye’nin AB üyeliğine karşı çıkıyor ve üyelik müzakerelerine derhal son verilmesini talep ediyor” görüşü savunuluyor.

Değer Akal

© Deutsche Welle Türkçe
 
Üst