Almanya’da yeni hükümetin dış siyaset çizgisi ve Türkiye’ye bakışı nasıl olacak?

UyduYayini

Global Mod
Global Mod
Bedel Akal-Berlin

Almanya’da yeni koalisyon hükümetini kurmak için görüşmelere başlayan Toplumsal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller Partisi ve Hür Demokrat Parti (FDP), birinci basamakta 12 sayfalık ortak bir metinde anlaştı.

Önümüzdeki günlerde yapılması beklenen detaylı müzakereler için ortak yeri oluşturan evrakta, üç partinin değerli dış siyaset hususlarında hemfikir oldukları noktalar sıralanıyor, yeni hükümetin dış siyaset çizgisi ortaya koyuluyor.

Avrupa Birliği’nin (AB) güçlendirilmesini, AB üyesi ülkeler içinde dayanışmanın geliştirilmesini önnazarann dokümanda, yeni Alman hükümetinin dış siyasette demokratik kıymetleri ve hukuk devletini savunacağının altı çiziliyor.

Hükümetin silah ihracatına kısıtlayıcı bir çerçeve benimseyeceği de kayda geçiriliyor.

Yeni periyotta Türkiye ile münasebetlerin güçlü sınamalarla karşı karşıya kalabileceğini gösteren evrakın kıymetli başlıkları şöyleki:

Daha kuvvetli bir Avrupa Birliği

SPD, Yeşiller ve FDP, Almanya’nın milletlerarası alanda daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerektiğini savunurken, bunu AB üyesi öbür ülkelerle yakın işbirliği içerisinde yapacaklarını vurguluyorlar.

“Almanya’yı güçlendirmek için AB’yi güçlendirmek istiyoruz” ve “Avrupa’nın stratejik egemenliğini artırmak istiyoruz” sözlerine yer verilen ortak dokümanda, Almanya’nın çıkarlarının, Avrupa’nın çıkarları ışığında tanımlanacağı kaydediliyor.

Dokümanda Fransa ile yakın iş birliğinin Almanya için taşıdığı özel değer vurgulanıyor, ayrıyeten AB üyesi ülkelerin orduları içinde işbirliğinin daha da geliştirileceği tabir ediliyor.

Almanya’nın son birkaç yıldır AB ülkeleri içinde dayanışmayı güçlendirmeye çalışması, bilhassa Libya ve Doğu Akdeniz üzere konularda Türkiye ile de gerginliklere yol açmıştı.

Libya konusunda Fransa’nın siyasetlerine yakın bir çizgi benimsemeye başlayan Berlin, Doğu Akdeniz’deki gerginlikler sırasında da, AB üyeleri Yunanistan ve Kıbrıs’a takviye açıklamaları yapmış, Ankara’yı provokasyonla suçlamıştı.

Almanya’da yeni hükümeti kurmaları beklenen partilerin, daha kuvvetli bir AB dayanışmasını vurgulaması, yeni periyotta Berlin-Ankara sınırında yeni tansiyonların yaşanabileceğini gösteriyor.

EPA

Bedeller temelinde dış siyaset

Dokümanda, “Dış siyasette, güvenlik ve kalkınma alanlarında, pahalar temelinde Avrupalı bir siyaset izleyeceğiz” kelamı veriliyor.

Partilerin belirlediği bu ortak tavır, Angela Merkel periyodunun “stratejik çıkarlara” vurgu yapan, pragmatik yaklaşımından farklılık gösteriyor.

Merkel bakılırsav mühleti boyunca, Türkiye üzere ülkelerle siyasi görüş farklılıklarına karşın diyalog ve işbirliğini sürdürmüş, dış siyasette kıymetler kadar çıkarların da kıymetli olduğunu, bu ikisi içinde istikrar bulmak gerektiğini savunmuştu.

Otoriter idarelere hal, demokrasilerin ittifakına takviye

SPD, FDP ve Yeşiller Partisi’nin anlaştığı ortak evrakta, AB’nin demokrasi ve hukuk devletini daha kuvvetli bir biçimde savunması gerektiği vurgulanıyor.

Almanya’nın dış siyasette “oldukca taraflılığı” savunmaya devam edeceği, bunu yaparken de, demokratik pahaları paylaşan ülkelerle daha yakın işbirliği yapacağı söz ediliyor.

Metinde, “Biz Demokrasilerin İttifakı üzere insiyatifleri destekliyor ve güçlendirmeyi hedefliyoruz” vurgusu yapılıyor.

Diktatörler ve otoriter idarelere sahip ülkeler, demokratik ülkelerin “sistemik rakipleri” olarak nitelendiriliyor ve ulusal güvenlik stratejisinde bunun dikkate alınacağı belirtiliyor.

SPD ve Yeşiller, Almanya siyasetinde Türkiye’deki gelişmeleri en yakından izleyen iki parti pozisyonunda bulunuyor.

SPD liderliğinde üçlü koalisyon hükümetinin kurulması durumunda, demokrasi, hukuk devleti, basın özgürlüğü üzere hususların, Merkel periyodundan farklı olarak, ikili münasebetlerde epeyce daha yüklü bir yer tutması bekleniyor.

EPA

Silah satışlarına sıkı kısıtlamalar

Almanya’nın silah satışlarını geçmişte en çok eleştiren partilerin başında gelen Yeşiller Partisi, koalisyon evrakına bu hususta taleplerini yansıtmayı başardı.

Üç partinin üzerinde uzlaştığı evraka bakılırsa, yeni koalisyon hükümeti silah ihracatına sıkı denetimler ve kısıtlamalar getirmek istiyor.

Bunda başarılı olabilmek için de, AB ülkeleri içinde daha yakın işbirliği, kısıtlamaların birlikte uygulanması için de tüm üyeler için bağlayıcı olacak yeni düzenlemelerin çıkarılması planlanıyor.

SPD, Yeşiller Partisi ve FDP, milletlerarası alanda silahlanmanın sonlandırılması, nükleer silahların denetimi ve yayılmasının önlenmesi üzere konularda da yeni inisiyatifler başlatmayı öngörüyorlar.

Bu alandaki siyaset değişikliği, Türkiye’yi epeyce yakından ilgilendiriyor, çünkü Ankara son senelerda Almanya’dan silah satın almakta büyük zorluklarla karşı karşıya bulunuyor.

Alman hükümeti, Türkiye’nin hudut ötesi operasyonlarda kullanılabileceği silahların satışına yeşil ışık yakmıyor.

Merkel’in başbakanlığı periyodunda, bilhassa koalisyon ortağı SPD, Türkiye’ye silah satışlarının sonlandırılmasını talep ediyordu.

Yeni devirde, hem SPD birebir vakitte Yeşiller Partisi’nin hükümette olacak olması, Türkiye’yi daha geniş kapsamlı kısıtlamalarla karşı karşıya bırakabilir.

İsrail’in güvenliği temel öncelik

Dokümanda “İsrail’in güvenliği, bizim devlet aklımızın bir parçasıdır” tabirine yer veriliyor ve bu mevzuda Almanya’nın klasik dış siyaset çizgisinin sürdürüleceği iletisi veriliyor.

Geçmiş senelerda İsrail ile Türkiye münasebetlerinde yaşanan gerginlikler, Alman siyaset ve medyasının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdıoğan’a bakışını da etkilemiş, Erdoğan’ın gayelerine ait daha kuşkulu bir bakışı birlikteinde getirmişti.

Almanya’da üçlü koalisyon hükümetinin kurulması durumunda, Orta Doğu’ya ait gelişmelerde, İsrail hükümetiyle yakın diyalog ve işbirliğinin sürmesi bekleniyor.

  • Almanya’da ‘trafik ışığı’ koalisyonu görüşmeleri başladı: Toplumsal Demokratlar hükümeti kurabilecek mi?
  • Erdoğan ve Merkel’den basın toplantısı: İki başkan 16 yıllık işbirliklerini vurguladı
  • Merkel, Türkiye’nin AB’yle bağlarının seyrinde nasıl kritik rol oynadı?
Yurt haricinden propaganda ve dezenformasyonla gayret

Ortak dokümanda, dezenformasyon, palavra haber kampanyaları ve manipülasyonlara karşı, Avrupa’nın öbür liberal demokratik hükümetleriyle işbirliği yapılacağı, bu alanda yürütülen uğraşın güçlendirileceği vurgulanıyor. Erdoğan idaresinin son senelerda Almanya’da yürüttüğü propaganda faaliyetleri, kamuoyunda ağır bir biçimde tartışılmaya devam ediyor.

Son senelerda bilhassa Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Diyanet İşleri Türk İslam Birliği’nin (DİTİB) faaliyetleri, Adalet ve Kalkınma Partisi’ne (AKP) yakın derneklerin çalışmaları, hem Federal Meclis’te gündeme gelmiş tıpkı vakitte Alman medyasında eleştirel haberlere bahis olmuştu.

Yeni koalisyon hükümetinin kurulması durumunda, bu da Berlin-Ankara sınırında tansiyon yaşanabilecek alanlardan biri olarak görülüyor.

SPD, Yeşiller Partisi ve FDP’nin taban müştereklerini ortaya koydukları evrak, gelecek günlerde başlaması beklenen müzakerelerin de temel yerini oluşturacak.

Nabız yoklama gayeli istikşafi görüşmeleri geçen hafta tamamlayan partilerin, önümüzdeki günlerde detaylı müzakerelere geçmesi, koalisyon hükümetinin programı, yeni oluşturulacak bakanlıklar, hangi partilerin hangi bakanlıkları alacağı üzerinde karar almaları bekleniyor.
 
Üst