sagliksal
Aktif Üye
Menopoz, düşük hormon düzeyleri niçiniyle mens (adet) dönemlerinizin durduğu vakittir. Bu durum ekseriyetle 45 ila 55 yaşları içinde olur. kimi vakit yumurta rezervi tükendiğinde daha erken yaşlarda gerçekleşebilir. Yumurtalıkların (ooferektomi) yahut rahmin (histerektomi) alınması gereken hastalıklarda yahut kemoterapi üzere kanser tedavileri daha sonrası da menopoz gerçekleşebilir. En sık genetik niçinli doğal menopoz sürecidir. Erken yaşta gerçekleşen menopoz durumunda birden fazla vakit niye bilinmemektedir.
Perimenopoz, adet dönemleriniz büsbütün durmadan evvel semptomların başladığı vakit dilimidir. 12 ay boyunca adet görmediğinizde menopoza girmiş olursunuz.
Menopoz ve perimenopoz, anksiyete, ruh hali değişimleri, beyin sisi, sıcak basması ve sistemsiz periyotlar üzere semptomlara niye olabilir. Bu semptomlar, adet döngüleriniz durmadan yıllar evvel başlayabilir ve ondan sonrasındasında devam edebilir. Menopoz ve perimenopoz semptomları, insan münasebetleri ve iş hayatınız dahil olmak üzere hayatınız üzerinde büyük bir tesire sahip olabilir. Bu olumsuz semptomları azaltmak için yapabileceğiniz şeyler var. Eksik hormonların yerini alabilecek ve semptomlarınızı hafifçeletmeye yardımcı olabilecek medikal ilaçlar ve bitkisel eserler mevcuttur.
Menopoz ve perimenopozun yaygın semptomları
Menopoz ve perimenopoz semptomları, ilgiler, toplumsal ömür, aile hayatı ve iş hayatı üzere günlük hayatınızı olumsuz etkileyebilecek düzeye gelebilir. Bu semptomlar kadınlar içinde farklılık gösterebilir. Birkaç semptomunuz olabilir yahut hiç olmayabilir. Perimenopoz periyodunda semptomlar çoklukla adet dönemleriniz durmadan aylar yahut yıllar evvel başlar.
Adet dönemlerinizdeki değişiklikler
Perimenopozun birinci belirtisi, her vakit olmasa da çoklukla adetlerinizin olağan tertibindeki değişikliktir. Bu devrin sonunda adet görmeyi büsbütün bırakacaksınız ve menopoz devrine girmiş olursunuz.
Ruh sıhhati belirtileri
Menopoz ve perimenopozun yaygın zihinsel sıhhat semptomları şunları içerir :
-Düşük ruh hali, dert, ruh hali değişiklikleri ve düşük benlik hürmeti üzere ruh halinizdeki değişiklikler
– Hafıza yahut konsantrasyon meseleleri (beyin sisi)
Fiziksel belirtiler
Menopoz ve perimenopozun yaygın fizikî semptomları şunları içerir:
-Yüzünüzde, boynunuzda ve göğsünüzde baş dönmesine niye olabilecek ani sıcak basması
-Gece terlemelerinin bir kararı olabilecek ve gün ortasında yorgun ve hudutlu hissetmenize niye olabilecek uyku zorluğu
-Çarpıntı, kalp atışlarınızın birdenbire daha besbelli hale gelmesi
-Normalden daha makûs olan baş ağrıları ve migren
-Kas ağrıları ve eklem ağrıları
-Değişen beden hali ve kilo alımı
-Kuru ve kaşıntılı cilt üzere cilt değişiklikleri
-Azaltılmış cinsel dürtü (Libido kaybı)
-Cinsel ilgi sırasında vajinal kuruluk ve ağrı, kaşıntı yahut rahatsızlık
-yenidenlayan idrar yolu enfeksiyonları (İYE)
Belirtiler ne kadar sürer?
Semptomlar aylar yahut yıllar sürebilir ve vakit içinde derecesi değişebilir. Örneğin, sıcak basması, gece terlemeleri gerilerken düşük ruh hali ve tasa durumu kendini gösterebilir. Eklem ağrısı ve vajinal kuruluk üzere kimi semptomlar, adet dönemleriniz durduktan daha sonra da kalıcı hale gelebilir.
Menopoz ve perimenopoza yardımcı olacak ömür stili değişiklikleri nelerdir?
Düzenli ve kaliteli besin tüketmek, antrenman yapmak ve zihinsel sıhhatinize bakmak, perimenopoz ve menopoz sırasındaki semptomlara yardımcı olabilir. Ayrıyeten gelecekte olabildiğince zinde kalmanıza yardımcı olabilir.
Yapılması Gerekenler;
Menopoz ve perimenopoz devrinde ruh hali değişimleri, düşük ruh hali ve telaş olması yaygındır.
Şunları deneyebilirsiniz:
Sıcak basması ve gece terlemesi nasıl hafifçeletilir?
Bunları yapabilirsiniz:
Vajinal kuruluk nasıl hafifçeletilir
Eczaniçin reçetesiz alabileceğiniz vajinal nemlendiriciler yahut kayganlaştırıcılar vardır.
Hangi nemlendiricinin size uygun olduğuna karar vermek için yardım isterseniz bir eczacıyla özel olarak konuşabilirsiniz.
Seks yapıyorsanız ve prezervatif kullanıyorsanız, prezervatiflere ziyan verebileceğinden yağ bazlı kayganlaştırıcı kullanmayın. Su bazlı bir kayganlaştırıcı kullanabilirsiniz.
HRT (hormon replasman tedavisi) yahut hormonal tedavi (kremler, peserler, jel yahut vajinal halkalar) üzere tabibin reçete edebileceği diğer vajinal kuruluk tedavileri de vardır.
Zayıf kemiklere karşı koruma
Şunları deneyebilirsiniz:
Menopoz ve Perimenopoz Tedavisi
Menopoz ve perimenopoz semptomları için ana ilaç tedavisi, düşük düzeylerde olan hormonların yerini alan hormon replasman tedavisidir (HRT).
HRT yapamıyorsanız yahut almamayı tercih ediyorsanız öbür tedaviler de vardır.
Hormon Replasman Tedavisi (HRT)
HRT, birden fazla menopoz ve perimenopozdan geçenler için tesirli bir tedavidir. Hekiminiz sizinle her türlü riski tartışacaktır.
HRT, menopoz periyodunda bedeninizin kendi düzeylerini değiştirmek için östrojen kullanmayı içerir.
HRT’nin farklı çeşitleri ve dozları vardır. Gerçek dozu ve tipi kullanmak ekseriyetle semptomlarınızın güzelleşmesi manasına gelir.
Östrojen şöyle kullanılabilir:
Progesteron şöyle kullanılabilir:
HRT’nin yararları
HRT’nin ana faydası, ateş basması, beyin sisi, eklem ağrıları, ruh hali değişimleri ve vajinal kuruluk dahil olmak üzere birden fazla menopoz ve perimenopoz semptomlarının hafifçeletilmesine yardımcı olabilmesidir.
Sıcak basması yahut gece terlemesi çoklukla birkaç hafta ortasında düzelir. Ruh hali değişiklikleri ve vajinal kuruluk üzere başka semptomların güzelleşmesi birkaç ay sürebilir.
HRT almak, osteoporoz ve kalp hastalığı dahil olmak üzere hormonla ilgili sıhhat sıkıntıları riskinizi de azaltabilir.
HRT’nin Riskleri
HRT’nin riskleri küçüktür ve ekseriyetle faydalarından daha ağır basar.
HRT ile ilgileniyorsanız, hekiminiz yahut hemşireniz riskleri sizinle riskleri tartışabilir.
Azalmış cinsel istek için testosteron jeli
HRT, cinsel dürtünüzü geri kazanmanıza yardımcı şayet olmazsa, size bir testosteron jeli yahut kremi önerilebilir. Cinsel dürtü, ruh hali ve güç düzeylerini güzelleştirmeye yardımcı olabilir.
Testosteron yumurtalıklar tarafınca üretilir ve düzeyi ekseriyetle yaşla bir arada düşer.
Şu anda bayanlarda kullanması onaylı değildir, fakat menopozdan daha sonra cinsel isteği geri kazanmaya yardımcı olabileceğini düşünürlerse uzman bir hekim tarafınca reçete edilebilir.
Bunu HRT ile tıpkı anda itimatla kullanabilirsiniz.
Testosteron kullanmanın yan tesirleri yaygın değildir, lakin akne ve istenmeyen tüy büyümesini içerir.
Vajinal kuruluk ve rahatsızlık için östrojen
Menopoz ve perimenopozun bir kararı olarak vajinanız kuru, ağrılı yahut kaşıntılı hale gelebilir.
Vajinal tablet, krem veya halka olarak kullanabileceğiniz östrojen tedavilerini reçete ile alabilirsiniz. Bu hem de menopoz ve perimenopozun niye olduğu idrar semptomlarını da güzelleştirebilir, mesela idrar yaparken rahatsızlık hissi.
Vajinal östrojen tedavileri kan dolaşımınıza girmez ve sadece bedenin onları koyduğunuz kısmında çalışır. Bu ilaçları uzun müddet kullanabilirsiniz. Belirtiler ekseriyetle onları kullanmayı bıraktığınızda geri gelir.
Hormon Dışı İlaçlar
Semptomlarınız hayatınız üzerinde büyük bir tesire sahipse ve HRT alamıyorsanız yahut almamayı seçiyorsanız, hormon dışı tedaviler vardır.
Sıcak basması ve gece terlemesi
Sıcak basması ve gece terlemesine yardımcı olabilecek birtakım bitkisel eserler vardır.
Bunlar şunları içerir:
Black Cohosh (Karayılan Otu)
Black Cohosh’un (Karayılan otu), Amerikan yerlileri ve birinci yerleşimciler tarafınca alternatif ilaç olarak kullanılmasının uzun bir tarihi vardır. Temel olarak ağrılı adet devirleri, menopoza bağlı sıkıntıları tedavi etmekte kullanılırdı. Sarı kantaron ile bir arada kullanması, ateş basmalar ve öbür menopoz meselelerine âlâ geldiği kanıtlanmıştır. Bitki glikozitler, isoferulic asitleri ve bitkisel bazlı östrojenler içerir.
Menopoz semptomları gösteren bayanlar üzerinde yapılan 120 değişik klinik çalışmasında, karayılan otunun, ateş basması probleminde, Prozac isimli anti depresandan hayli daha tesirli olduğu gözlemlenmiştir.
• En ünlü çalışma, 1982 yılında, 629 bayanın 6-8 hafta mühletle 80 mg. Karayılan otu kullanımı ile ilgili yapılan açık bir çalışmaydı. Bayanların %80’inden birçok, ateş basması, terleme, başağrısı, vertigo, çarpıntı, irritabilite, uyku problemleri ve depresyon üzere pek fazlaca menopoz semptomlarında düzgünleşme deneyimlediler. çabucak sonrasında, histerektomi geçirmiş tek yumurtalığı olan 40 yaş altı 60 bayan üzerine odaklanarak bir öteki çalışma yapılmıştır. Kelam konusu bayanlara, ya kayayılan otu ya da östrojen/östrojen-progestron kombinasyonu terapisi yapılmıştır. Hormon desteği daha güzel sonuçlar gösterdiyse de, çalışmada, karayılan otunun histerektomi ameliyatı daha sonrası için en uygun alternatif terapi olduğu istikametinde karar kılınmıştır.
• Almanya Sıhhat Bakanlığının bitkisel preparatların hazırlanması ve ruhsatlandırılmasından sorumlu E komitesi, Black Cohosh’un menopoz semptomları ve menstürasyon sıkıntılarına karşı kullanmasını onaylamıştır ve 6 aylık kür biçiminde alımını önermiştir.
• Kuzey Amerika Menopoz Birliği, karayılan otunun, orta kuvvetteki menopoz semptomları üstündeki en uygun reçetesiz tedavi olduğu görüşünde birleşmişlerdir lakin, bu bitkinin göğüs kanserli bayanlardaki kullanmasının güvenliğinin net olmadığını da vurgulamışlardır.
Maca Extract – Maka kökü (Peru Ginsengi)
Peru Ginsengi ismi olarak bilinen maca kökü dışarıdan bakıldığında şalgam yahut turp köküne benzeri. Maca kökleri; demir, potasyum, kalsiyum, iyot, magnezyum, lifler, proteinler, doğal şeker, çinko, B1, B12 üzere vitaminler ve yağ asitleri içerir.
Adınan da anlaşılacağı üzere Red Clover (kızılyonca), yonca familyasından gelir. Otsu nitelikler taşıyan epeyce yıllıklı bir bitkidir. Kızılyonca tohumları ve ekstresini içeren çiçekler açar. Değişiktir ki, yapraklarının rengi kırmızı değil lakin, koyu pembedir.
Çalışmalar, bitki ekstresinin isoflavonlar içerdiğini göstermiştir. İsoflavonlar,vücutta ostrojenmiş üzere davranan bitki kimyasallarıdır. Bu, menopoz yaşayan, ve kalp problemleri ya da osteoporozdan muzdarip bayanlar için hayli güzel bir haberdir. Araştırmacılar, kızılyoncada bulunanlar üzere isoflavonların ostrojen gibisi tesirleri yüzünden ; menopoz belirtileri olan ateş basması ve gece terlemelerine deva olabileceğini düşünmektedirler. Menopozlu bayanların deneyimledikleri ağrılar, ateş basmaları üzere tecrübeler, denetim altına alınabilir.
Red Clover destekleri kullanmak, bitkinin isoflovan taklidi yapmasından dolayı, kemik kaybını önlerken bir yandan da kemik yoğunluğunun artmasına yardım edebilir. arttırır. 2007 yılında”Phytotherapy Research” de yayınlanan bir çalışma, bir hafta evvel ovariektomi geçirmiş fareler üzerinde kızılyonca tesirlerini araştırmıştır. Ameliyattan daha sonra araştırmacılar farelere 14 hafta boyunca günde 20-40 mg. kızılyoca isoflavonları verdiler. Tedavi, hayvanlardaki kemik kaybını kıymetli ölçüde azalttı.
Passiflora Extract (Çarkıfelek bitkisi)
Rahatlatıcı tesiri ile tanınan passiflora (çarkıfelek) bitkisi uykusuzluk, gerilim, adet görme ve menapoz devrindeki ruhsal düşünce ve gerginlik üzere şikayetleri olan şahıslar tarafınca kullanılır. Emniyetli kaynaklara nazaran, passifloranın kullanım alanlarını pahalandırmak için daha fazla araştırmaya gereksinim vardır. bir daha de yapılan birtakım araştırmalar passifloranın uykusuzluk ve korkuyu gidermeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Örneğin bu bitkinin, beyindeki gama-aminobütirik asit (GABA) düzeyini artırdığı gözlemlenmiştir. Bu bileşik beyin aktivitesini düşürerek rahatlamaya ve daha güzel bir uykuya yardımcı olabilir.
Glycine Max Extract (Soya fasülyesi)
Soya, içerdiği besin unsurları ile asrın şahane bitkisi olarak kabul edilmektedir. Soya bir baklagil bitkisidir. Köklerindeki nodozitelerinde Rhizobium (Bradyrhizobium) japonicum
batkerisi ile ortak hayat kararı hem kendi gereksinimi olan azotu karşılar hemde kendisinden daha sonraki bitkiye azotca güçlü bir tarla bırakır [1]. Soya, fıstık ve nohut üzere öbür baklagiller ile birlikte izoflavon denen bir bileşik kümesi içerir.[24] Soya, izoflavon sınıfına dahil edilen genistein ve diadzein denen iki bileşik barındırır ve bu bileşikler fitoöstrojen olarak sınıflandırılır.[25] Fitoöstrojenler göğüslü hayvanlarda östrojeni taklit eden özellikler gösterebilir. Bu, soyanın kadınlaştırıcı tesirleri olabileceğine dair telaşlar doğurmaktadır.[25] Fakat doğal fitoöstrojenler, östrojenin tersine östrojen reseptörlerinde direkt agonist olarak tesir etmek yerine seçici östrojen reseptör modülatörü olma (SARM’lar gibi) özelliği gösterirler.[26] Olağan tüketim şartları altında soyanın bir bireyde fizyolojik değişikliklere yol açabileceği düşünülmemektedir.[27] 2010 tarihindeki bir araştırma, soya tüketiminin yahut izoflavon desteği kullanmanın erkek bireylerin testosteron ve östrojen oranlarında bir değişikliğe yol açmadığını ortaya koymuştur.[28] Soya tüketimi ayrıyeten sperm kalitesinde değişikliklere niye olmamaktadır.[25]
Kaynaklar:
[1]. Anonim. Kahramanmaraş Tarım Vilayet Müdürlüğü, Proje ve İstatistik Müd.Raporları 1995.
Sarı kantaron (Hypericum perforatum), Kılıç otu, Mayasıl otu ve Koyunkıran olarak da bilinir, sarı kantarongiller (Hypericaceae) familyasına dahil bir bitki çeşididir. Bitki eski Yunan ve Roma medeniyetleri vaktinde berbat büyülere karşı hami olarak ünlenmiştir [1].
Hiperisin ve psödohiperisin üzere bileşikler bitkinin %0.05-0.3 ünü oluşturan karakteristik bileşenleridir. Bunun yanında bitkide %0.9-5.0 oranında hiperforin ve adhiperforin ile yaklaşık %4 kadar çeşitli flavonoid türevi bileşikler bulunmaktadır.
yavaşça ve orta şiddete depresyonlarda alternatif bir antidepresan ilaç olarak önerilmektedir. Bu husustaki biroldukca otoriteler bu bitkiyi bilhassa menapozun oluşturduğu ruhsal bozuklukları önlemek için uygun bir bitki olarak görmektedir [2]. Antidepresan özelliği hayvan deneylerinde ve çeşitli klinik deneylerde kanıtlanmıştır. Ayrıyeten, alkol, sigara, nikotin ve kafein üzere hususlarla oluşan bağımlılıkların tedavisinde yararlı olabileceğini gösteren deher neysel ispatlar bulunmaktadır.
Bitkinin gece beynin pineal bezinden melatonin salınımını artırarak uykuyu kuvvetlendirdiği bildirilmiştir. Bir çalışma bitkinin düşünsel ağırlaşmayı artırdığı, kavrama yeteneğini geliştirdiğini rapor etmiştir [3]. Lakin bu tesir kuramsaldır.
Antiviral ve antibakteriyel tesirleri vardır. Bileşenlerinden olan hiperisinin AIDS hastalığının etkeni olan HIV virüsünün de ortalarında olduğu çeşitli virüslere karşı aktifliği deher neysel olarak kanıtlanmıştır.
Yapılan araştırmalar kararı cilt hastalıklarına faydalı tesiri olduğu kanıtlanmıştır.
Antienflamatuvar tesiri vardır.
Derinin melanin kaybı ile birlikte giden ve kısmi renk bozuklukları ile karakterize vitiligonun tedavisinde yardımcıdır.
Biroldukca antienflamatuvar ilaçtan farklı olarak mide üzerinde olumsuz tesirlerinin bulunmadığı, hatta ülser tedavisinde de tesirli olduğu rapor edilmiştir.
Halk içinde ishal tedavisinde, romatizmal ağrıların tedavisinde, çocukların gece işemelerinde, gut hastalığının tedavisinde kullanılmıştır.
Halk içinde sarılık hastalığına karşı ve yara uygunlaştırıcı olarak kullanılmıştır, bu tesirleri deher neysel olarak da kanıtlanmıştır.
Bitki hakkındaki ağır araştırmalar hala sürmektedir.
İçeriği, kan basıncını etkileyen bir unsur olan “tyramine”‘i yok eden/azaltan monoamine oxidase proteinini bloke edebildiği için “tyramine” bir anda fazlaca fazlalaşabilir, bu da yüksek tansiyona yol açabilir. Yani yüksek tansiyon sorunu olanlar katiyetle kullanımınlar.
Açık ciltli bireylerde bitki kullanması sırasında ışığa karşı hassasiyet oluştuğu için ışıklı ortamlardan sakınmaları önerilir.
Kaynaklar:
[1] Baytop T. Geçmişte ve Günümüzde Türkiye’de Bitkilerle Tedavi, Nobel Kitapevi, İstanbul, 1999.
[2] Ernst E. Hypericum: The Genus Hypericum, Taylor & Francis, London, 2003
[3] Öztürk Y. Testing the antidepressive effects on animal models with the special reference of Hypericum. Pharmacopsychiatry 30(Suppl), 125-128, 1997.
Ruh hali belirtileri
Depresyon yahut anksiyete teşhisi konduysanız, antidepresanlar duygudurum belirtilerine yardımcı olabilir.
Bilişsel davranışçı terapi (CBT)
Bilişsel davranışçı terapi (CBT), aşağıdakilere yardımcı olabilecek bir konuşma terapisidir:
Menopoz yahut perimenopoz semptomlarınız için tedavi görüyorsanız, 3 ay daha sonra bir takip incelemesi için HRT’nizi reçete eden doktora yahut hemşireye geri dönmeniz gerekecektir.
Siz ve hekiminiz yahut hemşireniz tedavinizin sizin için yeterli sonuç verdiği konusunda hemfikir olduğunuzda, onları yılda bir defa görmeniz gerekecektir.
İncelemeleriniz sırasında hekiminiz yahut hemşireniz şunları yapabilir:
HRT almaya devam etmeyi seçebilirsiniz. HRT’nizi yazan hekim yahut hemşire sizinle yararları ve riskleri tartışabilir, bu biçimdece sizin için neyin yanlışsız olduğuna karar verebilirsiniz.
HRT’yi gereksiniminiz olduğu sürece alabilirsiniz. Bunu, yıllık incelemenizde hekiminiz yahut hemşirenizle tartışabilirsiniz.
Tamamlayıcı ve alternatif tedaviler
Bitkisel ilaçlar ve birleşik biyo-özdeş (“doğal”) hormonlar üzere tamamlayıcı ve alternatif tedaviler, menopoz yahut perimenopoz semptomları için kullanılabilir.
Kırmızı yonca ve karayılan otu bitkisel ilaçlardır ve yapılan son çalışmalarda işe yaradıklarına dair kuvvetli deliller mevcuttur.
Perimenopoz, adet dönemleriniz büsbütün durmadan evvel semptomların başladığı vakit dilimidir. 12 ay boyunca adet görmediğinizde menopoza girmiş olursunuz.
Menopoz ve perimenopoz, anksiyete, ruh hali değişimleri, beyin sisi, sıcak basması ve sistemsiz periyotlar üzere semptomlara niye olabilir. Bu semptomlar, adet döngüleriniz durmadan yıllar evvel başlayabilir ve ondan sonrasındasında devam edebilir. Menopoz ve perimenopoz semptomları, insan münasebetleri ve iş hayatınız dahil olmak üzere hayatınız üzerinde büyük bir tesire sahip olabilir. Bu olumsuz semptomları azaltmak için yapabileceğiniz şeyler var. Eksik hormonların yerini alabilecek ve semptomlarınızı hafifçeletmeye yardımcı olabilecek medikal ilaçlar ve bitkisel eserler mevcuttur.
Menopoz ve perimenopozun yaygın semptomları
Menopoz ve perimenopoz semptomları, ilgiler, toplumsal ömür, aile hayatı ve iş hayatı üzere günlük hayatınızı olumsuz etkileyebilecek düzeye gelebilir. Bu semptomlar kadınlar içinde farklılık gösterebilir. Birkaç semptomunuz olabilir yahut hiç olmayabilir. Perimenopoz periyodunda semptomlar çoklukla adet dönemleriniz durmadan aylar yahut yıllar evvel başlar.
Adet dönemlerinizdeki değişiklikler
Perimenopozun birinci belirtisi, her vakit olmasa da çoklukla adetlerinizin olağan tertibindeki değişikliktir. Bu devrin sonunda adet görmeyi büsbütün bırakacaksınız ve menopoz devrine girmiş olursunuz.
Ruh sıhhati belirtileri
Menopoz ve perimenopozun yaygın zihinsel sıhhat semptomları şunları içerir :
-Düşük ruh hali, dert, ruh hali değişiklikleri ve düşük benlik hürmeti üzere ruh halinizdeki değişiklikler
– Hafıza yahut konsantrasyon meseleleri (beyin sisi)
Fiziksel belirtiler
Menopoz ve perimenopozun yaygın fizikî semptomları şunları içerir:
-Yüzünüzde, boynunuzda ve göğsünüzde baş dönmesine niye olabilecek ani sıcak basması
-Gece terlemelerinin bir kararı olabilecek ve gün ortasında yorgun ve hudutlu hissetmenize niye olabilecek uyku zorluğu
-Çarpıntı, kalp atışlarınızın birdenbire daha besbelli hale gelmesi
-Normalden daha makûs olan baş ağrıları ve migren
-Kas ağrıları ve eklem ağrıları
-Değişen beden hali ve kilo alımı
-Kuru ve kaşıntılı cilt üzere cilt değişiklikleri
-Azaltılmış cinsel dürtü (Libido kaybı)
-Cinsel ilgi sırasında vajinal kuruluk ve ağrı, kaşıntı yahut rahatsızlık
-yenidenlayan idrar yolu enfeksiyonları (İYE)
Belirtiler ne kadar sürer?
Semptomlar aylar yahut yıllar sürebilir ve vakit içinde derecesi değişebilir. Örneğin, sıcak basması, gece terlemeleri gerilerken düşük ruh hali ve tasa durumu kendini gösterebilir. Eklem ağrısı ve vajinal kuruluk üzere kimi semptomlar, adet dönemleriniz durduktan daha sonra da kalıcı hale gelebilir.
Menopoz ve perimenopoza yardımcı olacak ömür stili değişiklikleri nelerdir?
Düzenli ve kaliteli besin tüketmek, antrenman yapmak ve zihinsel sıhhatinize bakmak, perimenopoz ve menopoz sırasındaki semptomlara yardımcı olabilir. Ayrıyeten gelecekte olabildiğince zinde kalmanıza yardımcı olabilir.
Yapılması Gerekenler;
- Düzenli uyku rutinlerini sürdürerek kucak dolusu dinlenin
- Sağlıklı diyetle beslen
- Kemikleri sağlıklı tutmak için süt, yoğurt ve lahana üzere kalsiyum açısından güçlü yiyecekler yiyin
- Düzenli idman yapın, yürüme, koşma yahut dans etme üzere ayaklarınızın ve bacaklarınızın yükünüzü desteklediği tartı taşıyan aktiviteler yapmayı deneyin.
- Yoga, tai chi yahut meditasyon üzere rahatlatıcı şeyler yapın
- Aile, arkadaşlar yahut meslektaşlar üzere tıpkı şeyi yaşayan öteki beşerlerle konuşun
- Bitkisel destekleri yahut tamamlayıcı ilaçları almadan evvel bir hekimle konuşun
- Sigara içmeyin
- Önerilen alkol limitinden çoksını içmeyin
Menopoz ve perimenopoz devrinde ruh hali değişimleri, düşük ruh hali ve telaş olması yaygındır.
Şunları deneyebilirsiniz:
- kucak kucak dinlenin
- Düzenli antrenmanlar yapın
- Rahatlatıcı aktiviteler yapın (Yoga vs.)
Sıcak basması ve gece terlemesi nasıl hafifçeletilir?
Bunları yapabilirsiniz:
- hafifçe giysiler giyin
- Yatak odanızı geceleri serin tutun
- Soğuk bir duş alın, vantilatör kullanın yahut soğuk bir içecek için
- Stres düzeyinizi azaltmaya çalışın
- Baharatlı yiyecekler, kafein, sıcak içecekler, sigara ve alkol üzere potansiyel tetikleyicilerden kaçının yahut azaltın
- Düzenli idmanlar yapın
- Fazla kilonuz var ise kilo verin
Vajinal kuruluk nasıl hafifçeletilir
Eczaniçin reçetesiz alabileceğiniz vajinal nemlendiriciler yahut kayganlaştırıcılar vardır.
Hangi nemlendiricinin size uygun olduğuna karar vermek için yardım isterseniz bir eczacıyla özel olarak konuşabilirsiniz.
Seks yapıyorsanız ve prezervatif kullanıyorsanız, prezervatiflere ziyan verebileceğinden yağ bazlı kayganlaştırıcı kullanmayın. Su bazlı bir kayganlaştırıcı kullanabilirsiniz.
HRT (hormon replasman tedavisi) yahut hormonal tedavi (kremler, peserler, jel yahut vajinal halkalar) üzere tabibin reçete edebileceği diğer vajinal kuruluk tedavileri de vardır.
Zayıf kemiklere karşı koruma
Şunları deneyebilirsiniz:
- Ayaklarınızın ve bacaklarınızın yükünüzü desteklediği tartı kaldırma idmanları (yürüme, koşma yahut dans etme gibi) ve direnç idmanları (mesela tartı kullanma) dahil olmak üzere tertipli olarak antrenman yapın
- bol bol meyve, zerzevat ve süt, yoğurt ve lahana üzere kalsiyum kaynakları içeren sağlıklı bir diyet yapın
- Cildinizi güneş ışığına maruz bırakmalısınız, bu durum kemiklerinizin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilecek D vitamini üretimini tetikler.
- D vitamini desteği alın
- Sigarayı bırakın ve alkolü azaltın
Menopoz ve Perimenopoz Tedavisi
Menopoz ve perimenopoz semptomları için ana ilaç tedavisi, düşük düzeylerde olan hormonların yerini alan hormon replasman tedavisidir (HRT).
HRT yapamıyorsanız yahut almamayı tercih ediyorsanız öbür tedaviler de vardır.
Hormon Replasman Tedavisi (HRT)
HRT, birden fazla menopoz ve perimenopozdan geçenler için tesirli bir tedavidir. Hekiminiz sizinle her türlü riski tartışacaktır.
HRT, menopoz periyodunda bedeninizin kendi düzeylerini değiştirmek için östrojen kullanmayı içerir.
HRT’nin farklı çeşitleri ve dozları vardır. Gerçek dozu ve tipi kullanmak ekseriyetle semptomlarınızın güzelleşmesi manasına gelir.
Östrojen şöyle kullanılabilir:
- Cilt yamaları
- Cilde uygulanan bir jel yahut sprey
- İmplantlar
- Tabletler
Progesteron şöyle kullanılabilir:
- Yamalar, östrojen ile kombine bir yamanın modülü olarak
- RİA (rahim içi sistem)
- Tabletler
HRT’nin yararları
HRT’nin ana faydası, ateş basması, beyin sisi, eklem ağrıları, ruh hali değişimleri ve vajinal kuruluk dahil olmak üzere birden fazla menopoz ve perimenopoz semptomlarının hafifçeletilmesine yardımcı olabilmesidir.
Sıcak basması yahut gece terlemesi çoklukla birkaç hafta ortasında düzelir. Ruh hali değişiklikleri ve vajinal kuruluk üzere başka semptomların güzelleşmesi birkaç ay sürebilir.
HRT almak, osteoporoz ve kalp hastalığı dahil olmak üzere hormonla ilgili sıhhat sıkıntıları riskinizi de azaltabilir.
HRT’nin Riskleri
HRT’nin riskleri küçüktür ve ekseriyetle faydalarından daha ağır basar.
HRT ile ilgileniyorsanız, hekiminiz yahut hemşireniz riskleri sizinle riskleri tartışabilir.
Azalmış cinsel istek için testosteron jeli
HRT, cinsel dürtünüzü geri kazanmanıza yardımcı şayet olmazsa, size bir testosteron jeli yahut kremi önerilebilir. Cinsel dürtü, ruh hali ve güç düzeylerini güzelleştirmeye yardımcı olabilir.
Testosteron yumurtalıklar tarafınca üretilir ve düzeyi ekseriyetle yaşla bir arada düşer.
Şu anda bayanlarda kullanması onaylı değildir, fakat menopozdan daha sonra cinsel isteği geri kazanmaya yardımcı olabileceğini düşünürlerse uzman bir hekim tarafınca reçete edilebilir.
Bunu HRT ile tıpkı anda itimatla kullanabilirsiniz.
Testosteron kullanmanın yan tesirleri yaygın değildir, lakin akne ve istenmeyen tüy büyümesini içerir.
Vajinal kuruluk ve rahatsızlık için östrojen
Menopoz ve perimenopozun bir kararı olarak vajinanız kuru, ağrılı yahut kaşıntılı hale gelebilir.
Vajinal tablet, krem veya halka olarak kullanabileceğiniz östrojen tedavilerini reçete ile alabilirsiniz. Bu hem de menopoz ve perimenopozun niye olduğu idrar semptomlarını da güzelleştirebilir, mesela idrar yaparken rahatsızlık hissi.
Vajinal östrojen tedavileri kan dolaşımınıza girmez ve sadece bedenin onları koyduğunuz kısmında çalışır. Bu ilaçları uzun müddet kullanabilirsiniz. Belirtiler ekseriyetle onları kullanmayı bıraktığınızda geri gelir.
Hormon Dışı İlaçlar
Semptomlarınız hayatınız üzerinde büyük bir tesire sahipse ve HRT alamıyorsanız yahut almamayı seçiyorsanız, hormon dışı tedaviler vardır.
Sıcak basması ve gece terlemesi
Sıcak basması ve gece terlemesine yardımcı olabilecek birtakım bitkisel eserler vardır.
Bunlar şunları içerir:
- Black Cohosh (Karayılan Otu)
- Maca Extract – Maka kökü (Peru Ginsengi)
- Red Clover Extract (Kırmızı Yonca – Kızılyonca Özü)
- Passiflora Extract (Çarkıfelek bitkisi)
- Glycine Max Extract (Soya fasülyesi)
- St. John’s Wort Extract (Sarı Kantaron Otu)
Black Cohosh (Karayılan Otu)
Black Cohosh’un (Karayılan otu), Amerikan yerlileri ve birinci yerleşimciler tarafınca alternatif ilaç olarak kullanılmasının uzun bir tarihi vardır. Temel olarak ağrılı adet devirleri, menopoza bağlı sıkıntıları tedavi etmekte kullanılırdı. Sarı kantaron ile bir arada kullanması, ateş basmalar ve öbür menopoz meselelerine âlâ geldiği kanıtlanmıştır. Bitki glikozitler, isoferulic asitleri ve bitkisel bazlı östrojenler içerir.
Menopoz semptomları gösteren bayanlar üzerinde yapılan 120 değişik klinik çalışmasında, karayılan otunun, ateş basması probleminde, Prozac isimli anti depresandan hayli daha tesirli olduğu gözlemlenmiştir.
• En ünlü çalışma, 1982 yılında, 629 bayanın 6-8 hafta mühletle 80 mg. Karayılan otu kullanımı ile ilgili yapılan açık bir çalışmaydı. Bayanların %80’inden birçok, ateş basması, terleme, başağrısı, vertigo, çarpıntı, irritabilite, uyku problemleri ve depresyon üzere pek fazlaca menopoz semptomlarında düzgünleşme deneyimlediler. çabucak sonrasında, histerektomi geçirmiş tek yumurtalığı olan 40 yaş altı 60 bayan üzerine odaklanarak bir öteki çalışma yapılmıştır. Kelam konusu bayanlara, ya kayayılan otu ya da östrojen/östrojen-progestron kombinasyonu terapisi yapılmıştır. Hormon desteği daha güzel sonuçlar gösterdiyse de, çalışmada, karayılan otunun histerektomi ameliyatı daha sonrası için en uygun alternatif terapi olduğu istikametinde karar kılınmıştır.
• Almanya Sıhhat Bakanlığının bitkisel preparatların hazırlanması ve ruhsatlandırılmasından sorumlu E komitesi, Black Cohosh’un menopoz semptomları ve menstürasyon sıkıntılarına karşı kullanmasını onaylamıştır ve 6 aylık kür biçiminde alımını önermiştir.
• Kuzey Amerika Menopoz Birliği, karayılan otunun, orta kuvvetteki menopoz semptomları üstündeki en uygun reçetesiz tedavi olduğu görüşünde birleşmişlerdir lakin, bu bitkinin göğüs kanserli bayanlardaki kullanmasının güvenliğinin net olmadığını da vurgulamışlardır.
Maca Extract – Maka kökü (Peru Ginsengi)
Peru Ginsengi ismi olarak bilinen maca kökü dışarıdan bakıldığında şalgam yahut turp köküne benzeri. Maca kökleri; demir, potasyum, kalsiyum, iyot, magnezyum, lifler, proteinler, doğal şeker, çinko, B1, B12 üzere vitaminler ve yağ asitleri içerir.
- Maca bitkisi doğal afrodizyak tesiri yaparak cinsel performansı artırır ve sperm kalitesini artırdığı belirlenmiştir.
- Menopoz belirtilerini düzeltmeye yardımcı olur.
- Kadınlarda, uykusuzluk, kuruluk değişken ruh hali ve sonluluk üzere semptomları hafifçeletmektedir.
- Osteoporoz üzere kemik sıhhatinin korunmasına yardımcı olmaktadır.
- Menopoz devrindeki depresyon belirtilerini ve anksiyete azaltarak zihinsel ve ruh halini düzeltmektedir.
- Enerji verir, dayanıklığı artırır, yorgunluk ve halsizliği giderir, bedenin istikrar bulmasını sağlar.
Adınan da anlaşılacağı üzere Red Clover (kızılyonca), yonca familyasından gelir. Otsu nitelikler taşıyan epeyce yıllıklı bir bitkidir. Kızılyonca tohumları ve ekstresini içeren çiçekler açar. Değişiktir ki, yapraklarının rengi kırmızı değil lakin, koyu pembedir.
Çalışmalar, bitki ekstresinin isoflavonlar içerdiğini göstermiştir. İsoflavonlar,vücutta ostrojenmiş üzere davranan bitki kimyasallarıdır. Bu, menopoz yaşayan, ve kalp problemleri ya da osteoporozdan muzdarip bayanlar için hayli güzel bir haberdir. Araştırmacılar, kızılyoncada bulunanlar üzere isoflavonların ostrojen gibisi tesirleri yüzünden ; menopoz belirtileri olan ateş basması ve gece terlemelerine deva olabileceğini düşünmektedirler. Menopozlu bayanların deneyimledikleri ağrılar, ateş basmaları üzere tecrübeler, denetim altına alınabilir.
Red Clover destekleri kullanmak, bitkinin isoflovan taklidi yapmasından dolayı, kemik kaybını önlerken bir yandan da kemik yoğunluğunun artmasına yardım edebilir. arttırır. 2007 yılında”Phytotherapy Research” de yayınlanan bir çalışma, bir hafta evvel ovariektomi geçirmiş fareler üzerinde kızılyonca tesirlerini araştırmıştır. Ameliyattan daha sonra araştırmacılar farelere 14 hafta boyunca günde 20-40 mg. kızılyoca isoflavonları verdiler. Tedavi, hayvanlardaki kemik kaybını kıymetli ölçüde azalttı.
Passiflora Extract (Çarkıfelek bitkisi)
Rahatlatıcı tesiri ile tanınan passiflora (çarkıfelek) bitkisi uykusuzluk, gerilim, adet görme ve menapoz devrindeki ruhsal düşünce ve gerginlik üzere şikayetleri olan şahıslar tarafınca kullanılır. Emniyetli kaynaklara nazaran, passifloranın kullanım alanlarını pahalandırmak için daha fazla araştırmaya gereksinim vardır. bir daha de yapılan birtakım araştırmalar passifloranın uykusuzluk ve korkuyu gidermeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Örneğin bu bitkinin, beyindeki gama-aminobütirik asit (GABA) düzeyini artırdığı gözlemlenmiştir. Bu bileşik beyin aktivitesini düşürerek rahatlamaya ve daha güzel bir uykuya yardımcı olabilir.
Glycine Max Extract (Soya fasülyesi)
Soya, içerdiği besin unsurları ile asrın şahane bitkisi olarak kabul edilmektedir. Soya bir baklagil bitkisidir. Köklerindeki nodozitelerinde Rhizobium (Bradyrhizobium) japonicum
batkerisi ile ortak hayat kararı hem kendi gereksinimi olan azotu karşılar hemde kendisinden daha sonraki bitkiye azotca güçlü bir tarla bırakır [1]. Soya, fıstık ve nohut üzere öbür baklagiller ile birlikte izoflavon denen bir bileşik kümesi içerir.[24] Soya, izoflavon sınıfına dahil edilen genistein ve diadzein denen iki bileşik barındırır ve bu bileşikler fitoöstrojen olarak sınıflandırılır.[25] Fitoöstrojenler göğüslü hayvanlarda östrojeni taklit eden özellikler gösterebilir. Bu, soyanın kadınlaştırıcı tesirleri olabileceğine dair telaşlar doğurmaktadır.[25] Fakat doğal fitoöstrojenler, östrojenin tersine östrojen reseptörlerinde direkt agonist olarak tesir etmek yerine seçici östrojen reseptör modülatörü olma (SARM’lar gibi) özelliği gösterirler.[26] Olağan tüketim şartları altında soyanın bir bireyde fizyolojik değişikliklere yol açabileceği düşünülmemektedir.[27] 2010 tarihindeki bir araştırma, soya tüketiminin yahut izoflavon desteği kullanmanın erkek bireylerin testosteron ve östrojen oranlarında bir değişikliğe yol açmadığını ortaya koymuştur.[28] Soya tüketimi ayrıyeten sperm kalitesinde değişikliklere niye olmamaktadır.[25]
Kaynaklar:
[1]. Anonim. Kahramanmaraş Tarım Vilayet Müdürlüğü, Proje ve İstatistik Müd.Raporları 1995.
- ^ “Soy isoflavones”. Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis. 2016. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2016.
- ^ a b c Messina, Mark (2010). “Soybean isoflavone exposure does not have feminizing effects on men: A critical examination of the clinical evidence”. Fertility and Sterility. 93 (7). ss. 2095-2104. doi:10.1016/j.fertnstert.2010.03.002. PMID 20378106.
- ^ Oseni, T; Patel, R; Pyle, J; Jordan, VC (2008). “Selective Estrogen Receptor Modulators and Phytoestrogens”. Planta Med. 74 (13). ss. 1656-65. doi:10.1055/s-0028-1088304. PMC 2587438 $2. PMID 18843590.
- ^ Mitchell, Julie H.; Cawood, Elizabeth; Kinniburgh, David; Provan, Anne; Collins, Andrew R.; Irvine, D. Stewart (Haziran 2001). “Effect of a Phytoestrogen Food Supplement on Reproductive Health in Olağan Males”. Clinical Science. 100 (6). ss. 613-18. doi:10.1042/CS20000212. PMID 11352776.
- ^ Hamilton-Reeves, Jill M.; Vazquez, Gabriela; Duval, Sue J.; Phipps, William R.; Kurzer, Mindy S.; Messina, Mark J. (2010). “Clinical studies show no effects of soy protein or isoflavones on reproductive hormones in men: Results of a meta-analysis”. Fertility and Sterility. 94 (3). ss. 997-1007. doi:10.1016/j.fertnstert.2009.04.038. PMID 19524224.
Sarı kantaron (Hypericum perforatum), Kılıç otu, Mayasıl otu ve Koyunkıran olarak da bilinir, sarı kantarongiller (Hypericaceae) familyasına dahil bir bitki çeşididir. Bitki eski Yunan ve Roma medeniyetleri vaktinde berbat büyülere karşı hami olarak ünlenmiştir [1].
Hiperisin ve psödohiperisin üzere bileşikler bitkinin %0.05-0.3 ünü oluşturan karakteristik bileşenleridir. Bunun yanında bitkide %0.9-5.0 oranında hiperforin ve adhiperforin ile yaklaşık %4 kadar çeşitli flavonoid türevi bileşikler bulunmaktadır.
yavaşça ve orta şiddete depresyonlarda alternatif bir antidepresan ilaç olarak önerilmektedir. Bu husustaki biroldukca otoriteler bu bitkiyi bilhassa menapozun oluşturduğu ruhsal bozuklukları önlemek için uygun bir bitki olarak görmektedir [2]. Antidepresan özelliği hayvan deneylerinde ve çeşitli klinik deneylerde kanıtlanmıştır. Ayrıyeten, alkol, sigara, nikotin ve kafein üzere hususlarla oluşan bağımlılıkların tedavisinde yararlı olabileceğini gösteren deher neysel ispatlar bulunmaktadır.
Bitkinin gece beynin pineal bezinden melatonin salınımını artırarak uykuyu kuvvetlendirdiği bildirilmiştir. Bir çalışma bitkinin düşünsel ağırlaşmayı artırdığı, kavrama yeteneğini geliştirdiğini rapor etmiştir [3]. Lakin bu tesir kuramsaldır.
Antiviral ve antibakteriyel tesirleri vardır. Bileşenlerinden olan hiperisinin AIDS hastalığının etkeni olan HIV virüsünün de ortalarında olduğu çeşitli virüslere karşı aktifliği deher neysel olarak kanıtlanmıştır.
Yapılan araştırmalar kararı cilt hastalıklarına faydalı tesiri olduğu kanıtlanmıştır.
Antienflamatuvar tesiri vardır.
Derinin melanin kaybı ile birlikte giden ve kısmi renk bozuklukları ile karakterize vitiligonun tedavisinde yardımcıdır.
Biroldukca antienflamatuvar ilaçtan farklı olarak mide üzerinde olumsuz tesirlerinin bulunmadığı, hatta ülser tedavisinde de tesirli olduğu rapor edilmiştir.
Halk içinde ishal tedavisinde, romatizmal ağrıların tedavisinde, çocukların gece işemelerinde, gut hastalığının tedavisinde kullanılmıştır.
Halk içinde sarılık hastalığına karşı ve yara uygunlaştırıcı olarak kullanılmıştır, bu tesirleri deher neysel olarak da kanıtlanmıştır.
Bitki hakkındaki ağır araştırmalar hala sürmektedir.
İçeriği, kan basıncını etkileyen bir unsur olan “tyramine”‘i yok eden/azaltan monoamine oxidase proteinini bloke edebildiği için “tyramine” bir anda fazlaca fazlalaşabilir, bu da yüksek tansiyona yol açabilir. Yani yüksek tansiyon sorunu olanlar katiyetle kullanımınlar.
Açık ciltli bireylerde bitki kullanması sırasında ışığa karşı hassasiyet oluştuğu için ışıklı ortamlardan sakınmaları önerilir.
Kaynaklar:
[1] Baytop T. Geçmişte ve Günümüzde Türkiye’de Bitkilerle Tedavi, Nobel Kitapevi, İstanbul, 1999.
[2] Ernst E. Hypericum: The Genus Hypericum, Taylor & Francis, London, 2003
[3] Öztürk Y. Testing the antidepressive effects on animal models with the special reference of Hypericum. Pharmacopsychiatry 30(Suppl), 125-128, 1997.
Ruh hali belirtileri
Depresyon yahut anksiyete teşhisi konduysanız, antidepresanlar duygudurum belirtilerine yardımcı olabilir.
Bilişsel davranışçı terapi (CBT)
Bilişsel davranışçı terapi (CBT), aşağıdakilere yardımcı olabilecek bir konuşma terapisidir:
- Menopoz ve perimenopozun niye olduğu düşük ruh hali ve kaygı
- Sıcak basması ve eklem ağrısı üzere kimi fizikî semptomlar
Menopoz yahut perimenopoz semptomlarınız için tedavi görüyorsanız, 3 ay daha sonra bir takip incelemesi için HRT’nizi reçete eden doktora yahut hemşireye geri dönmeniz gerekecektir.
Siz ve hekiminiz yahut hemşireniz tedavinizin sizin için yeterli sonuç verdiği konusunda hemfikir olduğunuzda, onları yılda bir defa görmeniz gerekecektir.
İncelemeleriniz sırasında hekiminiz yahut hemşireniz şunları yapabilir:
- Belirtilerinizin denetim altında olduğundan emin olun
- Herhangi bir yan tesir ve vajinal kanama hakkında konuşun
- Kilonuzu ve kan basıncınızı denetim edin
- Aldığınız HRT çeşidini gözden geçirin ve gerekli değişiklikleri yapın
HRT almaya devam etmeyi seçebilirsiniz. HRT’nizi yazan hekim yahut hemşire sizinle yararları ve riskleri tartışabilir, bu biçimdece sizin için neyin yanlışsız olduğuna karar verebilirsiniz.
HRT’yi gereksiniminiz olduğu sürece alabilirsiniz. Bunu, yıllık incelemenizde hekiminiz yahut hemşirenizle tartışabilirsiniz.
Tamamlayıcı ve alternatif tedaviler
Bitkisel ilaçlar ve birleşik biyo-özdeş (“doğal”) hormonlar üzere tamamlayıcı ve alternatif tedaviler, menopoz yahut perimenopoz semptomları için kullanılabilir.
Kırmızı yonca ve karayılan otu bitkisel ilaçlardır ve yapılan son çalışmalarda işe yaradıklarına dair kuvvetli deliller mevcuttur.