ekonomarin
Aktif Üye
Şebnem TURHAN
Ekimden bu yana süratli yükselişi ve kırdığı rekor üstüne rekorla Türk Lirası’ndaki kayıptan kendini müdafaaya çalışan yatırımcının da tercihi olan borsa cuma günü olağanüstü bir gün yaşadı. Öğleye kadar yüzde 5 yükselişiyle göz dolduran Borsa İstanbul BİST100 endeksi öğlenden daha sonra sert düşmeye başladı. İki kez endeks bazında devre kesici devreye girdi kapanış ise BİST100 için yüzde 8,52 negatif oldu. Cuma günü tek karışan borsa değildi dolar/TL 17.14 lirayı aşınca Merkez Bankası’ndan beşinci defa direkt satım usulüyle müdahale geldi. Analistler beşinci müdahale daha sonrası 6.5-7 milyar dolarlık satış yaptığını varsayım ediyor Merkez Bankası’nın. Cuma dolar/TL ise 16.42 liradan kapandı. Pekala bugün neler bekliyoruz? Analistler dolar/TL için düzey belirlemeyi bıraktı yalnızca dalgalı seyrin devamını öngörüyor. Yükseliş periyodunda ise Merkez Bankası’nın müdahaleleri görülebilecek. Borsa İstanbul içinse kredili hesaplara dikkat çeken uzmanlar bu hesaplarda teminat açığı doğduğunu gelen ‘margin call’lar ile satışların ve düşüşün devam etmesini bekliyor. Kredili durumlar kapandığında ise bir daha bir üst hareket görülme mümkünlüğü da bulunuyor.
Borsanın 1 aylık getirisi yüzde 23’e indi
Enflasyonun yüzde 30-35 bandına çıkmasının beklendiği TL mevduatın faizinin yüzde 14-15 düzeyinde kaldığı günümüzde varlığını korumak isteyen yatırımcı borsa, altın, döviz ve kripto varlıklara yöneldi. Son 1 ayda yüzde 43 yükselmeyi başaran Borsa İstanbul BİST 100 endeksi cuma öğlenden daha sonraki sert düşüşüyle bir arada 1 aylık TL bazında getirisi yüzde 23’e geriledi. Türkiye’nin dev şirketlerinde haftanın son süreç günü gün içi en yüksek düzeyden kapanıştaki fiyatlara yüzde 15’in üzerinde kayıplar yaşandı. Son devirdeki performansı ile Türk Lirası’ndaki kaybını telafi etmeye çalışan yatırımcının istikametini çevirdiği borsa niye bu biçimdesi sert bir hareket yaptı?
Analistler bunun tek bir sebebi olmadığına dikkat çekerken Türkiye’deki yeni iktisat programının getirdiği belirsizlikler ve atılan adımların enflasyon ve kurdaki tesirlerinin borsaya da yansıdığını lisana getirdi. Türkiye iktisadının bu yıl yüzde 10 düzeyinde büyüyecek olması, ihracatçı şirketlerin ise âlâ performans göstermesine karşın riskin artması, tahvil faizlerinin yükselmesi ve büyük belirsizlik borsada yükselişin de önünü kesti. Öte yandan esasen 2022’de iktisatta de yavaşlama ve yüzde 3-3,5 civarında bir büyümenin gelmesi öngörülüyor.
Somut bir sebep göstermek sıkıntı olsa da bunun yanı sıra son periyottaki bilgi kirliliği de yatırımcıları paniğe sevk etmiş üzere görünüyor. Daima çıkan sermaye denetiminin gelebileceğine yönelik haberler, yapılamadığı ileri sürülen süreçler piyasayı da tasaya sürüklüyor. Bunun yanı sıra analistler her yükselişin bir düzeltme hareketi ile de karşılanacağını belirtirken bu kadar sert düşüşü ise düzeltme olarak yorumlamadıklarının da altını çizdi. Algoritmaların da bu düşüşü tetiklediğini tabir eden analistler düşüşün devamının gelmesini beklemenin de mümkün olduğuna işaret etti.
Dikkat çeken bir öbür nokta ise kredili süreçlerin fazlaca ağır olması. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin eylül ayı bilgilerine göre pay senedi piyasasında kredili süreç hacmi 9.1 milyar lira. Kredi kullanan hesap sayısı ise 29 bin 49 olarak belirlendi. Lakin son periyotta borsadaki süratli yükselişle bir arada bu kredili süreç hacmi ve sayısının da sert bir biçimde arttığı belirtiliyor. Kredili hesaplarda düşüş niçiniyle yaşanan teminat açığı kurumların kredili süreç yapanlara ‘margin call’ ismi verilen açığı kapat davetine yol açıyor. Bu da kredili süreç yapanların bir daha satış yapmasına niye olacak ve bu da zincirleme bir tesir üzere satışın devam etmesine yol açabilecek. Kredili durumların yavaş yavaş temizlenmesinin akabinde ise bir daha bir üst istikamete dönüş beklenebileceğini belirten analistler yatırımcılara da seçici olmaları istikametindeki davetlerini da bir dahalediler.
Süreçlere süreksiz kısıtlamalar geliyor
Aracı kurumlar bugün için hazırlığa dünden başladılar. İntegral Yatırım’dan yapılan açıklamada piyasalarda meydana gelen olağanüstü fiyat hareketliliği niçiniyle yatırımlarınızı korumak ismine pay alım satım süreçlerinizde, süreç limitleri ve kredili süreçlerle ilgili uygulanacak olan süreksiz kısıtlama getirildiği açıklandı. Açıklamada bu kısıtlamalar şöyleki sıralandı: “Kredi limiti bulunmayan yatırımcılarımızın alım limitleri kapatılacaktır. Overall bakiyesi 20.000,-TL altında bulunan kredili yatırımcıların alım limitleri kapatılacaktır. Hesabında kredi karşılığı yüzde 75-100 oranında tek pay teminatında ağırlaşan yatırımcıların taban özkaynak oranı yüzde 50 olarak belirlenmiştir. Uygulama 20.12.2021 tarihinden itibaren 24.12.2021 seans bitimine kadar geçerli olacaktır.”
Margin call nedir?
Margin call borsada yatırımcılara yapılan bir ikaz Türkçe manasıyla ise teminat daveti manasına geliyor. Verilen bilgilere göre şayet bir yatırımcı parasının ve kredili hesabının tümüyle süreç yapıp ziyana uğrarsa konumunu koruyabilmek için belirlenen en düşük marjın yani ziyan etme riskine karşı önlem olarak ayrılmış ölçünün altında kalıyor. Ve bu marjı tamamlaması için aracı kurum davette bulunuyor. Aracı kurumun davetine da margin call deniliyor. Çağrıyı alan yatırımcının marjı kapatmak için süreç yapması gerekiyor şayet yapmazsa aracı kurum yatırımcıya bilgi vermeden süreç yapma hakkına da sahip.
JP Morgan, TL algo süreçleri için aracılığını bitirdi
UBS’in Türk lirası ile ilgili rapor yayımlamayı sonlandırmasının akabinde Türk lirası ile ilgili bir karar da JP Morgan’dan geldi. Kurum, müşterilerine Türk Lirası algo süreçleri için aracılık hizmeti vermeyi sonlandırdı.
Milletlerarası yatırım bankası JP Morgan, son devirdeki oynaklık niçiniyle Türk Lirası cinsi algo süreçleri için hizmetini sonlandırma sonucu aldı. Bankadan müşterilerine gönderilen notta, TL bazlı yeni algoritmik süreçlerin kabul edilmeyeceği belirtilirken, varolan TL algo süreçlerinin de kısa mühlet ortasında sonlandırılması istikametinde davette bulunuldu. Cari durumlar için kâr alımlarının olağan süreç süreçleri dahilinde sürdürüleceği de açıklandı.
Ekimden bu yana süratli yükselişi ve kırdığı rekor üstüne rekorla Türk Lirası’ndaki kayıptan kendini müdafaaya çalışan yatırımcının da tercihi olan borsa cuma günü olağanüstü bir gün yaşadı. Öğleye kadar yüzde 5 yükselişiyle göz dolduran Borsa İstanbul BİST100 endeksi öğlenden daha sonra sert düşmeye başladı. İki kez endeks bazında devre kesici devreye girdi kapanış ise BİST100 için yüzde 8,52 negatif oldu. Cuma günü tek karışan borsa değildi dolar/TL 17.14 lirayı aşınca Merkez Bankası’ndan beşinci defa direkt satım usulüyle müdahale geldi. Analistler beşinci müdahale daha sonrası 6.5-7 milyar dolarlık satış yaptığını varsayım ediyor Merkez Bankası’nın. Cuma dolar/TL ise 16.42 liradan kapandı. Pekala bugün neler bekliyoruz? Analistler dolar/TL için düzey belirlemeyi bıraktı yalnızca dalgalı seyrin devamını öngörüyor. Yükseliş periyodunda ise Merkez Bankası’nın müdahaleleri görülebilecek. Borsa İstanbul içinse kredili hesaplara dikkat çeken uzmanlar bu hesaplarda teminat açığı doğduğunu gelen ‘margin call’lar ile satışların ve düşüşün devam etmesini bekliyor. Kredili durumlar kapandığında ise bir daha bir üst hareket görülme mümkünlüğü da bulunuyor.
Borsanın 1 aylık getirisi yüzde 23’e indi
Enflasyonun yüzde 30-35 bandına çıkmasının beklendiği TL mevduatın faizinin yüzde 14-15 düzeyinde kaldığı günümüzde varlığını korumak isteyen yatırımcı borsa, altın, döviz ve kripto varlıklara yöneldi. Son 1 ayda yüzde 43 yükselmeyi başaran Borsa İstanbul BİST 100 endeksi cuma öğlenden daha sonraki sert düşüşüyle bir arada 1 aylık TL bazında getirisi yüzde 23’e geriledi. Türkiye’nin dev şirketlerinde haftanın son süreç günü gün içi en yüksek düzeyden kapanıştaki fiyatlara yüzde 15’in üzerinde kayıplar yaşandı. Son devirdeki performansı ile Türk Lirası’ndaki kaybını telafi etmeye çalışan yatırımcının istikametini çevirdiği borsa niye bu biçimdesi sert bir hareket yaptı?
Analistler bunun tek bir sebebi olmadığına dikkat çekerken Türkiye’deki yeni iktisat programının getirdiği belirsizlikler ve atılan adımların enflasyon ve kurdaki tesirlerinin borsaya da yansıdığını lisana getirdi. Türkiye iktisadının bu yıl yüzde 10 düzeyinde büyüyecek olması, ihracatçı şirketlerin ise âlâ performans göstermesine karşın riskin artması, tahvil faizlerinin yükselmesi ve büyük belirsizlik borsada yükselişin de önünü kesti. Öte yandan esasen 2022’de iktisatta de yavaşlama ve yüzde 3-3,5 civarında bir büyümenin gelmesi öngörülüyor.
Somut bir sebep göstermek sıkıntı olsa da bunun yanı sıra son periyottaki bilgi kirliliği de yatırımcıları paniğe sevk etmiş üzere görünüyor. Daima çıkan sermaye denetiminin gelebileceğine yönelik haberler, yapılamadığı ileri sürülen süreçler piyasayı da tasaya sürüklüyor. Bunun yanı sıra analistler her yükselişin bir düzeltme hareketi ile de karşılanacağını belirtirken bu kadar sert düşüşü ise düzeltme olarak yorumlamadıklarının da altını çizdi. Algoritmaların da bu düşüşü tetiklediğini tabir eden analistler düşüşün devamının gelmesini beklemenin de mümkün olduğuna işaret etti.
Dikkat çeken bir öbür nokta ise kredili süreçlerin fazlaca ağır olması. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin eylül ayı bilgilerine göre pay senedi piyasasında kredili süreç hacmi 9.1 milyar lira. Kredi kullanan hesap sayısı ise 29 bin 49 olarak belirlendi. Lakin son periyotta borsadaki süratli yükselişle bir arada bu kredili süreç hacmi ve sayısının da sert bir biçimde arttığı belirtiliyor. Kredili hesaplarda düşüş niçiniyle yaşanan teminat açığı kurumların kredili süreç yapanlara ‘margin call’ ismi verilen açığı kapat davetine yol açıyor. Bu da kredili süreç yapanların bir daha satış yapmasına niye olacak ve bu da zincirleme bir tesir üzere satışın devam etmesine yol açabilecek. Kredili durumların yavaş yavaş temizlenmesinin akabinde ise bir daha bir üst istikamete dönüş beklenebileceğini belirten analistler yatırımcılara da seçici olmaları istikametindeki davetlerini da bir dahalediler.
Süreçlere süreksiz kısıtlamalar geliyor
Aracı kurumlar bugün için hazırlığa dünden başladılar. İntegral Yatırım’dan yapılan açıklamada piyasalarda meydana gelen olağanüstü fiyat hareketliliği niçiniyle yatırımlarınızı korumak ismine pay alım satım süreçlerinizde, süreç limitleri ve kredili süreçlerle ilgili uygulanacak olan süreksiz kısıtlama getirildiği açıklandı. Açıklamada bu kısıtlamalar şöyleki sıralandı: “Kredi limiti bulunmayan yatırımcılarımızın alım limitleri kapatılacaktır. Overall bakiyesi 20.000,-TL altında bulunan kredili yatırımcıların alım limitleri kapatılacaktır. Hesabında kredi karşılığı yüzde 75-100 oranında tek pay teminatında ağırlaşan yatırımcıların taban özkaynak oranı yüzde 50 olarak belirlenmiştir. Uygulama 20.12.2021 tarihinden itibaren 24.12.2021 seans bitimine kadar geçerli olacaktır.”
Margin call nedir?
Margin call borsada yatırımcılara yapılan bir ikaz Türkçe manasıyla ise teminat daveti manasına geliyor. Verilen bilgilere göre şayet bir yatırımcı parasının ve kredili hesabının tümüyle süreç yapıp ziyana uğrarsa konumunu koruyabilmek için belirlenen en düşük marjın yani ziyan etme riskine karşı önlem olarak ayrılmış ölçünün altında kalıyor. Ve bu marjı tamamlaması için aracı kurum davette bulunuyor. Aracı kurumun davetine da margin call deniliyor. Çağrıyı alan yatırımcının marjı kapatmak için süreç yapması gerekiyor şayet yapmazsa aracı kurum yatırımcıya bilgi vermeden süreç yapma hakkına da sahip.
JP Morgan, TL algo süreçleri için aracılığını bitirdi
UBS’in Türk lirası ile ilgili rapor yayımlamayı sonlandırmasının akabinde Türk lirası ile ilgili bir karar da JP Morgan’dan geldi. Kurum, müşterilerine Türk Lirası algo süreçleri için aracılık hizmeti vermeyi sonlandırdı.
Milletlerarası yatırım bankası JP Morgan, son devirdeki oynaklık niçiniyle Türk Lirası cinsi algo süreçleri için hizmetini sonlandırma sonucu aldı. Bankadan müşterilerine gönderilen notta, TL bazlı yeni algoritmik süreçlerin kabul edilmeyeceği belirtilirken, varolan TL algo süreçlerinin de kısa mühlet ortasında sonlandırılması istikametinde davette bulunuldu. Cari durumlar için kâr alımlarının olağan süreç süreçleri dahilinde sürdürüleceği de açıklandı.