Burkina Faso’da askerlerin hafta başında idareye el koyması ve akabinde Cumhurbaşkanı Roch Kabore’yi gözaltına alması bölgede son periyotta yaşanan gerginlikler sebebiyle sürpriz olmadı.
Batı Afrika bölgesinde son 17 ay ortasında tam dört darbe gerçekleşti.
Burkina Faso’nun komşu ülkesi olan Mali’de bu müddet ortasında ülkedeki İslamcı militanlar ile çaba edilemediği sebebi öne sürülerek iki farklı askeri müdahale yaşandı.
Burkina Faso’da ise halk, Pazartesi günü yaşanan darbeyi kutlamak için başşehir Vagadugu’da sokaklara döküldü. Reuters haber ajansına bakılırsa kimileri Fransız bayrağını yakarken kimileri da canlı müzik eşliğinde dans etti.
Burkina Faso’da yaşanan darbe ve Kabore’nin nazaranvden alınmasının temel sebepleri gittikçe berbatlaşan güvenlik durumu ve ülkedeki askeri güçlere El Esas ve Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) bağlı İslamcı militanlarla çaba etmek için kâfi takviyenin sağlanmaması, kaynak ayrılmamasıydı.
Ülkeyi birleştiremediği tez edilen Kabore’nin istifası için aylardır devam eden hükümet zıddı protestoların akabinde Pazar günü, başşehir Vagadugu ve kuzeydeki Kaya ile Ouahigouya kentlerinde askerler isyan etti ve idareye el koydu.
Haziran 2021’de Burkina Faso’nun kuzeyindeki Solhan köyünde Mali’den geldiği düşünülen silahlı gruplarca düzenlenen ve yaklaşık 130 kişinin öldürüldüğü hücumdan daha sonra halk, Cumhurbaşkanı’nın giderek derinleşen güvenlik kriziyle gayret edemediği fikrine kapıldı.
Kasım ayında ise ülkenin kuzeyindeki İnata’da bulunan askeri üssüne yapılan ve güvenlik güçlerinden 50 kişinin öldürüldüğü bir öteki akın, hükümete karşı öfkenin artmasına sebep oldu.
Akından iki hafta evvel askeri üssün hükümetten teçhizat takviyesi istediği lakin alamadığı ortaya çıktı.
Bunun akabinde Kabore yeni bir başbakan ve savunma bakanı atadı ve muhalefet partileriyle ulusal uzlaşma görüşmelerine katıldı.
Burkina Faso’da militan şiddet nasıl başladı?
Burkina Faso, Batı Afrika’da hakim olan güvenlik sorunları ve siyasi belirsizliklere karşın uzunca mühlet istikrarlılığını muhafazayı başardı. Lakin 2014 yılında ülkede 27 yıldır Cumhurbaşkanlığı yapan Blaise Compaore, 2014’te halk ayaklanmasıyla devrildi.
2015’te gerçekleşen bir askeri darbe teşebbüsü ise ülkedeki askeri güçlerin bölünmesine niye oldu. Kabore, o sırada ülkeyi birleştireceğini taahhüt ederek bakılırsave geldi.
Fakat Kabore’nin idaresi devraldığı periyotta komşu ülke Mali’den gelen İslamcı militanlar başkentte taarruz düzenledi ve hudut kapılarındaki savunma eksikliğini fırsat bilerek ülkeye hamle etti.
Cihatçılar, Burkina Faso’da bir ortada varlığını sürdüren Hristiyan ve Müslüman toplulukların içinde gerginliklere yol açtı.
Burkina Faso’da devlet güçsüzlüğü ve insani yardım eksikliğinden faydalanan militanlar halkı savunmasız hale düşürdü.
Ülkenin bilhassa kuzey ve doğu bölgelerinde devam eden militan baskı yüzünden yaşadıkları yerlerden ayrılmak zorunda kalan beşerler, 2020 yılında Kabore’nin yüzde 58 oranında çoğunluk kazandığı cumhurbaşkanlığı seçiminde oy kullanamadı.
Mali ile benzerlikler
Burkina Faso’nun komşusu Mali ile benzerlikleri ülkede kaygı yaratıyor.
Mali’de de 2020’de yaşanan askeri darbe öncesinde peş peşe şiddetli ataklar ve akabinde geniş çaplı hükümet aksisi protesto şovları düzenlenmişti.
Burkina Faso’nun ana muhalefet başkanı Eddie Komboigo’nun bu sırada ülkedeki güvenlik telaşlarından faydalanarak halk içinde öfke yaratmaya çalıştığı düşünülüyor.
Fransa zıtlığının da rolü var mı?
Burkina Faso da Mali üzere evvelce Fransız kolonisiydi. Her iki ülke de bağımsızlığını ilan etse de Fransa hem ekonomik olarak birebir vakitte güvenlik güçleri açısından varlığını müdafaaya devam etti.
Fransa ordusu, 2014 yılından bu yana bölgede İslamcı kümelere karşı Barkhane Operasyonu isimli isyan aykırısı operasyonu yürütüyor. Mali’de de olduğu üzere Burkina’nın güvenlik güçleri, Fransa’nın takviyesine gereksinim duyuyor.
Lakin halk son periyotta ülkedeki güvenlik durumunun kötüleşmesiyle Fransa’nın dayanağına eskisi kadar sıcak bakmıyor.
Aralık ayında Barkhane Operasyonu kapsamında Burkina ordusuna teçhizat getiren Fransız askeri konvoyu halk tarafınca durduruldu, askerler cihatçı kümelerle işbirliği yapmakla suçlandı.
Fransa bununla birlikte Burkina ve Mali’nin de ortasında bulunduğu Sahel bölgesinden diplomatik bir uyuşmazlık yüzünden ayrılmak zorunda kaldı.
Bölgede güvenlik güçlerinin zayıflamasının cihatçıların varlıklarını güçlendirmesine yol açabileceği, uzun müddetli siyasi belirsizliğin ise Burkina Faso, Çad, Mali, Moritanya ve Nijerya’nın dahil olduğu G5 Sahel askeri gücünün savunmasını sarsabileceği istikametinde tasalar var.
Mali, yakın vakitte güvenlik güçleri takviyesi için Rusya ile görüşmeler yaparken başka Sahel ülkeleri buna şiddetle karşı çıkıyor.
Bölgedeki telaşlar
Geçtiğimiz Eylül ayında Afrika Birliği ve Batı Afrika ülkeleri bloku Ecowas, darbe teşebbüsleri yüzünden Mali ve Gine’ye yaptırım uygulamaya karar verdi.
Fakat bu Burkina Faso’daki darbecilere mahzur olmadı.
Nijerya’nın Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum 2021’de başkanlığa geldiğinde ise ülkede darbe teşebbüsünün yanı sıra halka ve orduya karşı hücumlar düzenleniyordu.
Bazoum, askeri bütünlüğü korumak için ülkedeki hassas bölgeleri ziyaret etmeye devam ediyor, bu metodun şimdilik işe yaradığı düşünülüyor.
Mali ve Burkina Faso’da yaşanan belirsizlik bir yandan 2020’de cihatçı hücumlara maruz kalan Fildişi Kıyısı’nda de güvenlik meseleleri yaratmaya başladı.
Batı Afrika bölgesinde son 17 ay ortasında tam dört darbe gerçekleşti.
Burkina Faso’nun komşu ülkesi olan Mali’de bu müddet ortasında ülkedeki İslamcı militanlar ile çaba edilemediği sebebi öne sürülerek iki farklı askeri müdahale yaşandı.
Burkina Faso’da ise halk, Pazartesi günü yaşanan darbeyi kutlamak için başşehir Vagadugu’da sokaklara döküldü. Reuters haber ajansına bakılırsa kimileri Fransız bayrağını yakarken kimileri da canlı müzik eşliğinde dans etti.
- Burkina Faso’da askerler idareye el koydu
Burkina Faso’da yaşanan darbe ve Kabore’nin nazaranvden alınmasının temel sebepleri gittikçe berbatlaşan güvenlik durumu ve ülkedeki askeri güçlere El Esas ve Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) bağlı İslamcı militanlarla çaba etmek için kâfi takviyenin sağlanmaması, kaynak ayrılmamasıydı.
Ülkeyi birleştiremediği tez edilen Kabore’nin istifası için aylardır devam eden hükümet zıddı protestoların akabinde Pazar günü, başşehir Vagadugu ve kuzeydeki Kaya ile Ouahigouya kentlerinde askerler isyan etti ve idareye el koydu.
- Cihatçı taarruzların arttığı Burkina Faso’da Hristiyan-Müslüman bir çiftin kıssası
Haziran 2021’de Burkina Faso’nun kuzeyindeki Solhan köyünde Mali’den geldiği düşünülen silahlı gruplarca düzenlenen ve yaklaşık 130 kişinin öldürüldüğü hücumdan daha sonra halk, Cumhurbaşkanı’nın giderek derinleşen güvenlik kriziyle gayret edemediği fikrine kapıldı.
- Burkina Faso’da bir köye düzenlenen silahlı taarruzda yaklaşık 130 kişi öldürüldü
Kasım ayında ise ülkenin kuzeyindeki İnata’da bulunan askeri üssüne yapılan ve güvenlik güçlerinden 50 kişinin öldürüldüğü bir öteki akın, hükümete karşı öfkenin artmasına sebep oldu.
Akından iki hafta evvel askeri üssün hükümetten teçhizat takviyesi istediği lakin alamadığı ortaya çıktı.
Bunun akabinde Kabore yeni bir başbakan ve savunma bakanı atadı ve muhalefet partileriyle ulusal uzlaşma görüşmelerine katıldı.
Burkina Faso’da militan şiddet nasıl başladı?
Burkina Faso, Batı Afrika’da hakim olan güvenlik sorunları ve siyasi belirsizliklere karşın uzunca mühlet istikrarlılığını muhafazayı başardı. Lakin 2014 yılında ülkede 27 yıldır Cumhurbaşkanlığı yapan Blaise Compaore, 2014’te halk ayaklanmasıyla devrildi.
2015’te gerçekleşen bir askeri darbe teşebbüsü ise ülkedeki askeri güçlerin bölünmesine niye oldu. Kabore, o sırada ülkeyi birleştireceğini taahhüt ederek bakılırsave geldi.
Fakat Kabore’nin idaresi devraldığı periyotta komşu ülke Mali’den gelen İslamcı militanlar başkentte taarruz düzenledi ve hudut kapılarındaki savunma eksikliğini fırsat bilerek ülkeye hamle etti.
Cihatçılar, Burkina Faso’da bir ortada varlığını sürdüren Hristiyan ve Müslüman toplulukların içinde gerginliklere yol açtı.
Burkina Faso’da devlet güçsüzlüğü ve insani yardım eksikliğinden faydalanan militanlar halkı savunmasız hale düşürdü.
Ülkenin bilhassa kuzey ve doğu bölgelerinde devam eden militan baskı yüzünden yaşadıkları yerlerden ayrılmak zorunda kalan beşerler, 2020 yılında Kabore’nin yüzde 58 oranında çoğunluk kazandığı cumhurbaşkanlığı seçiminde oy kullanamadı.
Mali ile benzerlikler
Burkina Faso’nun komşusu Mali ile benzerlikleri ülkede kaygı yaratıyor.
Mali’de de 2020’de yaşanan askeri darbe öncesinde peş peşe şiddetli ataklar ve akabinde geniş çaplı hükümet aksisi protesto şovları düzenlenmişti.
- Mali’deki askeri darbe hakkında neler biliniyor?
Burkina Faso’nun ana muhalefet başkanı Eddie Komboigo’nun bu sırada ülkedeki güvenlik telaşlarından faydalanarak halk içinde öfke yaratmaya çalıştığı düşünülüyor.
Fransa zıtlığının da rolü var mı?
Burkina Faso da Mali üzere evvelce Fransız kolonisiydi. Her iki ülke de bağımsızlığını ilan etse de Fransa hem ekonomik olarak birebir vakitte güvenlik güçleri açısından varlığını müdafaaya devam etti.
Fransa ordusu, 2014 yılından bu yana bölgede İslamcı kümelere karşı Barkhane Operasyonu isimli isyan aykırısı operasyonu yürütüyor. Mali’de de olduğu üzere Burkina’nın güvenlik güçleri, Fransa’nın takviyesine gereksinim duyuyor.
Lakin halk son periyotta ülkedeki güvenlik durumunun kötüleşmesiyle Fransa’nın dayanağına eskisi kadar sıcak bakmıyor.
Aralık ayında Barkhane Operasyonu kapsamında Burkina ordusuna teçhizat getiren Fransız askeri konvoyu halk tarafınca durduruldu, askerler cihatçı kümelerle işbirliği yapmakla suçlandı.
Fransa bununla birlikte Burkina ve Mali’nin de ortasında bulunduğu Sahel bölgesinden diplomatik bir uyuşmazlık yüzünden ayrılmak zorunda kaldı.
Bölgede güvenlik güçlerinin zayıflamasının cihatçıların varlıklarını güçlendirmesine yol açabileceği, uzun müddetli siyasi belirsizliğin ise Burkina Faso, Çad, Mali, Moritanya ve Nijerya’nın dahil olduğu G5 Sahel askeri gücünün savunmasını sarsabileceği istikametinde tasalar var.
Mali, yakın vakitte güvenlik güçleri takviyesi için Rusya ile görüşmeler yaparken başka Sahel ülkeleri buna şiddetle karşı çıkıyor.
Bölgedeki telaşlar
Geçtiğimiz Eylül ayında Afrika Birliği ve Batı Afrika ülkeleri bloku Ecowas, darbe teşebbüsleri yüzünden Mali ve Gine’ye yaptırım uygulamaya karar verdi.
Fakat bu Burkina Faso’daki darbecilere mahzur olmadı.
Nijerya’nın Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum 2021’de başkanlığa geldiğinde ise ülkede darbe teşebbüsünün yanı sıra halka ve orduya karşı hücumlar düzenleniyordu.
Bazoum, askeri bütünlüğü korumak için ülkedeki hassas bölgeleri ziyaret etmeye devam ediyor, bu metodun şimdilik işe yaradığı düşünülüyor.
Mali ve Burkina Faso’da yaşanan belirsizlik bir yandan 2020’de cihatçı hücumlara maruz kalan Fildişi Kıyısı’nda de güvenlik meseleleri yaratmaya başladı.