sagliksal
Aktif Üye
Endometriozis ve endometriozise bağlı gelişen istenmeyen durumlar (komplikasyonlar) bayan infertilitesinin en büyük sebeplerinden biridir. Endometriozis rahim içini döşeyen hormon bağımlı gelişen ve adetle dökülen (adet kanaması) endometrium denen dokunun rahim dışına göç etmesi kararı ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu doku rahim dışına çıktığında en sık yumurtalıklara (överler) ve tüplere (fallopian tüpleri, tuba uterina) daha sonrasında da komşuluk yolu ile mesane ve bağırsaklara yayılır. Bu organların dış yüzeylerine ulaştığında hanımın adet görme işlevini yerine getirmesini sağlayan estrojen ve progesteron isimli hormonların tesiri ile gelişir. Bu gelişme takip eden süreçte yara dokusu gibisi bir düzgünleşme gösterir ve yakın komşuluktaki organların birbirine yapışmasına niye olan adhezyonlara ( ince ya da ağır yapışıklıklar) sebep vererek, bahsi geçen organların işlevlerini bozar, birden fazla defa de ağrıya sebep olur. Bilhassa tüplerde gösterdiği tesir ile sperm ve yumurtanın buluşmasını mahzurlar, olağan dokudan salgılanan kimi hususların (TNF-alfa, interferon-gamma) fazla ya da farklı biçimde salgılanması ile yumurta kalitesini bozabilir, endometriumun (rahim zarının) embriyo tutunmasını sağlayan işlevlerini bozabilir. Sonuçta gebelik gelişmeninin önünde bir pürüz olarak karşımıza çıkar.
Endometriozis bayanlarda %1-%5 oranında izlenir; hastalığı olan bu olguların %30-%50’sinde de infertiliteye-subferiliteye niye olur. Tedavi ve hastalığın idaresi endometriozisin yaygınlığına, hastadaki semptomlara ve hastalığın ciddiyetine nazaran değişir.
Endometriozis semptomları ekseriyetle ağrılı adet görme (dismenore), adet sırasında karnın alt kısmında bilhassa kasık,bel ve rektuma vuran ağrı , ağrılı cinsel beraberlik ( disparenü) ve 1 yıl korunmasız beraberliğe karşın gebeliğin gelişmemesi (infertilite) formunda olabilir. Birden fazla olguda ise hiç bir semptom bulunmaz; tesadüfen ya da jinekolojik muayeneler sırasında tespit edilir.
Endometriozisin teşhisinde altın standart yol tanısal laparoskopidir.Bu laparoskopik (kapalı ameliyat) süreç sırasında hastalık en yaygın olarak kullanılan revize edilmiş Amerika Üreme Tıbbı Derneği (rASRM) sınıflandırma sistemi kullanılarak 4 evre olacak biçimde derecelendirilir. (minimal, yavaşça, orta derecede ve önemli olarak). BİLHASSA İNFERTİLİTE DURUMUNDA HASTALIĞIN ÇOCUK SAHİBİ OLAMAMAYA YOL AÇAN TESİRİNİN GÜCÜ rASRM SINIFLAMASI İLE EFI ( endometrial fertility index) DEĞERLENDİRİLMESİNİN ORTAK BİR BİÇİMDE YORUMLANMASI İLE BELİRLENİR.BU TİP BİR KIYMETLENDİRME İLERİDE YAPILACAK TEDAVİNİN ŞEKİLLENMESİ ( yumurtlama takibi mi,aşılama mı, tüp bebek mi) AÇISINDAN ÇOK BÜYÜK DEĞERE SAHİPTİR. (Endometrioması (çikolata kisti) olan hastalarda ultrasonografi ile de teşhis konabilir fakat hastalığın karın içerisindeki yaygınlığı bedellendirilemez.)Bu süreçte hasta genel anestezi altında iken göbekten yapılan ufak bir kesi ile karın içerisine bir kamera yerleştirilir ve endometriotik odak varlığı, yayılımı, organlardaki yerleşimi, yol açtığı yapışıklıklar, tüplerin hastalıktan etkilenip etkilenmediği, rahim ve kalın barsağın son kısmı içinde kalan boşluğun ( Douglas boşluğu, cul-de sac, excavatio rectouterina) hastalık tarafınca tutulup tutulmadığı, barsaklar ve mesane ile karın zarı (periton) üzerinde odakların olup olmadığı kıymetlendirilir. Birebir seansta hastalığın yerleştiği organlara, yapmış olduğu ve organ işlevlerini bozan yapışıklıklara, bilhassa Douglas boşluğunu nodüler biçimde ve ağır yapışıklıklarla büsbütün tıkamış hastalığa (ki ağrılı cinsel beraberlik, ağrılı defekasyon ve kronik kabızlık sebebi olabilir bu durum) cerrahi prensipler dahilinde müdahale edilebilir, yumurtalık ortasındaki yahut haricinde yer alan endometriomalar çıkartılabilir. Son derece sıradan üzere gözükse de endometriozis cerrahisi jinekolojik laparoskopinin en güç ve en çok tecrübe istenen alanıdır. Kesinlikle bu hususta deneyimli jinekologlar tarafınca yapılmalıdır. Bilhassa derin infiltratif endometriozis ve endometrioma olgularına cerrahi olarak müdahale edilirken barsak faydalanmaları açısından ve yumurtalık rezervinin korunması gayesi ile son derece titiz bir cerrahi uygulanmalıdır. Tüplerde hasar, tüplerin işlevini bozmuş durumda ise tüpler ileride yapılacak tedavilerde muvaffakiyet talihini (tüp bebek) artırmak ismine çıkartılmalıdır. ENDOMETRİOMALARIN BİR İĞNE YARDIMI İLE BOŞALTILMASI HALİNDE BİR TEDAVİ YOKTUR. YAPILDIĞI TAKDİRDE PELVİK ABSE DAHİL PEK ÇOK İSTENMEYEN DURUMA niye OLABİLİR.
Minimal ve yavaşça endometriozis hanımın gebelik isteği da göz önüne alınarak tıbbi tedavi ile yönetilebilir. Lakin orta şiddet ve önemli olarak derecelendirilmiş olgularda cerrahi müdahale birden fazla vakit hem ömür kalitesini artırmak tıpkı vakitte doğurganlığın korunması gayesi ile daha fazlaca tercih edilmektedir. Her ne biçimde olursa olsun endometriozisi olan bir bayan durumu hakkında kendi hayat planını kurgulayabileceği biçimde bilgilendirilmeli ve muhtemel tedaviler açısından bilgilendirilmelidir. Endometriozis yakın ve nizamlı bir hasta-hekim bağlantısı gerektiren önemli bir hastalıktır. Bilhassa çocuk sahibi olmayı planlayan bir bayan kelam konusu olduğunda ya da derin infiltratif endometriozis sebebi ile ağrı şikayeti ön olanda olan bir hastada birebir zamandağerlendirme birebir vakitte tedavi çağdaş kılavuzların ışığında planlanmalıdır.
Endometriozis bayanlarda %1-%5 oranında izlenir; hastalığı olan bu olguların %30-%50’sinde de infertiliteye-subferiliteye niye olur. Tedavi ve hastalığın idaresi endometriozisin yaygınlığına, hastadaki semptomlara ve hastalığın ciddiyetine nazaran değişir.
Endometriozis semptomları ekseriyetle ağrılı adet görme (dismenore), adet sırasında karnın alt kısmında bilhassa kasık,bel ve rektuma vuran ağrı , ağrılı cinsel beraberlik ( disparenü) ve 1 yıl korunmasız beraberliğe karşın gebeliğin gelişmemesi (infertilite) formunda olabilir. Birden fazla olguda ise hiç bir semptom bulunmaz; tesadüfen ya da jinekolojik muayeneler sırasında tespit edilir.
Endometriozisin teşhisinde altın standart yol tanısal laparoskopidir.Bu laparoskopik (kapalı ameliyat) süreç sırasında hastalık en yaygın olarak kullanılan revize edilmiş Amerika Üreme Tıbbı Derneği (rASRM) sınıflandırma sistemi kullanılarak 4 evre olacak biçimde derecelendirilir. (minimal, yavaşça, orta derecede ve önemli olarak). BİLHASSA İNFERTİLİTE DURUMUNDA HASTALIĞIN ÇOCUK SAHİBİ OLAMAMAYA YOL AÇAN TESİRİNİN GÜCÜ rASRM SINIFLAMASI İLE EFI ( endometrial fertility index) DEĞERLENDİRİLMESİNİN ORTAK BİR BİÇİMDE YORUMLANMASI İLE BELİRLENİR.BU TİP BİR KIYMETLENDİRME İLERİDE YAPILACAK TEDAVİNİN ŞEKİLLENMESİ ( yumurtlama takibi mi,aşılama mı, tüp bebek mi) AÇISINDAN ÇOK BÜYÜK DEĞERE SAHİPTİR. (Endometrioması (çikolata kisti) olan hastalarda ultrasonografi ile de teşhis konabilir fakat hastalığın karın içerisindeki yaygınlığı bedellendirilemez.)Bu süreçte hasta genel anestezi altında iken göbekten yapılan ufak bir kesi ile karın içerisine bir kamera yerleştirilir ve endometriotik odak varlığı, yayılımı, organlardaki yerleşimi, yol açtığı yapışıklıklar, tüplerin hastalıktan etkilenip etkilenmediği, rahim ve kalın barsağın son kısmı içinde kalan boşluğun ( Douglas boşluğu, cul-de sac, excavatio rectouterina) hastalık tarafınca tutulup tutulmadığı, barsaklar ve mesane ile karın zarı (periton) üzerinde odakların olup olmadığı kıymetlendirilir. Birebir seansta hastalığın yerleştiği organlara, yapmış olduğu ve organ işlevlerini bozan yapışıklıklara, bilhassa Douglas boşluğunu nodüler biçimde ve ağır yapışıklıklarla büsbütün tıkamış hastalığa (ki ağrılı cinsel beraberlik, ağrılı defekasyon ve kronik kabızlık sebebi olabilir bu durum) cerrahi prensipler dahilinde müdahale edilebilir, yumurtalık ortasındaki yahut haricinde yer alan endometriomalar çıkartılabilir. Son derece sıradan üzere gözükse de endometriozis cerrahisi jinekolojik laparoskopinin en güç ve en çok tecrübe istenen alanıdır. Kesinlikle bu hususta deneyimli jinekologlar tarafınca yapılmalıdır. Bilhassa derin infiltratif endometriozis ve endometrioma olgularına cerrahi olarak müdahale edilirken barsak faydalanmaları açısından ve yumurtalık rezervinin korunması gayesi ile son derece titiz bir cerrahi uygulanmalıdır. Tüplerde hasar, tüplerin işlevini bozmuş durumda ise tüpler ileride yapılacak tedavilerde muvaffakiyet talihini (tüp bebek) artırmak ismine çıkartılmalıdır. ENDOMETRİOMALARIN BİR İĞNE YARDIMI İLE BOŞALTILMASI HALİNDE BİR TEDAVİ YOKTUR. YAPILDIĞI TAKDİRDE PELVİK ABSE DAHİL PEK ÇOK İSTENMEYEN DURUMA niye OLABİLİR.
Minimal ve yavaşça endometriozis hanımın gebelik isteği da göz önüne alınarak tıbbi tedavi ile yönetilebilir. Lakin orta şiddet ve önemli olarak derecelendirilmiş olgularda cerrahi müdahale birden fazla vakit hem ömür kalitesini artırmak tıpkı vakitte doğurganlığın korunması gayesi ile daha fazlaca tercih edilmektedir. Her ne biçimde olursa olsun endometriozisi olan bir bayan durumu hakkında kendi hayat planını kurgulayabileceği biçimde bilgilendirilmeli ve muhtemel tedaviler açısından bilgilendirilmelidir. Endometriozis yakın ve nizamlı bir hasta-hekim bağlantısı gerektiren önemli bir hastalıktır. Bilhassa çocuk sahibi olmayı planlayan bir bayan kelam konusu olduğunda ya da derin infiltratif endometriozis sebebi ile ağrı şikayeti ön olanda olan bir hastada birebir zamandağerlendirme birebir vakitte tedavi çağdaş kılavuzların ışığında planlanmalıdır.