Hangi ödemeler mesken sahibine hangileri kiracıya ilişkin
Gün geçtikçe yükselen fiyatlar ve kira bedelleri düşünülünce, kiracıların ve mesken sahiplerinin de tam manasıyla öğrenmek istediği şeylerden biri de kimin hangi masraftan sorumlu olduğu konusu olarak öne çıktı.
Avukat Burak Lider, Ensonhaber okurları için “Kiracı ve kiraya verenin ödemekle yükümlü olduğu giderler” hakkındaki ayrıntılarını paylaştı.
Önder “her insanın yaşadığı farklı durumlar var. Bunları teker teker incelemek mümkün değil.” diyerek, sorunu genel sınırlarıyla ve örneklendirerek şu biçimde deklare etti:
Mülkün kullanım masrafları kiracının, mülkün demirbaşı mesken sahibinin sorumluluğunda
“Öncelikle mülkün kullanması ve mülke ilişkin hizmetlerden yaralanmak için olan masraflara kiracı katlanmakla yükümlü olup, mülkün demirbaşıyla, temeliyle ve yapısıyla (tesisat, bina mantolaması gibi) alakalı masraflara kiraya veren katlanmak zorundadır. vakit içinde olabilecek yıpranma ve eskimelerden de kiraya veren sorumludur.
Kiracının yükümlülüğündeki giderler
Örneklerle ilerlediğimizde, kiracı olarak oturduğumuz dairenin bulunduğu apartman haftalık temizleniyor ve bakımları yapılıyorsa ya da apartmanın ortak elektik üzere masraflar için aylık 300 lira aidatı var ise daireyi kullanan ve hizmetlerden yararlanan kiracı olduğu için kiracı bu sarfiyatı karşılamakla yükümlüdür.
Kiraya veren, eskime ve yıpranmalardan kaynaklı masraflardan sorumlu
Buradaki temel anlayış kullanım ve hizmet alan kişinin kiracı olmasından kaynaklı olarak kiracının ödemesi gerektiğidir. Fakat birebir örnekten yola çıkarsak apartmanın temizlenmesine karşın yerlerin epey eskimesi sebebiyle pak görünmemesi bu yüzden de değiştirilmek istenmesi durumunda bundan kiracı değil konut sahibi sorumlu olacaktır. vakit içinde olabilecek eskime ve yıpranmalardan kaynaklı masraflarda sorumlu kişi, kiraya veren yani mülk sahibi sayılacaktır.
Kiraya verenin yükümlü olduğu konular
Türk Borçlar Kanunu husus 317 paklık ve bakım masraflarının kiracıya ilişkin olduğuna, husus 302 ve 303 ise vergi ve gibisi yükümlülüklerin ve yan sarfiyatların kiraya verene ilişkin olduğuna hükmetmiştir.
Kira kontratında geçen hususlara dikkat
Genel kural olarak su, elektrik, doğalgaz üzere faturalara ve binanın paklığı, güvenliği, aidatı üzere masraflara kiracı katlanmalıdır. Kira mukavelesinde aksi belirtilirse bu sarfiyatları kiraya veren de karşılayabilmektedir. Örneğin uygulamada her şey dahil fiyat belirlenerek kiracıdan bu kira ölçüsü alınarak, mesken sahibinin faturaları ve öteki sarfiyatları ödediği de görülmektedir. Lakin buradaki kıymetli nokta bu unsurların kira kontratında belirtilmiş olması gerektiğidir.
Kiracının yaptığı masrafı kiradan düşmesi durumu
Uygulamada görülen bir öbür sorun ise mülk sahibinin ödemesi gereken bir masrafı ödemekten kaçınması yahut kiracı tarafınca kiraya verene ulaşılamadığı durumlarda, kiracı kendi cebinden sarfiyatı karşılayarak kiradan bu ölçüsü düşmektedir. Kiraya veren kendi yükümlülüğünü yerine getiremediğinde kiracının bunu yapma hakkı bulunmaktadır. TBK husus 306’ya göre kiracı kiralanandaki ayıbın giderilmesini isteyebilir, kiraya verenin hesabına gidertebilir ve bu alacağı kiradan düşebilir. Yani bu hukuken mümkündür fakat doğrusu kiraya verene yapılan sarfiyatların faturalarının gösterilmesi, yani bu ödemeleri faturalandırmak olup ispat açısından da kolaylık sağlamaktır.
Evdeki değişiklikler için kiracının, mal sahibinden yazılı onay alması gerekiyor
TBK husus 334’e nazaran kiracı kiralananı ne durumda teslim almışsa o durumda geri vermekle yükümlüdür. Lakin TBK husus 321’e bakılırsa kiracı meskende yenilik değişiklik yapabilmektedir bunun kuralı kiraya verenden yazılı onay alınmasıdır.
Eve yatırım yapan kiracı, mal sahibinden bunun getirisini isteyemez
İşte bu noktada uygulamada görülen bir başka sorun ortaya çıkmaktadır. Kiracı meskende değişiklik yapmak istediğinde kiraya verenden yazılı onay alır, kiralanan yerin faydasına yenilikler yapar ve kiralanan konutta paha artışı meydana gelir. Bunun üzerine kiracılar, kiraya verenden kiralanandaki kıymet artışını talep etmektedir. halbuki hukuken kiracıların buna hakkı yoktur. Yani kiraya verenden konuttaki paha artışı farkını talep etmek haksız ve hukuksuzdur.”
“Her sürtüşmenin kendi özelinde incelenmesi gerekiyor”
Önder “bu vakitte kira mukavelesine ait biroldukça dava görülmektedir tartışılabilecek pek fazla örnek bulunmaktadır, bunların hepsi kendi özelinde incelenmektedir. Ama genel sınırlarıyla kurallar böyledir.” diyerek, en değerli tedbirin iki taraf için de kira mukavelesinin ihtimamla hazırlanması ve unsurların açık olması formunda aktardı.
Gün geçtikçe yükselen fiyatlar ve kira bedelleri düşünülünce, kiracıların ve mesken sahiplerinin de tam manasıyla öğrenmek istediği şeylerden biri de kimin hangi masraftan sorumlu olduğu konusu olarak öne çıktı.
Avukat Burak Lider, Ensonhaber okurları için “Kiracı ve kiraya verenin ödemekle yükümlü olduğu giderler” hakkındaki ayrıntılarını paylaştı.
Önder “her insanın yaşadığı farklı durumlar var. Bunları teker teker incelemek mümkün değil.” diyerek, sorunu genel sınırlarıyla ve örneklendirerek şu biçimde deklare etti:
Mülkün kullanım masrafları kiracının, mülkün demirbaşı mesken sahibinin sorumluluğunda
“Öncelikle mülkün kullanması ve mülke ilişkin hizmetlerden yaralanmak için olan masraflara kiracı katlanmakla yükümlü olup, mülkün demirbaşıyla, temeliyle ve yapısıyla (tesisat, bina mantolaması gibi) alakalı masraflara kiraya veren katlanmak zorundadır. vakit içinde olabilecek yıpranma ve eskimelerden de kiraya veren sorumludur.
Kiracının yükümlülüğündeki giderler
Örneklerle ilerlediğimizde, kiracı olarak oturduğumuz dairenin bulunduğu apartman haftalık temizleniyor ve bakımları yapılıyorsa ya da apartmanın ortak elektik üzere masraflar için aylık 300 lira aidatı var ise daireyi kullanan ve hizmetlerden yararlanan kiracı olduğu için kiracı bu sarfiyatı karşılamakla yükümlüdür.
Kiraya veren, eskime ve yıpranmalardan kaynaklı masraflardan sorumlu
Buradaki temel anlayış kullanım ve hizmet alan kişinin kiracı olmasından kaynaklı olarak kiracının ödemesi gerektiğidir. Fakat birebir örnekten yola çıkarsak apartmanın temizlenmesine karşın yerlerin epey eskimesi sebebiyle pak görünmemesi bu yüzden de değiştirilmek istenmesi durumunda bundan kiracı değil konut sahibi sorumlu olacaktır. vakit içinde olabilecek eskime ve yıpranmalardan kaynaklı masraflarda sorumlu kişi, kiraya veren yani mülk sahibi sayılacaktır.
Kiraya verenin yükümlü olduğu konular
Türk Borçlar Kanunu husus 317 paklık ve bakım masraflarının kiracıya ilişkin olduğuna, husus 302 ve 303 ise vergi ve gibisi yükümlülüklerin ve yan sarfiyatların kiraya verene ilişkin olduğuna hükmetmiştir.
Kira kontratında geçen hususlara dikkat
Genel kural olarak su, elektrik, doğalgaz üzere faturalara ve binanın paklığı, güvenliği, aidatı üzere masraflara kiracı katlanmalıdır. Kira mukavelesinde aksi belirtilirse bu sarfiyatları kiraya veren de karşılayabilmektedir. Örneğin uygulamada her şey dahil fiyat belirlenerek kiracıdan bu kira ölçüsü alınarak, mesken sahibinin faturaları ve öteki sarfiyatları ödediği de görülmektedir. Lakin buradaki kıymetli nokta bu unsurların kira kontratında belirtilmiş olması gerektiğidir.
Kiracının yaptığı masrafı kiradan düşmesi durumu
Uygulamada görülen bir öbür sorun ise mülk sahibinin ödemesi gereken bir masrafı ödemekten kaçınması yahut kiracı tarafınca kiraya verene ulaşılamadığı durumlarda, kiracı kendi cebinden sarfiyatı karşılayarak kiradan bu ölçüsü düşmektedir. Kiraya veren kendi yükümlülüğünü yerine getiremediğinde kiracının bunu yapma hakkı bulunmaktadır. TBK husus 306’ya göre kiracı kiralanandaki ayıbın giderilmesini isteyebilir, kiraya verenin hesabına gidertebilir ve bu alacağı kiradan düşebilir. Yani bu hukuken mümkündür fakat doğrusu kiraya verene yapılan sarfiyatların faturalarının gösterilmesi, yani bu ödemeleri faturalandırmak olup ispat açısından da kolaylık sağlamaktır.
Evdeki değişiklikler için kiracının, mal sahibinden yazılı onay alması gerekiyor
TBK husus 334’e nazaran kiracı kiralananı ne durumda teslim almışsa o durumda geri vermekle yükümlüdür. Lakin TBK husus 321’e bakılırsa kiracı meskende yenilik değişiklik yapabilmektedir bunun kuralı kiraya verenden yazılı onay alınmasıdır.
Eve yatırım yapan kiracı, mal sahibinden bunun getirisini isteyemez
İşte bu noktada uygulamada görülen bir başka sorun ortaya çıkmaktadır. Kiracı meskende değişiklik yapmak istediğinde kiraya verenden yazılı onay alır, kiralanan yerin faydasına yenilikler yapar ve kiralanan konutta paha artışı meydana gelir. Bunun üzerine kiracılar, kiraya verenden kiralanandaki kıymet artışını talep etmektedir. halbuki hukuken kiracıların buna hakkı yoktur. Yani kiraya verenden konuttaki paha artışı farkını talep etmek haksız ve hukuksuzdur.”
“Her sürtüşmenin kendi özelinde incelenmesi gerekiyor”
Önder “bu vakitte kira mukavelesine ait biroldukça dava görülmektedir tartışılabilecek pek fazla örnek bulunmaktadır, bunların hepsi kendi özelinde incelenmektedir. Ama genel sınırlarıyla kurallar böyledir.” diyerek, en değerli tedbirin iki taraf için de kira mukavelesinin ihtimamla hazırlanması ve unsurların açık olması formunda aktardı.