Prof. Dr. Kırış: Beyin cerrahisi Everest’e çıkmak üzere

sagliksal

Aktif Üye
Türkiye’nin önde gelen, dünyada da tanınan beyin cerrahlarından T24 müellifi Prof. Dr. Talat Kırış, “Beyin cerrahisi Everest’e çıkmak gibi” dedi.

Kırış, Diken’den Mesude Erşan’ın sorularını yanıtladı. Kırış, “Her hastam bana bir şey kattı. Ben onları acıdan kurtarmaya, daha uzun ve kaliteli bir ömür sürmeleri için yardımcı olmaya çalışırken, onlar da beni yeterli bir tabip, güzel bir cerrah olma yolunda motive ettiler. Hastalarım yardımıyla, insanı, ülkemi, dünyayı tanıdım. Hepsine büyük bir teşekkür borçluyum.” diye konuştu.

-her insanın merak ettiğini ben de sormak istiyorum. Beyin cerrahisi nasıl bir şey?

Biz sırat köprüsü üzerinde, sırtımızda yolcu taşırız. Hani o kıldan ince, kılıçtan sertçe olan köprü. Sabah işe gelir, birini alır öbür tarafa geçiririz. Sonraki gün diğer birini ve bu bu biçimdece sürer. Düşürürsek bedeli ağır olur. Düşürmeye hakkımız yoktur. Onun için diğer işlerde vasatlık tahminen kabul edilebilir lakin bizim işimizde olmaz. Kusursuz olmak zorundayız. Şayet bir doktor yanılgı yaparsa ve yanılgı bir hastasının sakat kalması yahut ölmesiyle sonuçlanırsa, hiç bir ceza vicdanının ona vereceği cezadan daha ağır olamaz diye anlatırdım öğrencilerime. Onun için hayli çalışmalı, hele beyin cerrahisi üzere minicik bir yanılgının, dikkatsizliğin bile epey berbat sonuçlar doğuracağı bir branşta, iki katı dikkatli, iki katı ihtimamlı olmalı. Türkiye’de beyin cerrahisinin epey ileride olduğunu söyleyebilirim.

-Göründüğü kadar güç mu?

Everest’e çıkmak üzere. Ancak biz Sherpayız. Yani Everest Dağı’na insanları çıkaran, bakkala masraf üzere 8 bin metreye çıkıp inen Nepalli rehber dağcılarız. O dağı avucunun içi üzere bilen, neredeyse gözü kapalı dünyanın en yüksek dağına her gün tırmanan dağcılarız biz. Nasıl çıkacağımı, nasıl ineceğimizi biliyoruz. Beyin cerrahisinin dünyanın en güç işlerinden biri olduğunu teslim etmekle birlikte, tıpta her branşın ve tıp haricinde da her mesleğin fazlaca kıymetli ve pahalı olduğuna inanıyorum. Toplumlar da organizmalar üzere bir ahenk ortasında yaşarlar. Nasıl böbreklerin çalışmadığı bir vücutta beyin ve kalbin harika çalışması kâfi şayet olmazsa, bu toplumlar için de geçerlidir.

-36 saat süren ameliyatları anlatıyorsunuz. Hala bu kadar uzun mu? Beyinde ulaşılmayan, ameliyat edilemeyen yer kaldı mı?

Tıp teknolojisinde gelişmeler ameliyat müddetlerini de kısalttı. 7-8 saatten uzun süren ameliyat ender oluyor, ortalama 4-5 saat sürüyor. Beynin ulaşamadığımız, ameliyat yapmadığımız hiç bir yeri yok. Hassas, cerrahi riskin daha yüksek olduğu bölgeler var. Lakin tümörü boyayarak beyinden ayırt edebiliyoruz. Ameliyatlarda navigasyon, MR, ultarasonografi kullanıyoruz. İntraoperatif nöromonitörizasyon sistemleriyle beyni ameliyat boyunca izliyoruz. Beyin sapı en riskli yerdir, ameliyat yapıyoruz. Tabii ki her beyin cerrahı bu ameliyatları yapmıyor. Bu işe kendini veren, uğraşanlar yapıyor.

-Beyin cerrahisini genç doktorlar giderek daha az tercih ediyor. Bu korku verici değil mi?

Evet, korku verici. Tıpta uzmanlık imtihanından en düşük puanı alarak, hiç bir yere yerleşemeyenler beyin cerrahisine gelmeye başladı. Zira daha az tercih edilen bir uzmanlık oldu. Yalnızca beyin cerrahisi değil, genel cerrahi, kalp ve damar cerrahisi, bayan hastalıkları ve doğumda da bu biçimde bir sorun var. Daha az nöbet tutulan, nöbetlerde yoğunluk olmayan, şiddete maruz kalma riskinin en az olduğu branşlar tercih ediliyor. Beyin cerrahisini son tercih olarak yazmış bir uzmanlık öğrencisinden randıman almak zordur. Güç bir iş ve seçen çileli bir hayat yaşamayı göze almalı. Nöbetleri ağır, ameliyatları uzun. Örneğin ABD’de beyin cerrahisine en üst seviyeden asistan tabipler alınıyor. Tıp fakültesinin birinci yüzde 5’inden alıyor.

-Asistan hekimlik süreci de sıkıntı. Kliniklerdeki asistan doktorlara yönelik gelenek ve uygulamalar değişmeli mi artık?

Usta çırak alakasını kabul ediyorum fakat ahilik devrinde değil, 21’inci yüzyılı yaşıyoruz. Bunlar diğer jenerasyonlar, öteki şeylerle yetiştiler. Bir klavyenin ucunda, bir ekranda bütün dünyayı bakılırsabiliyorlar. Otorite doğal ki gerekiyor fakat bir insanın, bir beşere bağırmasını kabul etmiyorum. Otorite sağlamanın yolu bağırmaktan geçmez. Altınızdaki insan size hürmet duyacak, o saygıyı uyandıracak seviyede olacaksınız, yanlış yaptığında göstereceksiniz. Yılda bin genç hekim yurtdışına gidiyor. Bunu düşünmemiz gerekiyor.

-Branşınızın tercih edilmemesinde tabiplere yönelik şiddet, malpraktis davalarının tesiri de var mı?

Tabibe şiddet konusunda en büyük düşünceyi çeken gurup beyin cerrahları. Nitekim yılmış durumdalar. En ufak bir durumda şikayet geliyor. O şikayetlere yanıt vermekle uğraşıyoruz. Olağan ki insan sıhhati her şeyin üstünde. Olağan ki en iyiyi yapmalıyız. Ancak daima düşman üzere görünmek epeyce rahatsız edici. Bu haliyle çalışmak yanılgıyı da getirebiliyor. Her yaptığımız iş hayat memat sıkıntısı. Hastalarımızın gözünde kurtarıcı olduğumuz üzere bir anda tam zıddı bir algıyla akına da uğrayabiliriz. Malpraktis davaları, defansif (çekinik) tıp uygulamalarına yol açabiliyor. Örneğin tümörü çıkarırken, riski azaltmak ismine, ‘Azını çıkarayım’ diyor. Büyük bir tümörün, modülünü alırsanız hastaya bir şey olmaz. Tamamı alındığında, risk biraz daha artıyor. ‘Malpraktis davası açılırsa ben biterim’ deniyor. O kadar astronomik sayılar çıkıyor ki, kimsenin karşılaması mümkün değil. Sonuçta bu toplum sıhhatini etkileyecek bir hale gelecek.

-Emeklilik hayalleri kuruyor musunuz?

Uzun vakittir mesleğim haricinde iki alanda da uğraş veriyorum. Biri denizcilik, oburu müelliflik. Denizcilik, ömrümün en kıymetli uğraşlarından biri. Çocukluğumdan beri hayalini kurduğum kaşiflerden, maceracılardan biri olmak için sabırsızlanıyorum. Büyük hayallerim var. Everest’i bırakıp, K2’ye tırmanmak, yelkenliyle dünyanın uç noktalarına gitmek istiyorum. Kuzey Kutbu’nun etrafını teknemle dönmek, Antarktika’ya kendi yelkenlimle gitmek de hayalim. Uzun vakittir bu biçimde bir maceraya hazırlanıyorum. Hem mesleğimi sürdürüp tıpkı vakitte kısa ortalarla bu keşif seyahatlerine çıkabilmenin planlarını yapıyorum. Bir gün bana sordular, en büyük hayalin ne diye. Üstte söylemiş olduklerimi sayıp, “Bunları başarırsam, bir kent sınırları vapuruna ismimin verilmesini isterim” dedim. Kim bilir kısmet… Öbür uğraş alanım müelliflik. Yaklaşık dokuz yıldır, Yacht Türkiye mecmuasında yazıyorum. Yaklaşık iki yıldır da T24 haber sitesinde köşe müellifliği yapıyorum. Yazmak, tıpkı denizcilik ve cerrahlık üzere ömrümün değerli bir modülü. Biryandan da bir ütopya ve hikayeler kitabı yazıyorum.

TIKLAYIN | Beyne Giden Yol | Prof. Talat Kırış’ın ‘beyin cerrahının anıları’ kitabı, iki ayda üç baskı yaptı

Beyin cerrahı, yelkenci, müellif; Prof. Dr. Talat Kırış kimdir?


Talat Kırış, 1961 yılında İstanbul’da Süleymaniye Doğumevi’nde dünyaya geldi. Sırasıyla Ataköy İlkokulu, İstanbul Erkek Lisesi ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi’ni bitirdi.
Öğrenciliği sırasında yurtiçi ve yurtharicinde kaza cerrahisi ve beyin cerrahisi kliniklerinde staj yaptı. Prof. Dr. Türkan Saylan’la bir arada Van’da lepra hastalığı üzerine saha çalışmalarına katıldı. Konya Devlet Hastanesi Acil Bölümü’nde mecburi hizmetini; 1986-1992 yılları içinde İstanbul Tıp Fakültesi Nöroşirurji Anabilim Dalı’nda ihtisasını tamamladı. Uzmanlık tez çalışmasıyla Beyin Araştırmaları Derneği ve Japon Nörotravma Derneği’nden ödül aldı.

Uzmanlık daha sonrası Kartal Eğitim Araştırma ve Bakırköy Ruh ve Hudut Hastalıkları hastanelerinde çalıştı.

1995-1996 senelerında Amerika Birleşik Devletleri, Arizona, Phoenix’te bulunan Barrow Nöroloji Enstitüsü’nde burslu olarak, baş kuralı tümörleri ve beyin damar hastalıkları üzerine üst ihtisas yaptı. İstanbul Tıp Fakültesi Nöroşirurji Anabilim Dalı’nda 1999 yılında doçent, 2006 yılında profesör oldu.

2006 yılında 9. Memleketler arası Serebral Vazospazm Kongresi’nin başkanlığını yaptı. Türk Nöroşirurji Derneği Yeterlik Heyeti kurucu üyeliği, Nörovasküler Eğitim Öğretim Kümesi başkanlığı, Nöroonkoloji Eğitim Öğretim Kümesi başkanlığı, Temel Kurslar eşbaşkanlığı, idare konseyi üyelikleri, Türk Nöroşirurji Mecmuası ve Turkish Neurosurgery mecmuaları başeditörlüğü, Nöroonkoloji Derneği ikinci başkanlığı ve Türk Nöroflirurji Derneği başkanlığı yaptı. Avrupa Nöroşirurji Dernekleri Birliği Araştırma Komitesi üyeliği nazaranvinde bulundu.





Hala Dünya Nöroşirurji Dernekleri Federasyonu Beyin Damar Hastalıkları Komitesi Başkanlığı ve Akdeniz Beyin Cerrahları Derneği Eğitim Komitesi Eşbaşkanlığı nazaranvlerini yürüten Prof. Dr. Talat Kırış, meslek hayatını Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi ve Koç Üniversitesi Hastanesi Beyin Cerrahisi kısımlarında sürdürüyor.

Kırış’ın editörleri içinde bulunduğu İngilizce iki kitabı, 100’den çok kitap kısmı, ulusal ve milletlerarası mecmualarda makaleleri yayımlandı; fazlaca sayıda ülkede beyin cerrahisinin çeşitli alanlarında eğitim kursları ve konferanslar verdi, yurtiçi ve yurtharicinde eğitim gayesiyle hayli sayıda beyin cerrahının izlediği canlı ameliyatlar yaptı.



Gençlik senelerından itibaren yazın dünyasıyla ilgilendi, 1984 yılında Düşün mecmuası masal yarışında mansiyon kazandı. Argos sanat mecmuasında hikaye ve denemeleri, Cumhuriyet ve Radikal gazetelerinde yazıları yayımlandı. 2012 yılından beri YACHT Türkiye mecmuasında, 2019 yılından beri de T24’te tertipli yazılar yazıyor.



TEDx ve farklı toplumsal platformlarda konuşmaları yayımlanan Kırış, Güney Amerika’dan Antarktika’ya kadar uzanan yelkenli seyahatler yaptı, Grönland’da kanoyla Kuzey Kutup dairesi geçiş yaptı.
 
Üst