Avcılar, hava karardıktan sonra suya girdiler, farları parlayarak, çarpan dalgalara defalarca ağ attılar.
Bütün gece ağlardaki kiri silkelediler ve ödüllerini sıraladılar: her biri bir erişteden daha büyük olmayan, kıvranan, şeffaf yavru yılan balıkları. Ağırlıkları kadar altın değerindeydiler ya da neredeyse. Balıkçılar onları, bazılarının boyunlarına iplerle astığı su küplerine attı.
On yılını kışlarını cam yılan balığı avlayarak geçiren Dai Chia-sheng, “Bazen altın, bazen toprak,” dedi. Her yıl okyanus akıntıları tarafından yıkanan yılan balıkları, nesiller boyunca Bay Dai’ninki gibi aileleri Tayvan kıyılarına çekmiştir.
Bay Dai, “Sektörü eskiden karlı görürdük, ancak şimdi giderek daha fazla insanın şüpheleri var” dedi.
Dünyada eskisinden çok daha az yılan balığı var. Korumacılar, ticareti en çok yapılan yılan balığı türlerinin tehdit altında olduğunu söylüyor. Ulusal Tayvan Üniversitesi Balıkçılık Bilimi Enstitüsü’nde profesör olan Han Yu-shan, başka yerlerde olduğu gibi Tayvan’da da aşırı avlanma, nehir kıyısındaki yaşam alanlarının gelişme nedeniyle kaybı ve son zamanlarda iklim değişikliği nedeniyle sayılarının azaldığını söyledi.
1980’lerde ve 1990’larda, Tayvan’ın yılan balığı endüstrisi, Japonya’nın unagi iştahıyla beslenerek büyüdü. Sadece Japonya’ya yapılan ihracatın 600 milyon doları bulduğu yıllar oldu. Ama o zamanlar bitti.
2022’de Tayvan, toplamda yalnızca 58 milyon dolar değerinde yılanbalığı ihraç etti. Devasa derin deniz filosu dünyanın balık stoklarını tehdit etmekle suçlanan Çin, Japonya’nın ana ithal yılan balığı kaynağı olarak uzun zaman önce Tayvan’ı gölgede bıraktı.
Profesör Han, küresel ısınmanın yılan balıkları üzerindeki etkileri ayrıntılı olarak incelenmemiş olsa da Tayvan’daki balıkçıların, sıcaklık değişikliklerinin avlarını getiren gelgitleri etkilediğine inandıklarını söyledi.
Tayvan Yılan Balığı ve Karides İhracatçıları Birliği başkanı 68 yaşındaki Kuo Chou-in, “Deniz suyu ne kadar sıcaksa balıklar o kadar derine yüzer ve bu da onları yakalamayı zorlaştırır” dedi..
Bay Dai gibi balıkçılar, yılan balıklarını Yilan İlçesindeki Lanyang Nehri kıyısındaki toptancılara satarlar ve “Yılan Balıklarını Kabul Edin” yazan tabelalarla kolayca tanınırlar. Toptancılar gram başına 40 dolara kadar ödeme yapıyor – altının gramı yaklaşık altı yılan balığı ile – aynı miktar için yaklaşık 63 dolar.
Oradan, olgunlaşana kadar yetiştirildikleri su ürünleri çiftliklerine götürülürler. (Tayvan, azalan nüfusunu korumak için kış aylarında balıkçılık sezonunda cam yılan balığı ihracatını yasakladı, ancak birçoğu milyarlarca dolarlık küresel bir karaborsanın parçası olarak kaçırılıyor.)
Yetişkin yılanbalıkları Japonya’ya ve diğer ülkelere uçmadan önce, Tayvan’daki son durakları, su ve kalın buz tabakaları ile torbalara dolduruldukları bir paketleme tesisidir. İhracat Birliği başkanı Bayan Kuo, kuzeydeki Taoyuan şehrinde bu fabrikalardan birine sahip.
Erkek egemen bir sektörde ender bulunan bir kadın. Bir kış akşamı, galoşlarıyla fabrikasının zemininde yürüyor, müşterilere telefon ediyor ve ara sıra parıldayan yılan balıklarını yakalayıp derelere ayırmak için kollarını fıçılara daldırıyordu.
Bayan Kuo, kariyerine 21 yaşında diğer şeylerin yanı sıra yılanbalığı ticareti yapan bir Japon ithalat-ihracat şirketinde başladı. Bununla ilgili ilk izlenimini bir paketleme tesisini ziyareti sırasında tercüman olarak aldı. İşçilerin yılan balıklarını yakalamak ve ağırlıklarını doğru bir şekilde ölçmek için sadece ellerini kullanmaları onu büyülemişti.
Şirkette 17 yıl geçirdikten sonra Bayan Kuo, Japonya’nın ekonomik balonu çöktüğünde işini kaybetti. 1992’de hayatındaki birikimlerini kullanarak kendi işine girdi ve fabrika ekipmanı satın almak için iki lotu ipotek etti. Yıllarca arabasında yattığını söyledi.
Sonunda, tutumluluk ve koşuşturma daha büyük bir yaşam tarzına yol açtı. Bayan Kuo şimdi üstü açık bir araba kullanıyor ve Tayvan medyasında yer aldı (ona “yılan balığı kraliçesi” adını verdi). Bir keresinde jüri için ürününden örnekler pişirmek üzere bir Japon televizyon programında yer aldı.
“Yarışmayı Tayvanlı yılan balıkları kazandı” diye hatırlıyor gülümseyerek. “Bizim yılan balıklarımız en iyisidir.”
Cam yılan balıklarının yakalandığı, genellikle kirli olan haliçlerde çekicilik bulmak daha zordur. Balıkçılar saatlerce ayakta duruyor, sepet tarzı ağları suya girip çıkıyor ya da sahilde kendilerini metal çapalara bağladıktan sonra yüzüyorlar.
Yarı zamanlı bir teknisyen olan Chen Chih-chuan, yılan balıklarına yüzerken neredeyse bir kez öldüğünü söyledi. “İpi çekme gücümü kaybettim. Bıraktım ve kendimi denizde sürüklenmeye bıraktım,” diye hatırladı Lanyang Nehri kıyısındaki bir mola sırasında.
Yeşil lastik bir elbise ve sarı botlar giyen Bay Chen, “Artık daha yaşlı ve daha deneyimliyim,” dedi. “Kendimi o kadar zorlamayacağım.” Tekrar dalgaların arasına atladı.
Bay Chen, bu sezon 8,000$ kazanmayı başardığını söyledi — önceki yıllara göre daha az olsa da bu, mutlu olduğu bir miktar.
Salgın sırasında yılanbalığı fiyatı, restoranlar kapandıkça ve küresel nakliye karıştırıldıkça düştü.
61 yaşındaki Chang Shi-ming, Tayvan’ın batı kıyısındaki Changhua şehri yakınlarında genç bir adamken yılan balığı yakaladı. 1990’ların başında orada genişleyen bir petrokimya tesisi inşa edildi. Birçok bacadan duman ve buhar yükselerek yakındaki çimleri beyaz tozla kaplıyor. Hasadın asla eskisi gibi olmadığını söyledi.
Bay Chang, “Son yıllarda çok fazla hasar gördük” dedi. “Bu yıl çok az yılan balığı var.” En azından duyduğu bu; Yaklaşık 20 yıl önce, Bay Chang, daha az emek-yoğun midye çiftçiliğine geçti.
En büyük oğlu petrokimya fabrikasında çalışıyor. Bay Chang, “Bu sadece bir iş,” dedi.
Yarı zamanlı bir inşaat işçisi olan 43 yaşındaki Chiang Kai-te, bir arkadaşının başarısı onu yılan balığı avlamayı denemeye ikna ettiğinde, uzun yıllarını ufak tefek işler yaparak geçirmişti. Memleketinden Lanyang Nehri üzerindeki bir köye taşındı. 4 yaşındaki oğlunu ve anne babasını sadece hafta sonları ziyarete geldiklerinde görüyordu.
İşin ustalaşması zor olmuştu ve gecenin 10 ila 100 yavru yılan balığı arasında değişen avını tahmin etmek zordu. Son bir gezide 20’den az yakaladı.
Yorgunluktan yere yığılmış olan Bay Chiang, “Toplamak zor,” dedi. “Bütün ailem bana güveniyor.” Emekli olmaya yakın olduğunu söyledi.
Böyle devam etmenin sürdürülebilir olduğunu düşünmüyorum” dedi.
Yakınlarda, yarım düzine emekli küçük bir çukurun etrafında tavuk kanadı ızgara yaparak daha iyi vakit geçiriyorlardı. Tayvan’ın yerli etnik gruplarından biri olan Amis kabilesine mensuplardı.
Yılan balığı avlamak bir Amis geleneği değildi ama arkadaşlar kışlarını on yıl boyunca Yilan İlçesinde ahşap kapılı çadırlarda kamp kurarak geçirmişlerdi. Balık tuttuktan sonra biraları patlattılar ve gecenin geç saatlerine kadar mutlu bir şekilde sohbet ettiler.
Kirli bir yüzdürme yardımcısını derme çatma tabure olarak kullanan 58 yaşındaki Wuving Vayan, “Sadece yılan balıkları için burada değiliz, aynı zamanda arkadaşlarla vakit geçirmek için buradayız” dedi. “Yılın en mutlu anlarından biri.”
“İklimdeki değişiklikleri kontrol edemeyiz” diye ekledi. “Sadece iyi hava ve hasat için dua edebiliriz.”
Bütün gece ağlardaki kiri silkelediler ve ödüllerini sıraladılar: her biri bir erişteden daha büyük olmayan, kıvranan, şeffaf yavru yılan balıkları. Ağırlıkları kadar altın değerindeydiler ya da neredeyse. Balıkçılar onları, bazılarının boyunlarına iplerle astığı su küplerine attı.
On yılını kışlarını cam yılan balığı avlayarak geçiren Dai Chia-sheng, “Bazen altın, bazen toprak,” dedi. Her yıl okyanus akıntıları tarafından yıkanan yılan balıkları, nesiller boyunca Bay Dai’ninki gibi aileleri Tayvan kıyılarına çekmiştir.
Bay Dai, “Sektörü eskiden karlı görürdük, ancak şimdi giderek daha fazla insanın şüpheleri var” dedi.
Dünyada eskisinden çok daha az yılan balığı var. Korumacılar, ticareti en çok yapılan yılan balığı türlerinin tehdit altında olduğunu söylüyor. Ulusal Tayvan Üniversitesi Balıkçılık Bilimi Enstitüsü’nde profesör olan Han Yu-shan, başka yerlerde olduğu gibi Tayvan’da da aşırı avlanma, nehir kıyısındaki yaşam alanlarının gelişme nedeniyle kaybı ve son zamanlarda iklim değişikliği nedeniyle sayılarının azaldığını söyledi.
1980’lerde ve 1990’larda, Tayvan’ın yılan balığı endüstrisi, Japonya’nın unagi iştahıyla beslenerek büyüdü. Sadece Japonya’ya yapılan ihracatın 600 milyon doları bulduğu yıllar oldu. Ama o zamanlar bitti.
2022’de Tayvan, toplamda yalnızca 58 milyon dolar değerinde yılanbalığı ihraç etti. Devasa derin deniz filosu dünyanın balık stoklarını tehdit etmekle suçlanan Çin, Japonya’nın ana ithal yılan balığı kaynağı olarak uzun zaman önce Tayvan’ı gölgede bıraktı.
Profesör Han, küresel ısınmanın yılan balıkları üzerindeki etkileri ayrıntılı olarak incelenmemiş olsa da Tayvan’daki balıkçıların, sıcaklık değişikliklerinin avlarını getiren gelgitleri etkilediğine inandıklarını söyledi.
Tayvan Yılan Balığı ve Karides İhracatçıları Birliği başkanı 68 yaşındaki Kuo Chou-in, “Deniz suyu ne kadar sıcaksa balıklar o kadar derine yüzer ve bu da onları yakalamayı zorlaştırır” dedi..
Bay Dai gibi balıkçılar, yılan balıklarını Yilan İlçesindeki Lanyang Nehri kıyısındaki toptancılara satarlar ve “Yılan Balıklarını Kabul Edin” yazan tabelalarla kolayca tanınırlar. Toptancılar gram başına 40 dolara kadar ödeme yapıyor – altının gramı yaklaşık altı yılan balığı ile – aynı miktar için yaklaşık 63 dolar.
Oradan, olgunlaşana kadar yetiştirildikleri su ürünleri çiftliklerine götürülürler. (Tayvan, azalan nüfusunu korumak için kış aylarında balıkçılık sezonunda cam yılan balığı ihracatını yasakladı, ancak birçoğu milyarlarca dolarlık küresel bir karaborsanın parçası olarak kaçırılıyor.)
Yetişkin yılanbalıkları Japonya’ya ve diğer ülkelere uçmadan önce, Tayvan’daki son durakları, su ve kalın buz tabakaları ile torbalara dolduruldukları bir paketleme tesisidir. İhracat Birliği başkanı Bayan Kuo, kuzeydeki Taoyuan şehrinde bu fabrikalardan birine sahip.
Erkek egemen bir sektörde ender bulunan bir kadın. Bir kış akşamı, galoşlarıyla fabrikasının zemininde yürüyor, müşterilere telefon ediyor ve ara sıra parıldayan yılan balıklarını yakalayıp derelere ayırmak için kollarını fıçılara daldırıyordu.
Bayan Kuo, kariyerine 21 yaşında diğer şeylerin yanı sıra yılanbalığı ticareti yapan bir Japon ithalat-ihracat şirketinde başladı. Bununla ilgili ilk izlenimini bir paketleme tesisini ziyareti sırasında tercüman olarak aldı. İşçilerin yılan balıklarını yakalamak ve ağırlıklarını doğru bir şekilde ölçmek için sadece ellerini kullanmaları onu büyülemişti.
Şirkette 17 yıl geçirdikten sonra Bayan Kuo, Japonya’nın ekonomik balonu çöktüğünde işini kaybetti. 1992’de hayatındaki birikimlerini kullanarak kendi işine girdi ve fabrika ekipmanı satın almak için iki lotu ipotek etti. Yıllarca arabasında yattığını söyledi.
Sonunda, tutumluluk ve koşuşturma daha büyük bir yaşam tarzına yol açtı. Bayan Kuo şimdi üstü açık bir araba kullanıyor ve Tayvan medyasında yer aldı (ona “yılan balığı kraliçesi” adını verdi). Bir keresinde jüri için ürününden örnekler pişirmek üzere bir Japon televizyon programında yer aldı.
“Yarışmayı Tayvanlı yılan balıkları kazandı” diye hatırlıyor gülümseyerek. “Bizim yılan balıklarımız en iyisidir.”
Cam yılan balıklarının yakalandığı, genellikle kirli olan haliçlerde çekicilik bulmak daha zordur. Balıkçılar saatlerce ayakta duruyor, sepet tarzı ağları suya girip çıkıyor ya da sahilde kendilerini metal çapalara bağladıktan sonra yüzüyorlar.
Yarı zamanlı bir teknisyen olan Chen Chih-chuan, yılan balıklarına yüzerken neredeyse bir kez öldüğünü söyledi. “İpi çekme gücümü kaybettim. Bıraktım ve kendimi denizde sürüklenmeye bıraktım,” diye hatırladı Lanyang Nehri kıyısındaki bir mola sırasında.
Yeşil lastik bir elbise ve sarı botlar giyen Bay Chen, “Artık daha yaşlı ve daha deneyimliyim,” dedi. “Kendimi o kadar zorlamayacağım.” Tekrar dalgaların arasına atladı.
Bay Chen, bu sezon 8,000$ kazanmayı başardığını söyledi — önceki yıllara göre daha az olsa da bu, mutlu olduğu bir miktar.
Salgın sırasında yılanbalığı fiyatı, restoranlar kapandıkça ve küresel nakliye karıştırıldıkça düştü.
61 yaşındaki Chang Shi-ming, Tayvan’ın batı kıyısındaki Changhua şehri yakınlarında genç bir adamken yılan balığı yakaladı. 1990’ların başında orada genişleyen bir petrokimya tesisi inşa edildi. Birçok bacadan duman ve buhar yükselerek yakındaki çimleri beyaz tozla kaplıyor. Hasadın asla eskisi gibi olmadığını söyledi.
Bay Chang, “Son yıllarda çok fazla hasar gördük” dedi. “Bu yıl çok az yılan balığı var.” En azından duyduğu bu; Yaklaşık 20 yıl önce, Bay Chang, daha az emek-yoğun midye çiftçiliğine geçti.
En büyük oğlu petrokimya fabrikasında çalışıyor. Bay Chang, “Bu sadece bir iş,” dedi.
Yarı zamanlı bir inşaat işçisi olan 43 yaşındaki Chiang Kai-te, bir arkadaşının başarısı onu yılan balığı avlamayı denemeye ikna ettiğinde, uzun yıllarını ufak tefek işler yaparak geçirmişti. Memleketinden Lanyang Nehri üzerindeki bir köye taşındı. 4 yaşındaki oğlunu ve anne babasını sadece hafta sonları ziyarete geldiklerinde görüyordu.
İşin ustalaşması zor olmuştu ve gecenin 10 ila 100 yavru yılan balığı arasında değişen avını tahmin etmek zordu. Son bir gezide 20’den az yakaladı.
Yorgunluktan yere yığılmış olan Bay Chiang, “Toplamak zor,” dedi. “Bütün ailem bana güveniyor.” Emekli olmaya yakın olduğunu söyledi.
Böyle devam etmenin sürdürülebilir olduğunu düşünmüyorum” dedi.
Yakınlarda, yarım düzine emekli küçük bir çukurun etrafında tavuk kanadı ızgara yaparak daha iyi vakit geçiriyorlardı. Tayvan’ın yerli etnik gruplarından biri olan Amis kabilesine mensuplardı.
Yılan balığı avlamak bir Amis geleneği değildi ama arkadaşlar kışlarını on yıl boyunca Yilan İlçesinde ahşap kapılı çadırlarda kamp kurarak geçirmişlerdi. Balık tuttuktan sonra biraları patlattılar ve gecenin geç saatlerine kadar mutlu bir şekilde sohbet ettiler.
Kirli bir yüzdürme yardımcısını derme çatma tabure olarak kullanan 58 yaşındaki Wuving Vayan, “Sadece yılan balıkları için burada değiliz, aynı zamanda arkadaşlarla vakit geçirmek için buradayız” dedi. “Yılın en mutlu anlarından biri.”
“İklimdeki değişiklikleri kontrol edemeyiz” diye ekledi. “Sadece iyi hava ve hasat için dua edebiliriz.”